Bekhemning so‘nggi katta o‘yini, Angliya uchun qo‘rqinchli tushga aylangan penaltilar seriyasi va “qovun tushirgan” Runi. JCh—2006 1/4 finalidan o‘rin olgan Angliya — Portugaliya uchrashuvini eslab

So‘nggi bir necha o‘n yillikda Angliya yirik musobaqalarga doim yulduzlarga to‘la tarkib bilan borib, aytarli natija qayd eta olmasligi odatga aylandi. Germaniyada o‘tgan JCh—2006 ga ham inglizlar qator nomlar bilan borgan, biroq chorak finalda Portugaliyaga imkoniyatni boy berib qo‘ygandi.

“Penaltilar seriyasi” degan so‘zni eshitganda Angliya terma jamoasi muxlislari haligacha o‘zini yaxshi his qilmaydi. JCh—1990 da Germaniyaga yutqazilgan seriya. Yevro—1996 da yana nemislar, yana yarim final va yana seriyadagi omadsizlik. JCh—1998 da Karlos Roa Angliyani 1/8 finalda “ko‘madi”, Portugaliyaga qarshi Yevro—2004 chorak finali: Bekhem va Vassellning xatosi. Ushbu maqolada so‘z boradigan Portugaliyaga qarshi JCh—2006 dagi o‘yin. Germaniyadagi mundialdan keyin Yevro—2012 inglizlar Italiyaga qarshi seriyada omadsiz harakat qilgan. Faqat 2018-yilgi chempionatda Angliya Jordan Pikfordning muvaffaqiyatli harakatlari evaziga Kolumbiyani taslim etgandi.

Sven-Yoran Eriksson asosiy tarkibga faqat bitta markaziy hujumchini tushiradi — Ueyn Runi. Gari Nevill nihoyat jarohatdan forig‘ bo‘lib, safga qaytgan va Ouen Hargrivz o‘zi uchun qulay bo‘lgan tayanch yarim himoyasiga qaytgandi. Luis Felipe Skolarida esa bosh og‘rig‘i ko‘proq edi: Niderlandiyaga qarshi kechgan “bolta chopqi” o‘yindan keyin Deku va Koshtinya diskvalifikatsiya sabab safdan chiqqan, ularning o‘rnini asosiy tarkibda Tiagu va Peti egallagandi. Avvalgi o‘yinda Xolid Bulahruzdan dahshatli zarba qabul qilib olgan va maydonni yig‘lab tark etgan Krishtianu Ronalduning holati bo‘yicha ham savollar bor edi, biroq “Manchester Yunayted” forvardi qaytishga muvaffaq bo‘ldi.

Birinchi bo‘limda Angliya yaqqol ustunlik bilan o‘ynadi. Nevill safga qaytganidan keyin Eriksson jamoasi qanotlarni aql bilan ishlatishni boshlagandi. Shuningdek, Hargrivzni ham alohida ta’kidlash kerak: “Bavariya” yarim himoyachisi mayda qoida buzishlar va to‘pni olib qo‘yishda muvaffaqiyatli harakat qilib, portugallarning ko‘plab hujumlarini to‘xtatib qoladi.

Angliya terma jamoasining ushbu chempionatdagi eng omadsiz o‘yinchisi haqida gap ketsa, u holda bu — Frenk Lempard. “Chelsi” yetakchisi bu o‘yinda son-sanoqsiz uzoqdan berilgan zarbalardan tashqari uzatmalarda ham ko‘plab xatolarga yo‘l qo‘yadi. Yuqori darajadagi o‘yinchining bunday harakat qilishi aqlga sig‘masdi. Aynan Frenk inglizlarning birinchi bo‘limdagi eng xavfli vaziyatini ko‘kka sovuradi, biroq bu Lempard uchun omadsizlikning cho‘qqisi emasdi.

Tanaffusdan keyin ham inglizlar to‘p bilan ko‘proq muomalada bo‘ldi. Bekhem bo‘lim debyutida penaltida ishlab oladi, biroq hakam Orasio Elisondo Portugaliya futbolchisi Nunu Valente qo‘l bilan harakat qilganini payqamay qoladi. Sal turib Bekhem ko‘z yosh to‘kkan holda maydonni tark etadi — avvalgi epizodlarning birida futbolchi aynan Valente bilan to‘qnashuvda jarohat olgandi. Sardor o‘rniga Aaron Lennon maydonga tushadi. Bu Bekhem uchun terma jamoa safida yirik musobaqadagi so‘nggi o‘yin bo‘lib qoldi.

Oradan ko‘p o‘tmay Lempard navbatdagi vaziyatni yo‘qqa chiqaradi: Jerrardning standart vaziyatdan amalga oshirgan uzatmasidan keyin Frenk bir necha metr masofadan darvozani aniq nishonga ololmaydi. Biroz o‘tib Lennon Runini yuz foizlik vaziyatga olib chiqadi — Ueyn to‘pga yetib borolmaydi, Jo Koulning zarbasi esa darvoza yonida o‘tib ketadi.

Angliya borgan sari Portugaliya ustidan to‘liq nazoratni qo‘lga olardi. Biroq Runining asablari dosh bera olmadi: Rikardu Karvalyuning keskin harakatidan keyin angliyalik futbolchi butsasi bilan raqibining oyoqlari orasini atayin bosadi.

Vaziyat sodir bo‘lgan joyga Krishtianu Ronaldu yugurib keladi va birinchilardan bo‘lib Elisondodan Runini jazolashni talab qiladi. Runi esa “Nima qilyapsan?”, deya klubdoshini turtib yuboradi. Elisondo qizil kartochka berishni to‘g‘ri deb topadi.

