FIFA Jahon Chempionatini har 2 yilda o‘tkazmoqchi, O‘FA va barcha federatsiyalarning 2/3 qismi taklifni yoqladi. UEFA esa norozi va boykot e’lon qilmoqchi

FIFA Jahon Chempionatini har ikki yilda o‘tkazishni rejalashtirmoqda. Bu g‘oya Arsen Vengerga tegishli. Lekin bunga qarshilar bor, UEFA boykot qilish bilan tahdid qilyapti. Yaqin yillarda kutilayotgan o‘zgarish haqida RBK tayyorlagan maqola o‘zbek tilida taqdim etiladi.

2021-yil may oyidan buyon FIFA Jahon Chempionatini isloh qilish masalalarini muhokama qilmoqda. FIFA kongressining oxirgi yig‘ilishida mundialni har ikki yilda o‘tkazish varianti muhokama qilindi. Islohotning asosiy sababi “moliyaviy va sportdagi tengsizlik” qilib ko‘rsatildi.

Biz futbolni haqiqatda global miqyosga olib chiqish uchun ishlashimiz kerak. Dunyoning eng yaxshi 20 ta klubi Yevropaning beshta mamlakati sharafini himoya qiladi. Jahon Chempionatida esa yarim finaldan boshlab oltita konfederatsiyadan ikkitasi — Yevropa va Janubiy Amerika jamoalari yetakchilik qiladi.

Janni Infantino, FIFA prezidenti

Bu g‘oyani ligalar, Yevropa muxlislar assotsiatsiyasi, UEFA qo‘llab-quvvatlamadi. UEFA prezidenti Aleksandr Cheferin FIFA bu qarorini qayta o‘ylab ko‘rmasa, Jahon Chempionatini boykot qilishi mumkinligini aytdi.

Islohot g‘oyasi qanday paydo bo‘ldi

2019-yilda “Arsenal”ning sobiq bosh murabbiyi Arsen Venger FIFA futbolni rivojlantirish bo‘limi boshlig‘iga aylandi va Chempionlar Ligasi, sobiq jamoasi natijalari, Karim Benzemaning Fransiya terma jamoasiga chaqirtirilishi haqidagi xabarlar bilan tez-tez OAVda ko‘rinish bera boshladi. Fransiyalik mutaxassisning yangi lavozimidagi eng esda qolarli bayonoti Jahon Chempionatini ikki yilda bir marta o‘tkazish taklifi bo‘ldi.

2021-yil iyulda Venger Kicker nashriga intervyu berdi. Unda ko‘tarilgan asosiy masalalar:

• Jahon Chempionatini to‘rt yilda emas, ikki yilda bir marta o‘tkazish taklifi;
• Saralash o‘yinlarini kamaytirish — terma jamoa yig‘inlarini ham kamaytirish. Venger g‘oyasiga ko‘ra saralash bosqichi o‘yinlarini 7 taga qisqartirish (hozir 10 ta), saralash o‘yinlari o‘tkaziladigan kunlarni esa 50 kun o‘rniga 28 kunga qisqartirish;
• Futbolchilar terma jamoa musobaqalaridan so‘ng dam olishi ham kerakligi;

Tasavvur qiling, 2026-yilda Jahon Chempionati, 2027 da Yevropa va boshqa qit’a chempionatlari, oradan bir yil o‘tib navbatdagi mundial va hokazo. Ko‘proq pley-off, kamroq saralash bahslari. Bu muxlislar istagan narsa. Hozirgidek beshta emas, bitta yoki maksimum ikkita terma jamoa yig‘inlari tarafdoriman. Terma jamoalar oktabr oyida 7 ta saralash o‘yini o‘tkazsin, iyunda esa musobaqaning final bosqichi bo‘lib o‘tadi. Bu futbolchilar uchun foydali, jarohatlarning oldini oladi. Qo‘shimchasiga final bosqichidan keyin futbolchilar 25 kun dam oladi.

Arsen Venger

Bu g‘oya FIFAning sobiq prezidenti Yozep Blatter tomonidan 1999-yilda taklif qilingandi, Venger esa buni takomillashtirdi. Sobiq murabbiy bilan birgalikda loyiha ustida FIFAning texnik konsultativ guruhi (TAG) ish olib bordi va ular “erkaklar futbolida mavjud tizimga alternativlar, o‘yin haqiqatan ham global bo‘lishi va har bir hudud, har bir iste’dodga imkoniyat berish”ni muhokama qildi.

