Tabiatning naqadar sir va sinoatlarga boy ekanining isboti bo‘lgan hodisalar haqida ma’lumot berib o‘tamiz.
Namibiyadagi aylanalar
Namibiyadagi sahro kengliklarida kelib chiqishi ekologlarning bahsiga sabab bo‘lgan, diametri 15 metrgacha bo‘lgan aylanalar bor. Ayrimlar bunga uyasi joylashgan yerdagi o‘simliklarni joyidan tozalaydigan termitlar (chumolisimon hasharot) sababchi deb biladi.
Boshqa bir taxminlarda esa shu yo‘l bilan o‘simliklar suvga erishish uchun raqobatlashishini bildiradi. Mahalliy aholi bo‘lsa, yer tagida ajdarho yashashi va uning nafasi tashqariga aynan shu yo‘l bilan chiqishiga ishonadi. Olimlar har ikkala gipoteza — termit va suv bilan bog‘liq qarashlar haqiqat bo‘lishi mumkin degan qarorga kelgan.
Tanzaniyadagi Natron ko‘li
Natron ko‘li sohili bir qarashda kishini qo‘rquvga solsa, rang-barangligi bilan kishini o‘ziga maftun qiladi. Ko‘ldagi tuz va ishqor konsentratsiyasi shunchalik yuqoriligidan suvga tasodifan tushgan istalgan tirik jon mumiyoga aylanadi. Yagona istisno galofil sianobakteriyalari hisoblanadi. Aynan ular sabab ko‘ldagi suv rangi pushtidan alvon rangigacha o‘zgarishi mumkin.
Ikkinchi istisno mitti flamingolar hisoblanadi. Suvning yuqori harorati (50 daraja) sabab flamingolar yilning istalgan faslida tuxum qo‘yishi mumkin. Yoqimsiz hid ularga umuman halal bermaydi, qaytanga yovvoyi qushlarni cho‘chitadi. Fevral va mart oylarida ko‘ldagi karbonat natriyning konsentratsiyasi har doimgidan ham yuqori bo‘ladi.
Raqs tushgandek gala bo‘lib harakatlanadigan chug‘urchuqlar
Ko‘kda raqs tushgan singari parvoz etayotgan chug‘urchuqlarga nazar tashlab, ularning bir gala asalari emas, qush ekaniga ishonish qiyin. Kishini hayratga soladigan ushbu o‘ziga xoslikning sababini olimlar haligacha bilishga muvaffaq bo‘lmagan. Taxminlardan birida bu qushlarning yovvoyilardan himoya reaksiyasi ekani aytilsa, boshqasida chug‘urchuqlar qat’iy algoritm asosida harakatlanishi, bunday parvoz vaqtida bir-birini his qilib, maksimal darajada xabardor bo‘lib turishi ta’kidlanadi.
Harakatlanuvchi toshlar
AQShdagi O‘liklar vodiysida joylashgan, Reystrek-Playya qurigan ko‘l o‘rnidagi toshlar daqiqasiga 2-2,5 metrga o‘z-o‘zidan harakatlanadi hamda sezilarli iz qoldirmaydi. XX asrgacha buni ilohiy hodisa deb hisoblagan olimlar keyinchalik bunga magnit maydoni sabab deb o‘ylagan, 2014-yilda esa aniq xulosaga kelgan. Buning uchun tadqiqotchilar datchik va fotokamera o‘rnatilgan 5-15 kilo og‘irlikdagi toshlarni mazkur hududga qo‘yib kuzatgan. Tadqiqot natijasiga ko‘ra, toshlarning bunday harakatlanishiga ingichka (bir necha millimetr), ammo uzun muzlar sababchi ekani, toshlar shu muz bo‘ylab harakatlanishi aniqlangan.
Taos shovqini
Taos hum deb ataladigan shovqin eng ajoyib tabiiy hodisalar reytingida birinchi o‘rinni egallaydi. AQShning janubi-g‘arbiy qismida joylashgan Taos shahri aholisi ko‘p yillardan buyon sahrodan taraladigan past chastotali shovqinni eshitadi. Og‘ir texnika harakatlanishining ovoziga o‘xshagan shovqin mahalliy aholidan farqli o‘laroq sayohatchilarga kamdan kam hollarda eshitiladi. Shovqinning aniq sababini topa olmagan olimlar uning paydo bo‘lishiga qishloq yaqinidan o‘tadigan elektr uzatish liniyalari sabab bo‘lishi mumkinligini taxmin qilgan.
Hessdalen alangasi
Tabiatga noma’lum bo‘lgan oq alanga ilk bor 1981-yil Norvegiyaning Hessdalen shahri yaqinidagi vodiyda payqalgan. Muntazam ravishda paydo bo‘lgan ushbu ajoyib hodisa 1984-yil bir oy ichida olimlar tomonidan 53 marta qayd etilgan. 1988-yilda vodiydan uzoq bo‘lmagan yerga avtomat kuzatuv stansiyasi o‘rnatilgan.
Sharli chaqmoq
Sharli chaqmoq fizik isboti bo‘lmagan, ammo paydo bo‘lishi bilan bog‘liq farazlar bisyor bo‘lgan kam uchraydigan tabiat hodisasi sanaladi. Ayrim olimlar sharli chaqmoq umuman mavjudmasligi, bu galyutsinatsiya ekanini ta’kidlaydi. Go‘yo bulutlar bulutlardan tushayotgandek ko‘rinadigan chaqmoq vaqti uning yonida bo‘lish xavfli sanaladi.
Izoh (0)