O‘zbekiston mustaqilligining 30 yilligi bayramini nishonlash arafasida barcha sohalarda o‘tgan davrga nazar tashlanib, erishilgan natijalar sarhisob qilinadi hamda navbatdagi rejalar aniqlab olinadi. So‘nggi yillarda axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarining rivojlanishi hayotning ko‘p sohalariga ta’sir ko‘rsatdi. Barcha sohalarda raqamlashtirishning kirib kelishi, yuqori suratdagi taraqqiyoti butun sanoatning rivojlanishida, ayniqsa uzoq muddatli istiqbol uchun katta rol o‘ynaydi.
Ta’kidlash lozimki, dunyo mamlakatlari tajribasida ilmiy tadqiqotlar, IT texnologiyalar, startap g‘oyalar, kompyuter savodxonligiga juda katta e’tibor beriladi. Faqatgina ilm-fan yutuqlari va yangi texnologiyalar orqali yuqori iqtisodiy o‘sishga erishish mumkin. O‘tgan asrda olamshumul kashfiyotlar ko‘p jihatdan insonning intellektual salohiyatiga asoslanib amalga oshirilgan bo‘lsa, bugungi davrda ilm-fan zamonaviy AKT yordamida shakllanmoqda. Bugungi kunda rivojlanayotgan mamlakatlar qatoridan o‘rin egallab kelayotgan O‘zbekiston barcha sohalarda yuksak yutuqlarga erishmoqda, bu muvaffaqiyatlarga esa axborot texnologiyalari va telekommunikatsiya tizimlarining jo‘shqin rivojlanishi asos bo‘lmoqda.
Mustahkam telekommunikatsion fundament
O‘tgan davrdan 2021-yilgacha bo‘lgan AKT sohasida amalga oshirilgan keng ko‘lamli yangilanish va islohotlar, ularning natijalari haqida to‘xtalinadigan bo‘lsa, aholiga axborot-kommunikatsiya xizmatlarini ko‘rsatish hajmi 2016-yilda 5,2 trillion so‘mni tashkil etgan. 2016—2021-yillarda axborot-kommunikatsiya sohasini yanada rivojlantirish borasida olib borilgan keng ko‘lamli islohotlar, jumladan davlat boshqaruv organlari, iqtisodiyot tarmoqlari va aholining IT-xizmatlarga bo‘lgan talabini qondirish, IT-tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash, investitsiya loyihalarini amalga oshirish, ko‘rsatilayotgan xizmatlar hajmini kengaytirish, narxlarni kamaytirish va sifatni yaxshilash borasida amalga oshirilgan ishlari natijasida xizmatlar hajmi 2020-yilda 12,9 trillion so‘mga yetkazildi.Ayonki, axborot va kommunikatsiya texnologiyalari sohasidagi islohotlarni muvaffaqiyatli yo‘lga quyish, keyingi yillarda telekommunikatsiya tizimlari va axborot texnologiyalarini rivojlantirishga yo‘naltirilgan qator ishlar amalga oshirilib, soha ravnaqini ta’minlamoqda.
Birgina telekommunikatsiya infratuzilmasini rivojlantirish yo‘nalishiga e’tibor qaratilsa, Xalqaro Internet tarmog‘iga ulanishning umumiy o‘tkazuvchanlik qobiliyati soniyasiga 1 200 gigabitga yetkazildi. Xalqaro internet kanali narxlari 2016-yilda 295 030 so‘mni tashkil etgan bo‘lsa, 2020-yilning oxiriga kelib, 45 011 so‘mga arzonlashganini ko‘rish mumkin. Amalga oshirilayotgan islohotlar natijasiga ko‘ra, 2021-yil 1-maydan ushbu narx 32 000 so‘m miqdorida belgilandi va ushbu narx yana 30 foizga pasaydi. Bu bilan respublikada internet tezligini oshirishga, operator va provayderlarga Internet xizmatlari uchun tarifning 2020-yil boshiga nisbatan 25 foizga arzonlashtirishga erishildi.