TAG tarkibiga Roberto Karlos, Didye Drogba, Jon Terri, Yuriy Jorkaeff, Marko Materatssi, Peter Shmeyxel, David Trezege, Yurgen Klinsmann, Xavyer Maskerano, Lotar Matteus, Maykl Ouen, Yaya Ture, Marko van Basten, Xavyer Zanetti va boshqa afsonalar kiradi.

Ushbu g‘oyani FIFAning uchdan ikki qismi qo‘llab-quvvatladi

Jahon Chempionatlari orasidagi vaqtni qisqartirish muhokamasi FIFAning 71-kongressida taqdim etildi. Islohot g‘oyasini Saudiya Arabistoni futbol federatsiyasi (SAFF) prezidenti Yosir al-Misehal e’lon qildi.

Saudiyalik prezidentning so‘zlariga ko‘ra, “futbolning kelajagi hal qiluvchi pallada” va FIFA “hozirgi 4 yillik sikl raqobatni rivojlantirish nuqtayi nazaridan ham, tijorat tomonidan ham futbolni boshqarishning optimal asosi bo‘lib qoladimi?”, degan savolga javob berishi kerak.

SAFF o‘zining bayonotidan so‘ng FIFA kongressi a’zolariga mundialni har ikki yilda bir marta o‘tkazish ta’sirini o‘rganish uchun tadqiqot o‘tkazishni taklif etdi. Saudiya Arabistoni g‘oyasini 211 futbol federatsiyasidan 166 tasi qo‘llab-quvvatladi — ko‘rib chiqilishi uchun esa yana 95 ta ovoz talab qilinardi. 21 ta assotsiatsiya esa ovoz berishdan bosh tortdi.

Yig‘ilish davomida Al-Misehalni birinchilardan bo‘lib Marokash futbol federatsiyasi prezidenti Fuzi Lekjaa qo‘llab-quvvatladi. Afrika futboli Konfederatsiyalari nomidan qatnashgan Lekjaaning fikriga ko‘ra, islohot “rivojlanishdan ortda qolgan” hududlarni ham o‘sishiga imkon beradi.

O‘zbekiston futbol assotsiatsiyasi ham yaqinda FIFA tomonidan ilgari surilayotgan Jahon chempionatlarini o‘tkazish tartibini takomillashtirish bo‘yicha taklifini qo‘llab-quvvatlashini ma’lum qildi.

FIFA taklif qilayotgan 2 yillik siklning yutug‘i shundaki, futbolchilar va futbolga aloqador barcha mutaxassislarning mundial orzusi amalga oshish imkoniyati yanada ortadi. Qolaversa, agar qit’a chempionatlari ham shu tizimga o‘tsa, biz har yili terma jamoalar miqyosida katta final turnirlari guvohiga aylanishimiz mumkin.

FIFAning futbolni rivojlantirish bo‘limi rahbari Arsen Vengerning bu boradagi taklifi bilan tanishar ekanmiz, yana bir muhim jihatga e’tibor qaratish zarur. Saralash bahslarining optimallashtirilishi. Ya’ni, mavsumda ikki bor terma jamoalar saralash bahslari uchun yig‘iladi va yo‘llanmalar uchun o‘yinlar o‘tkazadi. Boshqa payt o‘yinchilar klublar ixtiyorida bo‘ladi va uzoq safarlardan keyingi toliqish muammosiga kamroq duch keladi.

Ravshan Ermatov, O‘FA birinchi vitse-prezidenti

“Manchester Siti” bosh murabbiyi Xosep Gvardiola ham Arsen Vengerning ushbu taklifini yoqlab chiqdi:

“Yangi g‘oyalar muhokamaga qo‘yilsa, har doim xursand bo‘laman. G‘oyalarni to‘smaslik kerak.

Klub va ligalar o‘z pozitsiyasini, FIFA o‘zinikini, UEFA ham o‘z pozitsiyasini himoya qilyapti. Shuning uchun dunyo futboli borasidagi g‘oya absurdga aylanmoqda, hamma o‘zi haqida o‘ylayapti. Jahon Chempionati — ajoyib musobaqa. Muxlislar sevib tomosha qiladigan muhim turnir. Uni har ikki yilda bir marta tomosha qilish, albatta yaxshi bo‘lardi.

Men Arsen Vengerni to‘liq qo‘llab-quvvatlayman. Arsen Konfederatsiyalar Kubogi yoki yangi tashkil etilgan birorta musobaqani emas, eng yuqori darajadagi turnir islohotini taklif qilyapti. Nafaqat APL, balki butun dunyo futbolida qoyilmaqom natijalarga erishgan mutaxassis bu g‘oyani ilgari surayotganidan xursandman”.

