“Tolibon” harakati jangarilari NATO va AQSh harbiylariga yordam bergan Afg‘oniston aholisini qidirishni kuchaytirdi. Bu haqda RHIPTO Norvegiya global tahlil markazi tomonidan BMT uchun tayyorlangan hisobotga asoslanib, The New York Times xabar berdi.
Hujjatda aytilishicha, “Tolibon”da amerikaliklar bilan hamkorlik qilganlarning ro‘yxati va manzillari bor. “Tolibon” ularni, “so‘roq qilib, jazolamoqchi”. Jangarilar ushbu manzillarga borib, agar o‘z ixtiyori bilan taslim bo‘lmasa, qidiruvdagilarning qarindoshlarini hibsga olish va o‘ldirish bilan tahdid qilmoqda.
“Tolibon” ro‘yxatiga, xususan, afg‘on politsiyachilari, harbiylari va tergov organlari xodimlari kiritilgan.
NYT ta’kidlashicha, “Tolibon” ro‘yxatdagi odamlarni jumladan Kobul aeroporti yaqinidan ham qidirmoqda, aeroport hozir mamlakatni tark etish mumkin bo‘lgan yagona joy.
Reuters agentligi ham ushbu hisobotga asoslanib, “Tolibon” Afg‘onistonning avvalgi ma’muriyati yoki AQSh kuchlari bilan muhim lavozimlarda ishlagan kishilarning qora ro‘yxatini tuza boshlagani haqida xabar berdi.
Agentlik xabariga ko‘ra, hisobotga eski tuzumning sherigi deb gumon qilingan kishiga yozilgan maktub ham kiritilgan. Reuters yozishicha, uni shu hafta Kobuldagi kvartirasidan olib ketishgan va Afg‘onistonning oldingi hukumatidagi o‘rni haqida so‘roq qilishgan. Afg‘oniston Islom Amirligining harbiy komissiyasidan kelgan maktubda aytilishicha, mahbus Buyuk Britaniyaga o‘z vazifalarini bajarish uchun borgan. Maktub mualliflariga ko‘ra, bu uning “amerikaliklar va britaniyalikar bilan yaxshi munosabatda bo‘lganidan” dalolat beradi.
“Agar komissiyaga kelmasangiz, sizning o‘rningizga oila a’zolaringiz hibsga olinadi va buning uchun javobgarlik sizning zimmangizga tushadi. Sizga va qarindoshlaringizga shariat qonunlariga muvofiq muomala qilinadi”, — deyiladi maktubda.
“Tolibon” hokimiyatni egallagach, harakatning Qatar siyosiy idorasi vakili Muhammad Suhayl Shohin “Tolibon” G‘arb kuchlari bilan hamkorlik qilgan afg‘onlarni jazolamasligini va’da qilgandi. Ularning mamlakatni tark etishiga hech qanday asos yo‘q, degan edi Shohin.
Avvalroq, AQSh qo‘shma maxsus operatsiyalar qo‘mondonligidagi manbalariga tayanib, The Intercept “Tolibon” hujum paytida AQSh harbiylarining shaxsni aniqlovchi portativ uskunalarini (HIIDE) tortib olgani haqida xabar bergandi.
HIIDE qurilmalari biometrik (ko‘z pardasi, barmoq izlari) va biografik ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi va yirik markazlashgan ma’lumotlar bazalariga kirish uchun ishlatiladi. Ularning yordami bilan “Tolibon” AQShga ishlagan afg‘onlarni aniqlay oladi. Nashr suhbatdoshining ta’kidlashicha, jangarilarda HIIDE ma’lumotlarini qayta ishlash uchun zarur vositalar yo‘q. Biroq ular Pokistonda bor, The Intercept yozishicha, Pokiston “Tolibon”ni qo‘llab-quvvatlaydi.
CNN AQSh Vakillar palatasi a’zosi Endi Kimning idorasiga tayanib xabar berishicha, “Tolibon” g‘alabasidan keyin Kobuldagi AQSh elchixonasi evakuatsiya qilinishidan oldin asbob-uskunalar va hujjatlarni yo‘q qilish mobaynida bir nechta afg‘on fuqarolarining pasportlarini ham yo‘q qilgan. Bunday harakatlarning sababi aniqlanmagan.
Mavzuga doir:
Izoh (0)