Xitoy COVID-19 kelib chiqishi yuzasidan o‘tkaziladigan tekshiruvning ikkinchi bosqichi bo‘yicha Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) tomonidan taklif qilingan rejaga amal qilmaydi. Pekin tekshiruv rejasining shaklini ilm-fanga va sog‘lom fikrga hurmatsizlik deb biladi. Bu haqda Xitoy Sog‘liqni saqlash davlat qo‘mitasi rahbarining o‘rinbosari Szen Isinga tayanib “Kommersant” xabar berdi.
Foto: Global Look Press
“Tekshiruvning ikkinchi bosqichi haqidagi taklifga kelsak, unda ilm-fan va sog‘lom fikrni hurmat qilmaydigan shakldan foydalanilgan. Biz ushbu rejaga amal qilmaymiz. Xitoy hukumati ilmiy tekshiruvlarni qo‘llab-quvvatlaydi. Biz virusning kelib chiqishi bo‘yicha tekshiruvni siyosiylashtirishga qarshimiz”, — dedi Isin matbuot anjumanida. Uning fikriga ko‘ra, tekshiruvning ikkinchi bosqichi birinchi bosqich natijalariga asoslanishi kerak.
Uxan virusologiya institutining bayonotiga ko‘ra, ular virusni hech qachon sun’iy ravishda yaratmagan. Uxan milliy biologik xavfsizlik laboratoriyasining direktori, institut ilmiy xodimi Yuan Chjiminning da’vo qilishicha, 2019-yil dekabr oyining oxirigacha institut “COVID-19 bilan yuzlashmagan” va shu paytgacha biron-bir xodim yoki talaba koronavirus bilan kasallanmagan.
“2019-yil 31-dekabrga qadar Uxan virusologiya instituti COVID-19’ni o‘rganmagan ham, uchratmagan ham. Institut hech qachon COVID-19’ni sintezlamagan, yaratmagan va tarqatmagan. Uchinchidan, shu paytgacha institutning biron-bir xodimi yoki talabasi COVID-19 bilan kasallangan emas”,— dedi Chjimin brifingda. Uning fikricha, koronavirusning sun’iy yaratilgani yoki uning laboratoriyadan sizib chiqqani haqida dalillar yo‘q.
Iyun oyida JSST rahbari Tedros Gebreyesus tashkilot COVID-19 kelib chiqishi bo‘yicha tekshiruvning ikkinchi bosqichiga tayyorgarlik ko‘rayotganini ma’lum qilgandi. Gebreyesus buning uchun Xitoydan oshkoralik va hamkorlik talab etilishini aytgan. Tekshiruvning birinchi bosqichida Uxan virusologiya institutiga tashrif buyurgan mutaxassislar koronavirusning institut laboratoriyasidan tarqatilgani “ehtimoli juda kam” degan xulosaga kelgandi.
COVID-19’ning sun’iy kelib chiqishi versiyasi AQShda bir necha bor ilgari surilgan. Xususan, sobiq prezident Donald Tramp razvedka xizmatlarida virus Uxandagi laboratoriyadan sizib chiqqani to‘g‘risida yetarli dalillar mavjudligini ta’kidlagan. Biroq maxsus xizmatlar bunga bevosita dalillari yo‘qligini bildirgan.
May va iyun oylarida esa Amerika ommaviy axborot vositalarida koronavirus Uxan shahridagi laboratoriyada yaratilganidan dalolat beruvchi belgilar haqida materiallar paydo bo‘la boshladi.
Shuningdek, britaniyalik va norvegiyalik olimlar Angus Dalglish va Birger Syorensen COVID-19 odamlar tomonidan yaratilganiga oid dalillar borligini aytdi. Ularning fikriga ko‘ra, COVID-19 laboratoriyada yaratilgan, shundan so‘ng xitoylik olimlar “izlarni yashirish uchun” virusning ko‘rshapalaklardan kelib chiqqani to‘g‘risidagi versiyani ilgari surgan.
