Arktikada havo harorati Yerning boshqa qismlariga qaraganda tezroq ko‘tarilmoqda, bu jarayon esa sayyoradagi ob-havo uchun salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Bu haqda Iqlim inqirozi bo‘yicha maslahat guruhining (Climate Crisis Advisory Group, CCAG) hisobotiga tayanib, “Interfaks” xabar berdi.
Arktikadagi havoning ilib borishi global haroratning ko‘tarilishidan ham tezroq kechmoqda. So‘nggi 30 yil ichida Arktikada har o‘n yilda iliqlik darajasi Selsiy bo‘yicha 0,81 darajaga ko‘tarildi — bu butun dunyodagi o‘rtacha darajadan (har o‘n yilda Selsiy bo‘yicha 0,23 ) uch baravar tez”, — deyiladi hisobotda.
Shu bilan birga, hisobotda ta’kidlanishicha, Arktika nafaqat dunyodagi eng tez iliyotgan mintaqa, ehtimol, sayyoramiz iqlimida izchil va ketma-ket o‘zgarishlarni amalga oshirayotgan “boshlang‘ich nuqta”dir. Mutaxassislarning aniqlik kiritishicha, Arktika butun Yer sayyorasi iqlimini tartibga solishga ta’sir qiladigan “Yer tizimi”ning 15 ta eng muhim elementlaridan biri.
Hisobot mualliflarining qayd etishicha, Yevropadagi so‘nggi toshqinlar va Shimoliy Amerikadagi issiqlik to‘lqinlarining miqyosini faqatgina Selsiy bo‘yicha 1,2 daraja global isish omiliga asoslanib izohlash qiyin.
“Arktikadagi tez ilish va muzlarning tez erishi bizning ob-havomizda qo‘shimcha o‘zgarishlar keltirib chiqarganini istisno qilib bo‘lmaydi, bu esa ekstremal ob-havo hodisalari haddan tashqari ko‘pligiga izoh bo‘ladi”, — deyiladi xabarda.
Mualliflarning ta’kidlashicha, hozir Arktikada bir nechta “ilgari kuzatilmagan” hodisalarning sayyoramiz janubidagi qismlarga ko‘rsatadigan ta’sirini tushunish kerak.
CCAG raisi, britaniyalik olim Devid King Sky News’ga bergan intervyusida aytishicha, insoniyat bunday muammolarga dosh bera oladi va tegishli dasturlarni amalga oshirish uchun unda hali besh yil bor. “Agar biz bularning barchasini qilsak, insoniyat uchun xavfsiz, kelgusi asrda gullab-yashnaydigan kelajak qurgan bo‘lamiz”, — dedi u.
Sky News xabariga ko‘ra, King va boshqa olimlar, uch oylik qutb yozi davomida Shimoliy Muz okeani ustida bulut qopqog‘ini yaratish orqali “Arktikani qayta muzlatish” imkoniyatini o‘rganmoqda. Olimlar qopqoq quyosh nurlarini qaytarishiga, natijada qishda kengaygan qutb muzlari yozda ham saqlanib qolishiga umid qilmoqda.
“Agar biz buni keyingi 20-30 yil davomida har yili takrorlasak, Shimoliy Muz okeanini himoya qilish uchun zarur muz qatlamini yaratishi mumkin bo‘ladi”, — deya qo‘shimcha qildi King.
Avvalroq Arktikada rekord darajadagi katta muz bo‘lagi erigandi.
Izoh (0)