Bir necha yil avval Runi shu holatni yodga oldi: “Bu faoliyatimdagi eng yomon holat. Jamoaga pand berdim va mag‘lubiyatda meni aybdor deb bilishadi. O‘yindan keyin Ronaldu bilan tunnelda uchrashdim. Darhol yakkama-yakka gaplashib olish kerak degan fikrda edim. U menga qaradi, xuddi kechirim so‘rashni istayotgandek edi. Unga o‘rtamizda muammo yo‘qligini aytdim. Musobaqadan zavq olishini va qolgan o‘yinda omad tiladim. Unga bir necha haftadan keyin ko‘rishishimizni va yonma-yon jang qilishimizni aytdim”.

Ingliz nashrlari darhol Runi Ronaldudan hisob so‘rash uchun o‘yindan keyin Portugaliya kiyinish xonasiga bostirib kiray degani, Aleks Fergyuson bo‘lib o‘tgan vaziyatdan xavotirda ekani haqida yoza boshladi. Biroq hech qanday kelishmovchilik yo‘q edi — Ronaldu Angliyaga qaytdi, bir o‘yinda hushtakbozlikka uchradi, Runi bilan birga “Fulhem”ni 5:1 hisobida taslim etdi va barcha Jahon Chempionatidagi voqeani yodidan chiqardi.

Yana Gelzenkirxenga qaytamiz — Eriksson Jo Koulni o‘yindan oldi va Runidan tubdan farq qiladigan Krauchni maydonga tushirdi. Qo‘shimchasiga Angliya shu vaqtga qadar o‘yin nazoratini ushlab turgan maydon markazidagi futbolchisini yo‘qotgandi. Portugaliya bir kishi kam bo‘lib o‘ynayotgan raqibiga ortiqcha bosim uyushtirmadi. Aksincha, Skolari shogirdlari raqiblarini xato qilishini kutdi.

Angliyaliklar juda kam xatoga yo‘l qo‘yishga urinardi. Himoyaviy o‘yin bo‘yicha Angliya terma jamoasining musobaqadagi eng yaxshi o‘yini shu bo‘ldi — juda kam xatolar, Terri va Ferdinandning klassik to‘p olib qo‘yishlari, havodagi to‘plar nazorati.

Qo‘shimcha bo‘limlarda Angliyaning bir nechta chiroyli vaziyatini eslab o‘tishimiz lozim, ammo “Liverpul” hujumchisi Piter Krauch ulardan unumli foydalana olmadi. Portugaliya esa Ronalduning uzoqdan bergan zarbasi va Elder Poshtiganing ofsayddan urgan goli bilan javob qaytardi. Angliya himoyada juda ajoyib o‘yin namoyish etdi (ayniqsa Hargrivz juda yaxshi harakat qildi).

Penaltilar seriyasi — Angliya uchun hukm edi. Uning ustiga raqib xuddi Yevro—2004 dagidek Portugaliya. Hattoki zarba beruvchi futbolchilar ham o‘sha edi. Penaltini aniq amalga oshira olmagan Bekhem va Vassellar maydonda emasdi. Lekin bu safar ham qahramonlar topildi.

Birinchi bo‘lib to‘pga Simau yaqinlashdi — Robinson to‘p yo‘nalishini topdi, lekin to‘pga yeta olmadi. Keyin Lempard Angliya terma jamoasining asosiy omadsiziga aylandi — Rikarduning uning zarbasini qaytardi. Ugu Viananing zarbasi ustunga tegdi va Eriksson jamoasida imkoniyat paydo bo‘ldi. Asosiy va qo‘shimcha bo‘limlarda yaxshi o‘yin ko‘rsatgan Hargrivz penaltini aniq amalga oshirdi.

Peti zarbani noaniq amalga oshirib, Angliyaliklarga oldinga chiqib olish uchun imkoniyat berdi. Lekin yana Rikardu qutqarib qoldi. Bu safar Jerrard gol ura olmadi. Poshtiga noaniq penaltilar seriyasiga nuqta qo‘ydi va Robinson darvozasini ishg‘ol qildi. Navbat Karragerga keldi. U ham imkoniyatidan foydalana olmadi. Aslida “Liverpul” himoyachisi gol urgandi, lekin Elisondo qaytadan nuqtani ko‘rsatdi — Jeymi hakam hushtagi chalinmasdan turib zarba bergandi. Ikkinchi imkoniyatidan esa foydalana olmadi.

Nuqtani Krishtianu Ronaldu qo‘ydi — penaltini aniq amalga oshirdi va Portugaliyani yarim finalga olib chiqdi.

Angliya Portugaliya hujumlariga qarshi munosib himoyalandi, hududlarda ustunlikka erishdi va ko‘proq vaziyatlar sodir etdi. Aslida bu muxlislar avvalgi o‘yinlarda ko‘rgan ahmoqonalik fonida Eriksson jamoasi tomonidan namoyish etilgan yaxshi o‘yin edi. Angliyaliklar bu o‘yinga yaxshiroq tayyorgarlik ko‘rishgan edi. Lekin imkoniyatlardan foydalanmaslik va Runining maydondan chetlatilishi muhim rol o‘ynadi. Bu hodisa Angliya o‘yinni endi o‘zi tomonga og‘dirayotgan mahalda sodir bo‘ldi.

Angliyaliklarga qarshi o‘yinda penaltini qaytarish tajribasi bo‘lgan Rikardu bu safar ham o‘sha ishni takrorladi.