Joriy yil davomida qo‘shimcha 24 ming kilometr optik-tolali aloqa liniyalarini qurish hisobiga ijtimoiy soha obyektlari, shu jumladan 9 848 ta xalq ta’limi obyektlari, 5 625 ta maktabgacha ta’lim obyektlari, 3 401 ta sog‘liqni saqlash muassasalari, 7 656 ta mahalla fuqarolar yig‘inlari va 3 567 ta militsiya tayanch punktlari yuqori tezlikdagi internet tarmog‘iga ulanish imkoniyati yaratildi. Shu bilan birga, qo‘shimcha 200 ming ta keng polosali portlar o‘rnatilishi natijasida 2,9 million uy xo‘jaliklari, tadbirkorlik subyektlari va ijtimoiy soha obyektlarining keng polosali Internetga ulanish imkoniyati yaratildi. Mobil internet tezligi 1,5 barobar oshirildi va 5 744 ta qo‘shimcha tayanch stansiyalari o‘rnatilib, respublika bo‘yicha mobil aloqa qamrovi darajasi 98 foizga ya’ni mobil aloqa abonentlari soni 27 million, keng polosali mobil Internet qamrovi 91 foizga ya’ni keng polosali mobil internet foydalanuvchilari esa 23,1 millionga yetkazildi.
Telekommunikatsiya infratuzilmasini yanada rivojlantirish borasida joriy yil yakuniga qadar, 50 ming kilometr optik-tolali aloqa liniyalarini qurish va ularning uzunligini 118,6 ming kilometrga yetkazish, aholini yuqori tezlikdagi simli internet bilan ta’minlash maqsadida, 900 ming abonentga mo‘ljallangan zamonaviy qurilmalar o‘rnatish, qo‘shimcha tayanch stansiyalarini o‘rnatish orqali aholi punktlarining mobil internet bilan qamrov darajasini 95 foizgacha yetkazish, shu jumladan 72 ta aloqa qamrovi mavjud bo‘lmagan axoli punktlarini mobil aloqa bilan qamrab olinishi ko‘zda tutilgan.
Xalq bilan samarali muloqot
Elektron hukumatni takomillashtirish - raqamlashtirish jarayonlarning ustuvor yo‘nalishlaridan biridir. Davlat organlari va aholi o‘rtasida interaktiv muloqotning samalari mexanizmini barpo yetilishi nafaqat fuqarolarning vaqt va mablag‘larini tejashga, shu bilan birga davlat organlarining faoliyatini tubdan yahshilashga zamin yaratadi, ochiqlik va oshkoralikni ta’minlaydi. Mamlakat iqtisodiyoti tarmoqlari hamda sohalarida zamonaviy axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini, “elektron hukumat” tizimi hamda axborot tizimlarini jadal tatbiq etish, telekommunikatsiya infratuzilmasini modernizatsiya qilish uchun sharoit yaratadi.2019-yilda yagona interaktiv davlat xizmatlari portali (my.gov.uz) orqali davlat organlari tomonidan ko‘rsatiladigan 173 ta xizmat ishga tushirilgan bo‘lsa, bu raqam 2020-yilda 218 taga yetkazildi. 2021-yil yakuniga qadar esa ularning sonini 278 taga yetkazish ustida ish olib borilmoqda. Bugungi kunga kelib, Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali 257 ta elektron xizmatlari ko‘rsatilmoqda.
