“Terminal bor, lekin yaxshisi kartaga o‘tkazib beraqoling”. O‘zbekistonda tadbirkorlar soliqdan qochishga urinmoqda

O‘zbekistonda sotuvchilarning to‘lovlarni kartadan kartaga o‘tkazish (P2P-o‘tkazmalar) yo‘li bilan amalga oshirishni so‘rashi holatlari ortib bormoqda.

Spot o‘tkazgan monitoring natijalarining ko‘rsatishicha, ayrim bozorlarda (masalan, mebel va texnikalar sotib olishda, restoran yoki servis markazlarida) qariyb har uchinchi holatda sotuvchilar qo‘llarida karta va ishlab turgan terminal bo‘lsa-da, pulni kartaga o‘tkazib berishni so‘ramoqda.

Nashrning ta’kidlashicha, shunday yo‘l bilan sotuvchilar soliqqa tortiladigan mablag‘lar hajmini kamaytirishga urinayotganidan dalolat beradi. Hujjat bo‘yicha bunday holatda kompaniya hech qanday xizmat ko‘rsatmagan, hech narsa sotmagan bo‘lib chiqadi — shunchaki bir odam boshqa odamning kartasiga pul o‘tkazadi. To‘lov xizmatlari tomonidan pul o‘tkazganlik uchun olinadigan foiz xarid qiymatining kamayishida hisobga olinadi.

Uzcard statistikasiga ko‘ra, yil boshidan buyon terminallar orqali to‘lovlar soni haqiqatan ham kamaygan. To‘lovchilar soni 2 foizga, to‘lovlar hajmi 6 foiz va tranzaksiyalar soni 13 foizga kamaygan. P2P-o‘tkazmalar soni esa keskin — 2,7 barobarga oshgan. Foydalanuvchilar soni 30 foizga, o‘tkazmalar hajmi esa 2,5 barobarga ortgan. Bitta o‘tkazmaning o‘rtacha miqdori 253 ming so‘mni tashkil etgan.

Biroq Uzcard’ning o‘zi terminal orqali to‘lovlarning kamayganiga sabab sifatida ularning onlayn va QR shaklga o‘tganida deb hisoblamoqda.

Davlat soliq qo‘mitasi raisi Sherzod Kudbiyev 24-may kuni bo‘lib o‘tgan “Toshkent 5 tashabbus harakati” festivali doirasidagi yoshlar bilan uchrashuvda sotuvchilarning terminaldan yechmasdan, plastik kartochkaga to‘lov tizimlari orqali o‘tkazib berishni so‘rashini katta muammo deb atagan va unga qarshi kurashish kerakligini ta’kidlagandi.

DSQ raisi “Ekonomicheskoye obozreniye” jurnaliga bergan intervyusida barcha raqamlashtirish vositalari joriy etilgandan so‘ng, soliq to‘lashdan bo‘yin tovlashning “sxemalari”, shu jumladan, qo‘shilgan qiymat solig‘i, balki soliq to‘lashdan qasddan bo‘yin tovlaydigan soliq to‘lovchilar ham soliq organlariga ma’lum bo‘la boshlashini, Bu davlat budjetining 1,4 trillion so‘m miqdorida zarar ko‘rganligini aniqlash imkonini berishini aytgandi.