AQSh Markaziy Osiyo davlatlaridan 9 mingga yaqin afg‘onistonlikni vaqtincha qabul qilishni so‘radi — Bloomberg

AQSh prezidenti Jo Bayden ma’muriyati Markaziy Osiyoning uch davlatidan Afg‘onistondagi NATO qo‘shinlari chiqib ketgunga qadar 9 mingga yaqin Afg‘oniston fuqarosini vaqtincha qabul qilishni so‘radi. Mazkur fuqarolar AQSh harbiylari bilan ishlagan va endilikda “Tolibon”ning o‘ch olishidan qo‘rqmoqda, deb yozadi Bloomberg bu boradagi munozaralardan xabardor ikki manbaga asoslanib.

Nashrda qayd etilishicha, AQSh rasmiylari O‘zbekiston, Qozog‘iston va Tojikistonga AQSh harbiylariga yordam bergan afg‘onlarni vaqtincha qabul qilishni so‘rab murojaat qilgan.

“Ushbu kelishuv Afg‘oniston masalasida Markaziy Osiyo mamlakatlari bilan kelgusidagi hamkorlikni rivojlantirish bo‘yicha bitimning bir qismi bo‘ladi. O‘zbekiston va Tojikiston tashqi ishlar vazirlari shu hafta Vashingtonda bo‘lib turibdi. Tomonlar AQShga o‘z hududidan razvedka, kuzatuv va tekshiruv olib borishga imkon beradigan bitimni muhokama qilmoqda”, — deb yozgan nashr.

Associated Press agentligining xabar berishicha, AQSh harbiylari Afg‘onistondagi eng yirik aviatsiya bazasi Bagramdan voz kechib, uni “isyonchilarning yangi hududlarni egallashini to‘xtatish uchun kurashayotgan” Afg‘oniston mudofaa kuchlariga topshirgan. Hozirda “Tolibon”  mamlakatdagi 400 ta tumanning yarmini nazorat qilmoqda, deb yozgan Bloomberg.

“Prezident Jo Baydenning Afg‘oniston prezidenti Ashraf G‘ani va Afg‘oniston Milliy yarashuv kengashi raisi Abdulla Abdullaga afg‘on kuchlariga milliardlab dollarlik harbiy va moliyaviy yordam berishda davom etishi haqidagi va’dasiga qaramay, Afg‘oniston rahbarlari mamlakatda fuqarolik urushi yuz berishi mumkinligi yoki barcha xorijiy kuchlar chiqib ketganidan keyin hukumat qulashidan hadiksiramoqda”, — deya ta’kidlangan nashrda.

Avval Oq uy ma’muriyati yigirma yillik mojaro paytida AQSh harbiy kuchlari bilan hamkorlik qilgan va “Tolibon”ning jazosidan qo‘rqqan afg‘onlarga immigratsion vizalarni berishni tezlashtirishga va’da bergan. Buni AQShda ishlaganlarga muhojir maqomini olish uchun ariza berish imkoniyatini taqdim etuvchi Maxsus immigratsiya vizasi (SIV) dasturi orqali amalga oshirish rejalashtirilgan. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, SIV uchun 18 mingga yaqin ariza berilgan, jarayon hozircha ularning 9 mingtasi bo‘yicha boshlangan.

Eslatib o‘tamiz, Amerika va NATO mamlakatlari qo‘shinlari 29-apreldan Afg‘onistondan chiqib ketishni boshladi. Iyun oyi boshida AQSh Afg‘onistondan o‘z qo‘shinlarining uchdan bir qismini olib chiqib ketgani xabar berilgandi. Shuningdek, Afg‘onistondagi NATO missiyasi tugagandan so‘ng Turkiya harbiy kuchlari Kobul aeroporti xavfsizligini ta’minlashda yetakchi rolni egallashi haqida AQSh va Turkiya prezidentlari Jo Bayden va Rajab Toyyib Erdo‘g‘on kelishib olgan edi.

Associated Press xabariga ko‘ra, AQSh qo‘shinlarining asosiy qismini olib chiqqanidan keyin Afg‘onistonda 650 ga yaqin amerikalik harbiyni qoldirmoqchi. Ta’kidlanishicha, Afg‘onistonda qoladigan harbiylar diplomatlarning xavfsizligini ta’minlaydi.

Bugunga qadar Germaniya va Italiya Afg‘onistondan o‘z qo‘shinlarini olib chiqishni yakunladi.