Prezidentning “Raqamli iqtisodiyot va elektron hukumatni keng joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020-yil 28-apreldagi PQ-4699-son qarori qabul qilindi va shuning asosida Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali 2018-yilda 2,4 millionta, 2019-yilda 5,8 millionta, 2020-yilda esa 9,8 millionta xizmat ko‘rsatilgan. Ta’kidlash lozimki, joriy yil yakuniga qadar Yagona portaldagi elektron xizmatlar sonini 300 taga yetkazish ko‘zda tutilgan. Shuningdek, Internet foydalanuvchilari asosan mobil qurilmalardan foydalanishini inobatga olib, Yagona portalning mobil ilovasi ishlab chiqilib, undagi xizmatlar soni yil yakuniga qadar 100 taga yetkazilishi rejalashtirilgan. Pochta bo‘linmalari orqali davlat xizmatlarini taqdim etish maqsadida Yagona portalning alohida moduli ishlab chiqildi. Bugungi kunda 500 dan ortiq pochta bo‘linmalarida 33 turdagi davlat xizmatlari taqdim etilmoqda. Bugungi kunga kelib Yagona portalda 28 turdagi yangi xizmatlar ya’ni Koronavirusga emlash uchun ro‘yxatga yozilish va elektron tarzda sertifikat olish, Avtotransport sug‘urtasi haqiqiyligini tekshirish, haydovchilik guvohnomasini almashtirish uchun elektron ariza topshirish kabi xizmatlar joriy etilgan.
Joriy yilning birinchi yarmida Yagona portal orqali 2,3 milliondan ortiq xizmatlar ko‘rsatilishi natijasida aholining 18 milliard so‘mdan ortiq mablag‘lari iqtisod qilinishiga erishildi, shu jumladan 1-iyundan boshlab 18 turdagi ma’lumotnoma va hujjatlarni elektron hamkorlik orqali olish yo‘lga qo‘yildi. Joriy yil yakuniga qadar, Axborot texnologiyalari vazirligi va “O‘zbekiston pochtasi” AJ pochta bo‘linmalari orqali ko‘rsatiladigan elektron davlat xizmatlari sonini 60 taga yetkazish (hozirda 33 ta), ijtimoy himoya bo‘yicha nafaqa tayinlash, saylov uchastkasini aniqlash yoki o‘zgartirish, haydovchilik bo‘yicha imtihon topshirishga ariza yuborish, Pedagog xodimlarga malaka toifasi sertifikatini berish va boshqa xizmatlar yo‘lga qo‘yilishi rejalashtirilmoqda.
Shu bilan birga, 1-oktabrdan boshlab, tadbirkorlik subekti davlat ro‘yxatidan o‘tkazilganligi, davlat boji va boshqa to‘lovlar to‘langanligi, oliy ma’lumot hamda fuqaroning ish haqini tasdiqlovchi 15 turdagi ma’lumotnomalarni mas’ul davlat organlari va tashkilotlardan mustaqil ravishda “Elektron hukumat” tizimi idoralararo integratsiyalashuv platformasi orqali olinishi yo‘lga qo‘yiladi. Shuningdek, Yagona identifikatsiya tizimi (“id.gov.uz”), Elektron hukumatning axborot tizimlari va resurslari yagona reyestri, Elektron hukumatning ma’lumotlar va klassifikatorlar registri, Yagona idoralararo ijro intizomi tizimi (“ijro.gov.uz”), Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini ishlab chiqish va kelishishning yagona elektron tizimi (“project.gov.uz”), Saylov jarayonini boshqarish axborot tizimi (“elections.gov.uz”), Bosh vazirning tadbirkorlar murojaatlarini ko‘rib chiqish virtual qabulxonasi portali (“business.gov.uz”), Internet tarmog‘ida aholi dolzarb deb hisoblagan tashabbuslarni bildirish uchun (“Mening fikrim”) veb-portali yaratildi.
