O‘zbekistonda 2021-yilning yanvar—may oylarida banklar tomonidan aholiga 2,67 trillion so‘mlik avtokreditlar berildi. Bu 2020-yilning shu davriga nisbatan 40,5 foizga ko‘pdir, deb yozmoqda Spot Iqtisodiy tadqiqotlar va islohotlar markazi ma’lumotlariga tayanib.
Turli viloyatlarda o‘sish sur’atlari turlicha bo‘ldi. Xususan, Toshkentda bu ko‘rsatkich 104 foizni yoki 1,1 trillion so‘mni tashkil etdi va barcha berilgan avtokreditlarning qariyb yarmiga to‘g‘ri keldi.
2020-yilda Markaziy bank avtokreditlar bozorini barqarorlashtirish uchun makroprudensial nazoratni kuchaytirgandi. O‘shanda Markaziy bank raisi Mamarizo Nurmurodov avtomobillar xaridi uchun muntazam kredit berayotgan banklar kelajakda ularni qanday xatarlar kutayotganini sezmayotganini aytgandi.
“Avtokreditlar bu juda xavfli kreditlar bo‘lib, bunda garov ta’minoti kredit bilan sotib olingan mashinaning o‘zidir. Uning qiymat bahosi kundan kunga foydalanish me’yorida juda kamaymoqda. Makroprudensial chora-tadbirlarimiz ushbu bozorni ma’lum darajada barqarorlashtirishga imkon beradi”, — deb ta’kidlagandi Markaziy bank raisi.
U 2019-yilning fevralida bo‘lib o‘tgan Xalqaro press klub sessiyasida ham avtokredit xatarli kredit ekanligini aygandi.
“Xatari kuchli bo‘lgan kredit turlari mavjud. Masalan, avtomobil sotib olishga beriladigan kredit. Xudo ko‘rsatmasin, avtomobil avariya bo‘ldi, mashina garovga qo‘yilgan, u endi yo‘q. Shuning uchun, o‘rtadagi marja degan narsa kreditni qaytarish xatari bilan bog‘liq.
Banklar aholidan qabul qiladigan pul miqdori bevosita inflyatsiya bilan bog‘liq. Ya’ni kredit stavkasi inflyatsiya bilan hamohang yuradi. Tadbirkor kreditga kuysa, faqat o‘zi kuyadi. Agar bank bergan puliga kuysa, o‘zi bilan ko‘pchilikni kuydiradi. Chunki bank kredit sifatida o‘z pulini emas, balki xalq pulini beradi”, — degan edi Mamarizo Nurmurodov.
Izoh (0)