Ko‘plab ligalar bunga qarshi, UEFA boykot bilan tahdid qilmoqchi

FIFA Jahon Chempionatining hozirgi formati o‘zgarishi mumkinligi haqida bergan e’lonidan so‘ng, darhol UEFA va Xalqaro yengil atletika federatsiyalari assotsiatsiyasi va bir qancha futbol ligalari tanqidiga uchradi.

Yevropa muxlislar assotsiatsiyasi (Football Supporters Europe) Vengerning islohotiga qarshi xat bilan chiqdi.

“Biz FIFA va uni qo‘llab-quvvatlayotgan futbol assotsiatsiyalarini Jahon Chempionatini ikki yilda bir marta o‘tkazish taklifidan voz kechishga va futbol kelajagiga ta’sir ko‘rsatadigan qaror qabul qilishda muxlislarning ovozini inobatga olishga chaqiramiz”.

Muxlislarning xatiga javoban UEFA prezidenti Aleksandr Cheferin ham ularni qo‘llab-quvvatlab chiqdi va FIFAning ushbu harakatini “liga va konfederatsiyalar roziligisiz qilingan PR-kompaniya” deb atadi, bir haftadan so‘ng esa agar FIFAning bu qarori kuchga kirsa Yevropa terma jamoalari boykot qilishi mumkinligi bilan ogohlantirdi.

Cheferinni dunyo ligalari forumida (WLF) va Yevropa professional futbol ligasi assotsiatsiyasida (EPFL) qo‘llab-quvvatlashdi.

WLF FIFAning ushbu g‘oyasiga qo‘shilmadi va “FIFA o‘zining qisqa muddatli qiziqishlari sabab hech narsani o‘zgartira olmasligini” aytib o‘tdi. EPFL a’zolari ham shu pozitsiyada qoldi.

La Liga prezidenti Xavyer Tebas o‘z Twitter’ida Vengerning intervyusi chiqqan gazetani suratini joylab, fransuzning taklifini “aqlsizlik”, deb atadi.

Ular milliy ligalar va UEFA musobaqalarini cho‘ktirishda davom etish uchun har narsa o‘ylab topmoqda. Biri Superliga, boshqasi esa mundialni har ikki yilda bir marta o‘tkazish taklifi bilan chiqmoqda. Aqlsizlik.

Xavyer Tebas, La Liga prezidenti

“Manchester Siti” direktori Ferran Soriano ham shunga o‘xshash fikr aytdi va tig‘iz taqvim sabab mundialni har ikki yilda bir marta o‘tkazib bo‘lmasligini ta’kidladi. A Seriya bosh direktori Luiji de-Siyervo esa FIFAning g‘oyasini “Yevropa ligalari yaxlitligiga hujum” deb atadi.

“Bu taklif futbolchilarga maosh to‘laydigan klublar, milliy ligalar, muxlislarga zarar yetkazgan holda FIFAning tijoriy muvaffaqiyatiga xizmat qiladi”, — dedi de-Siyervo.

Fransiya terma jamoasining sobiq bosh murabbiyi Raymon Domenek bu g‘oyani ahmoqlik deb atadi va FIFAning “futbol hamma uchun” shioriga zid ekanini aytib o‘tdi.

“Bu g‘oyada hech qanday ma’no yo‘q. Futbolni o‘ldiradigan ahmoqona g‘oya. Janob Venger bo‘sh g‘oyani taqdim qilmoqda. Hozirgi futbolchilar uchun bu shunchaki dahshatli qadam. Oktabr va mart oyida klublar futbolida tanaffus qilish kerakmi? FIFA futbol hamma uchun degandi, ko‘rinishidan, futbol elita qatlam uchun. Terma jamoaga chaqiriladigan futbolchilarda dam olish kuni bo‘lmaydi. Bu siyosiy xato. Har doimgidek qarorni FIFA qabul qiladi”.

Vengerning taklifiga “Real” futbolchisi va Uels terma jamoasi sardori Garet Beyl ham qarshi chiqdi.

“Men Jahon Chempionatining an’anaviy har to‘rt yilda o‘tkazilishini yaxshi ko‘raman. Olimpiya o‘yinlarini ham. Tez-tez bo‘lib o‘tmaydigan narsalar ahamiyatini yo‘qotmaydi”, — deydi uelslik futbolchi.

Xalqaro olimpiya qo‘mitasi (XOQ) neytral pozitsiyada turibdi. XOQ rahbari Tomas Bax FIFA va UEFAning debatiga aralashmasligini aytib o‘tdi.