Mijozlarga sifatli mobil aloqa xizmatlari ko‘rsatilmoqda
Ta’kidlash kerak, har bir fuqaroning hayotiga kirib, muqim o‘rin egallagan mobil aloqa xizmati foydalanuvchilarning uzog‘ini yaqin, og‘irini yengil qilishga xizmat ko‘rsatmoqda. Ayni paytda Uzmobile, Ucell, UMS, Beeline, Perfectum kabi mobil aloqa operatorlari o‘z xizmatlarini taklif qilmoqda. Mobil aloqa operatorlari abonentlari soni 2016-yildan boshlab 21,2 million nafarni tashkil qilgan bo‘lsa, 2020-yilning oxirida 25,9 milliontani ko‘rsatgan. Yangi aloqa kompaniyalari faoliyatini yo‘lga qo‘yish, mavjud texnik imkoniyatlarni modernizatsiya qilish orqali 2021-yilning oxirigacha abonentlar sonini 26,9 milliontaga yetkazish mo‘ljallangan. Shu bilan birga, aholiga ko‘rsatilayotgan mobil aloqa xizmatini ta’minlab beruvchi tayanch stansiyalar soni 2016-yilda 17 721 ta va amalga oshirilgan modernizatsiyalash, qurish ishlari natijasida 2020-yilda bu raqam 31 740 taga yetkazilgan. 2021-yil yakuniga qadar esa tayanch stansiyalar sonini 33 740 tagacha oshirish mo‘ljallangan. Ta’kidlab o‘tish joizki, 2016-yilda butun respublikaning 89 foizi mobil aloqa tarmog‘i bilan qamrab olingan bo‘lsa, 2021-yil yakunida bu ko‘rsatkich 99 foizga yetkazish rejalashtirilgan.Milliy pochta tizimi rivojlanmoqda
Barcha ijtimoiy qatlamlarga pochta xizmatlarining keng tarqalganligi, qamrovliligi hamda uning xizmatlaridan barcha aholi foydalanishi mumkin bo‘lganligi sababli, O‘zbekiston pochta xizmati faoliyati jamiyatda katta ijtimoiy ahamiyatga ega hisoblanadi. Oxirgi yillarda respublika pochta aloqasi xizmati milliy operatori hisoblangan “O‘zbekiston pochtasi” AJning faoliyatida yangi, zamonaviy usullardan foydalanish, ko‘rsatilayotgan xizmatlar doirasini kengaytirish hamda raqamlashtirishni faollashtirishga bog‘liq samarali ishlar amalga oshirilmoqda.Xalqaro yozma xat-xabarlar o‘tgan yillar mobaynida 111,6 tonna kirib kelgan bo‘lsa, 2020-yilga kelib, shu ko‘rsatkich 163,1 tonnani tashkil etadi, o‘sish 146 foizga teng. 2018-yil 3-apreldan boshlab tezkor pochta xizmatlari va shu yili 1-mayda kuryerlik xizmatlari amalga kiritildi. 2020-yil dekabrdan olis va chekka hududlarda joylashgan 860ta pochta aloqasi obyektlarida Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalidan foydalanilgan holda 33 turdagi davlat xizmatlari ko‘rsatilishi yo‘lga qo‘yildi. Davriy matbuot nashrlariga onlayn obuna xizmati “www.pochta.uz” sayti orqali joriy etildi va unda 250 turdan ortiq davriy matbuot nashrlariga onlayn ravishda obuna uyushtirish imkoniyati yaratildi.
Mahalliy ishlab chiqaruvchilarning mahsulotlarini onlayn sotish va mijozlarga yetkazib berish, shuningdek, ularning tovarlarni eksport qilish imkoniyatini beruvchi Unisavdo milliy onlayn savdo maydonchasi “www.unisavdo.uz” sayti orqali 2021-yil 1-fevraldan ishga tushirildi. “Gibrid pochta” xizmatini rivojlantirish va ish unumdorligini oshirish maqsadida 2 ta avtomat konvertlash uskunasi sinov tariqasida Toshkent shahrida joriy etildi. Mijozlar nomiga kelgan pochta jo‘natmalarini olishi uchun mo‘ljallangan o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatuvchi avtomatlashtirilgan komplekslar (pochtamatlar)ni joriy etish yuzasidan 30 ta pochtamatlar Toshkent shahri va viloyatlar markazlarining aholi gavjum joylariga o‘rnatildi.
