Rossiyadan Estoniya hududining bir qismini qaytarib berishni talab qilishdi

Estoniya Konservativ xalq partiyasi vakili, mamlakat prezidentligiga rasmiy nomzod Xenn Pilluaas Rossiyaga qarshi hududiy da’volarni yana bir bor eslatib o‘tdi, deb yozadi ERR nashri.

Siyosatchi 4-iyul kuni mamlakat poytaxti Tallinda so‘zlagan nutqida Estoniya va Rossiya o‘rtasida yangi chegara bitimini tuzishga hojat yo‘qligini qayta ta’kidladi. Uning so‘zlariga ko‘ra, xalqaro huquqqa binoan 101 yil oldin tuzilgan Tartu tinchlik shartnomasi ham, unda ko‘rsatilgan davlat chegarasi ham amalda.

Pilluaasning da’vosiga ko‘ra, Rossiya hukumati Tallinga Pechora tumani va Narva daryosi o‘ng qirg‘og‘ining bir qismini berishi kerak.

“Bizning mudofaamiz, davlat xavfsizligimiz va mustaqilligimizni ermak qilish mumkin emas. Pechora hududi va Narva ortidagi hududlarning jinoiy ishg‘olini qonuniylashtirishga hojat ham, sabab ham yo‘q”, — dedi Pilluaas.

Xenn Pilluaas Moskvaning “bosib olingan hududlarni” Tallinga qaytarishi kerakligi haqida birinchi marta gapirayotgani yo‘q. Siyosatchi bu masalani 2021-yil boshidagi Yangi yil murojaatida, shuningdek 2019-yilning kuzida ko‘targan.

Pilluaas tilga olgan Tartu tinchlik shartnomasi 1920-yil fevral oyida Sovet Ittifoqi va Estoniya Respublikasining vakillari tomonidan imzolangan.

Shartnomaga binoan, hozirgi Pskov va Leningrad viloyatlari hududining bir qismi o‘shanda Estoniya nazorati ostiga o‘tgan. 1944-yilda Estoniya SSSR tarkibiga kirgandan so‘ng, Rossiya bu hududlarni qaytarib olgan.

Rossiya tomoni Tartu tinchlik shartnomasi tarixiy hujjat ekanini bir necha bor ta’kidlagan.

“SSSRga qo‘shilishi natijasida Estoniya 1918-yildan 1940-yilgacha bo‘lgan davlat sifatidagi xalqaro huquq subyekti maqomini, Tartu shartnomasi esa o‘z kuchini yo‘qotdi, chunki uni imzolagan ikkala tomon ham SSSR bilan xalqaro huquqning bitta subyekti tarkibida bo‘lib qoldi. Bundan tashqari, hujjat BMTning amaldagi xalqaro shartnomalar ro‘yxatida yo‘q”, — dedi Rossiya TIV rasmiy vakili Mariya Zaxarova.

Estoniya va Rossiya o‘rtasida qonuniy chegara yo‘q. Chegara shartnomasi dastlab 2005-yilda imzolangan edi. Tasdiqlash tartib-taomillarini amalga oshirish paytida Tallinn tegishli qonunga Tartu tinchlik shartnomasiga havolalarni o‘z ichiga olgan muqaddimani bir tomonlama kiritdi. Moskva buni kelajakda Rossiyaga qarshi hududiy da’volarni taqdim etish imkoniyati sifatida ko‘rdi va shartnomadagi Rossiya imzosi bekor qilindi.