2021-yil 1-maydan AVVAL to‘lovlar va o‘tkazmalar kompleks avtomatlashtirilgan tizimi ishga tushirilib, pochta aloqasi obyektlarida to‘lovlarni onlayn rejim orqali qabul qilish yo‘lga qo‘yildi. 2021-yil iyuldan barcha pochta obyektlarida pochta jo‘natmalarini qabul qilish, saralash va onlayn kuzatish avtomatlashgan axborot tizimi tatbiq etildi. Pochta aloqa obyektlarida amaldagi pochta aloqasi an’anaviy xizmatlari, bank va moliyaviy, davlat va elektron tijorat xizmatlari bo‘yicha videokonferensaloqa tizimi orqali jami 2 894 nafar xodimning malakasi oshirildi.
IT-tadbirkorlar va yosh startapchilar uchun keng imkoniyatlar
Hamma sohada bo‘lgani kabi bugungi kunda axborot texnologiyalari va kommunikatsiya sohasida ham ilm-fan yutug‘lari shiddat bilan kirib bormoqda. Bu esa, innovatsion loyihalarni joriy etish, dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parklar faoliyatini rivojlantirish, ijtimoiy-iqtisodiy o‘sishga mos startap g‘oyalarni qo‘llab -quvvatlashga undaydi hamda globallashuv jarayonida raqobatbardoshlikni oshiradi. Shuni alohida qayd etish lozimki, texnika va kommunikatsiya asrida insonlarning dunyoqarashi, fikri kun sayin o‘zgarib bormoqda. Bugungi kunda ularni hayratlantirish, turmush tarzini butkul o‘zgartirib yubora oladigan loyihalarni ishlab chiqish ham qiyinlashib bormoqda. Buning asosiy sabablaridan biri ularning zamonaviy axborot kommunikatsiyalaridan faol foydalanishi, dunyoda ro‘y berayotgan yangiliklar, voqea-hodisalardan tez xabardor bo‘lishidir. 2020-yilda IT sohasida faoliyat yuritayotgan korxonalar soni 9 517 taga yetkazildi va 2017-yilga nisbatan 1,7 barobarga oshirildi.Axborot texnologiyalari sohasini va dasturiy mahsulotlar ishlab chiqarishni yanada rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, ushbu sohadagi startap-loyihalarni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, ichki va tashqi bozorlarda dasturiy va yuqori texnologiyali mahsulotlar va xizmatlarni targ‘ib qilishga ko‘maklashish maqsadida Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 10-yanvardagi 17-son qaroriga asosan Dasturiy mahsulotlar va axborot texnologiyalari texnologik parki (IT-Park) faoliyati yo‘lga qo‘yildi. Respublika bo‘ylab IT-Parkning 5 ta hududiy filiali (Andijon, Farg‘ona, Jizzax, Sirdaryo, Samarqand Buxoro, Navoiy va Qashqadaryo viloyatlarida) shuningdek, AQShda IT-Park vakolatxonasi tashkil qilindi. Respublika bo‘ylab IT-xizmatlarni ko‘rsatadigan hamda IT-Park rezidenti sifatida ro‘yxatdan o‘tib, faoliyat yuritatyogan IT-kompaniyalar soni 463 taga yetkazildi (2020-yilga nisbatan 130 foiz o‘sish), shuningdek, ularda 1 500 dan ortiq (2020-yilga nisbatan o‘sish 150 foiz) yangi ish o‘rinlari yaratildi.
2021-yildan boshlab IT-Park rezidentlari tomonidan amalga oshirishga ruxsat etilgan faoliyat turlari 4 dan 18 gacha kengaytirilgan. Xususan, bugungi kunga qadar robototexnika, ma’lumotlarni qayta ishlash hamda IT-autsorsing xizmat ko‘rsatuvchi korxonalar huquqiga ega bo‘lishdi. Shu bilan birga, bugungi kunga qadar IT-Parkning startap-loyihalarni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan inkubatsiya va akseleratsiya dasturlarini muvafaqqiyatli yakunlagan 66 ta istiqbolli startap-loyiha jami 3,1 milliard so‘mdan ortiq miqdorda moliyalashtirildi.
IT-mutaxassislarni tayyorlashda ta’lim tizimidagi islohotlar
Ta’lim jarayonida axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan keng foydalanish orqali nafaqat avloddan avlodga, balki bir kishidan boshqasiga bilim, insoniyatning to‘plangan texnologik va ijtimoiy tajribasini uzatishni tezlash, insonning atrof muhitga, davom etayotgan ijtimoiy o‘zgarishlarga yanada muvaffaqiyatli va tez moslashishiga imkon berish hamda ta’lim tizimini isloh qilib jahon standartlariga mos ravishda shakllanishiga erishiladi. 2016-yilda AKT sohasida ta’lim berish va malaka oshirish bo‘yicha Vazirlik tizimida 7 ta oliy ta’lim muassasasi ham 6 ta akademik litsey faoliyat olib borgan. 2020-yildan boshlab AKT sohasida kadrlar tayyorlashga alohida e’tibor berilishi natijasida vazirlik tizimida 8 ta oliy ta’lim muassasasi, 3 ta texnikum, 6 ta akademik litsey, 15 ta axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga ixtisoslashtirilgan maktab faoliyat olib bormoqda.2020-yilda Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti va uning Nukus, Urganch, Qarshi, Samarqand, Nurafshon hamda Farg‘ona filiallari, Toshkent shahridagi Inxa universiteti, Toshkent shahridagi Amiti universiteti, Toshkent axborot texnologiyalari texnikumi, Samarqand axborot texnologiyalari texnikumi, Yangiqo‘rg‘on axborot texnologiyalari texnikumi, 6 ta akademik litsey hamda informatika va axborot texnologiyalari fanlariga ixtisoslashtirilgan maktablarda axborot-kommunikatsiya texnologiyalari sohasida uzluksiz kadrlar tayyorlash yo‘lga qo‘yilgan. Ushbu ta’lim muassasalarida 22 ming nafarga yaqin talaba, 1,9 min nafarga yaqin o‘quvchi ta’lim olmoqda. 2021-yilning yakuniga kelib ular soni yanada oshib, 9 ta oliy ta’lim muassasasi, 14 ta texnikum, 6 ta akademik litsey, 100 ta axborot-kommunikatsiya texnologiyalariga ixtisoslashtirilgan maktablar o‘z faoliyati yo‘lga qo‘yiladi.
Mamlakatda zamonaviy ta’lim tizimida turli xil texnologiyalardan foydalanish, ta’lim innovatsiyalari ya’ni ta’lim sohasi yoki o‘quv jarayonida mavjud muammoni yangicha yondoshuv asosida yechish maqsadida qo‘llanilib, avvalgidan ancha samarali natijani kafolatlay oladigan yangiliklarni joriy etish, o‘sib kelayotgan kelajak yoshlarga amaliy ko‘nikmalarini oshirishlari uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish doimiy e’tibordagi masalalardan biri hisoblanadi. Bu esa, talabalarga noan’anaviy axborot manbalaridan foydalanish imkoniyatini beribgina qolmay, mustaqil ish samaradorligini oshiradi, ijod qilish, turli xil kasb mahoratlarini egallashlari uchun mutlaqo yangi yo‘nalishlarni ochib beradi.
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti va uning hududiy filiallari 2018/2019 o‘quv yilidan boshlab zamonaviy ta’limning kredit tizimiga o‘tkazildi. Kredit tizimiga o‘tish orqali o‘quv rejalari jahon standartlariga moslashtirish uchun yangi fanlar bilan boyitildi, talabalarga fanlarni tanlash erkinligi berildi, professor-o‘qituvchilar va talabalarga akademik mobillik tizimini yo‘lga qo‘yish imkoniyati yaratildi. Texnikumlarning tashkil etilishi natijasida 2021/2022 o‘quv yilidan 3000 nafardan ortiqroq o‘rta bo‘g‘in kadrlarini tayyorlash va bu raqamlarni keyingi yillarda mavjud talablarga qarab ko‘tarib borish hamda natijada kadrlarga bo‘lgan ehtiyoj shu texnikumlar orqali bir necha yillarda qoplash nazarda tutilgan.
Bugungi kunda respublika bo‘yicha 147 ta raqamli texnologiyalar o‘quv markazlarini foydalanishga topshirildi va joriy yil yakuniga qadar markazlar soni 205 tani tashkil etiladi. Buning natijasida 292 dan ortiq yangi ish o‘rinlarini yaratishga erishildi. Ushbu markazlarda kompyuter savodxonligi, dasturlash, robototexnika, veb va mobil ilovalar yaratish va boshqa yo‘nalishlar bo‘yicha 40 ming nafardan ortiq tinglovchi malakasini oshirdi. Hududlar kesimida raqamli texnologiyalar o‘quv markazlarida tahsil olganlar bo‘yicha Namangan viloyati, Jizzax viloyati va Xorazm viloyati yetakchilik qilib kelmoqda.
Sun’iy intellekt yo‘nalishi bo‘yicha mutaxassislar tayyorlanmoqda
Ta’kidlash joiz, 2021/2022 o‘quv yilidan boshlab “Sun’iy intellekt” yo‘nalishi bo‘yicha Toshkent axborot texnologiyalari universitetida 30 nafar talabani bakalavr darajasiga va 10 talabani magistraturaga, O‘zbekiston Milliy universiteti - magistraturaga 10 talaba, shuningdek, Samarqand davlat universitetiga 5 ta magistr darajasiga grant asosida kvotalar ajratildi. Shu bilan birga, 15 ta oliy o‘quv yurtida sun’iy intellektni iqtisodiyot tarmoqlari va sohalarida, davlat boshqaruvi tizimida amaliy qo‘llanilishi bo‘yicha kurslar va fanlar joriy etilmoqda. “Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellekt” nomli doktoranturaning alohida yo‘nalishi ochilib, 2022-yildan boshlab Innovatsion rivojlanish vazirligi sun’iy intellekt sohasidagi doktoranturasiga maqsadli kvota (5 o‘rin) va mustaqil tadqiqotchilar uchun ajratilishi belgilandi va 9 ta tajriba sinov loyihalari doirasida sun’iy intellekt texnologiyalarini joriy etish bo‘yicha ishlar olib borilmoqda.Strategiya ijrosi izchil ta’minlanmoqda
“Raqamli O‘zbekiston – 2030” strategiyasi doirasida daqiqa sayin o‘ta jadal suratlarda rivojlanib borayotgan va jamiyat hayotining muhim bo‘g‘inlaridan biriga aylanishga ulgurgan axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada takomillashtirish, respublikada raqamli industriyani jadal rivojlantirish, milliy iqtisodiyot tarmoqlarining raqobatbardoshligini oshirish, shuningdek, 2017—2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini “Ilm, ma’rifat va raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Raqamli O‘zbekiston — 2030” strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020-yil 5-oktabrdagi PF-6079-son Farmoni qabul qilindi. So‘nggi yillarda raqamli iqtisodiyot va elektron hukumat tizimini takomillashtirish bo‘yicha muhim ishlar bajarildi. Ularning mantiqiy uzviyligini ta’minlish maqsadida “yo‘l xaritalari” ishlab chiqilib, ijrosi izchil ta’minlanyapti. Uchrayotgan kamchilik va muammolarni zudlik bilan bartaraf etish choralar ko‘rilmoqda. Ushbu Farmon bilan hududlar va tarmoqlarda jami 1 627 ta loyiha va chora-tadbirlarni amalga oshirish belgilangan bo‘lsa, shundan: 587 tasi 2020-yil va 2021-yilning birinchi choragida 29 ta namunaviy tumanda, 597 tasi 2020—2022-yillarda 13 ta hududda, 443 tasi 2020—2022-yillarda soha va tarmoqlarga to‘g‘ri keladi.Sohada faoliyat yuritayotgan xodimlar uchun zarur shart-sharoitlar yaratilmoqda
So‘nggi yillarda barcha jabhalarida erishilgan yutuqlar bilan har qancha faxrlansa, g‘ururlansa arziydi. Prezident tomonidan soha xodimlariga bildirilgan yuqori darajadagi ishonchni munosib oqlash lozimligini taqozo etadi. Eng muhimi, Vatan taraqqiyoti, mamlakatdagi o‘zgarishlar-u yangilanishlar samarasi fuqarolarning turmush farovonligi, xonadonlaridagi qut-baraka, tinchlik-osoyishtalik timsolida o‘zining yorqin ifodasini topmoqda. Sohada faoliyat yuritayotgan xodimlarni doimiy rag‘batlantirib borish va ularni zarur sharoitlarga ega turar-joylar bilan ta’minlash dolzarb masalalardan biridir. Ijtimoiy himoya, xususan, doimiy ravishda sog‘lomlashtirish, sayohatlar, turli madaniy-ommaviy va sport tadbirlarini uyushtirish soha xodimlarini rag‘batlantirish va birlashtirishning eng samarali vositasidir.O‘zbekiston mustaqqilligining 30 yilligi arafasida “O‘zbektelekom” aksiyadorlik kompaniyasi tomonidan qurilgan Toshkent shahrining Yakkasaroy tumani Qushbegi mavzesi hamda Shayxontohur tumanidagi Ibn Sino mavzesida qad rostlagan 210 xonadonli 4 ta to‘qqiz qavatli turar-joy binolaridagi xonadonlar kaliti Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi tizimida faoliyat yuritadigan xodimlarga topshirildi. Yakkasaroy va Shayxontohur tumanlaridagi ushbu yangi binolarning birinchi qavatida 250-218-elektron avtomat telefon stansiyalari joylashgan bo‘lib, bu nafaqat turar-joy majmualari aholisi, balki umuman mavzelarda yashovchilar uchun ham telefon xizmatlaridan foydalanish borasida qulayliklar yaratadi.
O‘zbekiston mustaqilligining 30 yillik shodiyonasi arafasida davlat tomonidan mazkur soha vakillariga qaratilayotgan e’tibor alohida e’tirofga loyiq. Ikki manzilda qad rostlagan binoda shinam xonadonlar qurilgan bo‘lib, ularda barcha sharoitlar mujassamlashgan. Shinam va ko‘rkam xonadonlar bundan buyon oilalar uchun xizmat qiladi. Bu kabi yaratilayotgan imkoniyat va sharoitlardan xodimlarning oilalarida xotirjamlik, ishlarida esa unum va baraka bo‘lishi shubhasiz. Turar-joy majmuasi ko‘chaning qulay qismida joylashgan bo‘lib, avtomobillar uchun alohida to‘xtash joyi shuningdek, majmuada bolalar uchun maxsus o‘yingohlar qurilgan.
Ta’kidlash joizki, Toshkent markazida qad rostlagan mazkur uylarning foydalanishga topshirilishi sohaning keng ko‘lamli ijtimoiy loyihasining faqat boshlanishidir. Keyingi yillarda Yunusobod, Sergeli va Chilonzor tumanlarida ham mana shunday zamonaviy, yangi turar-joy binolarini qurish rejalashtirilmoqda.
Xulosa o‘rnida, O‘zbekistonda AKT sohasi rivoji va ilg‘or texnologiyalarni faollashtirish, uni izchil yuksaltirish bo‘yicha dasturlar ishlab chiqilib, aniq qadamlar qo‘yilmoqda. Bu esa, kelajakda O‘zbekistonning jahon bozoridagi hissasini ko‘paytirish va mamlakatning axborot texnologiyalari sohasida mavqeini mustahkamlash uchun xizmat qiladi.
Hamkorlik huquqi asosida
Izoh (0)