Andijonda hokimlik taklifiga ko‘ra zamonaviy bozor qurgan kompaniya, qo‘lida sud qarorlari bo‘lsa-da, o‘z mulkidan o‘zi xohlaganicha foydalana olmayapti. Bunga hokimlikning o‘zi qarshilik ko‘rsatmoqda, xususan, hokimlik tadbirkorga qarshi navbatdagi sud jarayoniga tayyorgarlik ko‘rmoqda. “Daryo” muxbiri vaziyatni o‘rgandi.
Muammo tarixi
Andijon shahar hokimligi prezidentning 2017-yil 27-martdagi qarori ijrosini ta’minlash maqsadida “Qishloq xo‘jalik mahsulotlari ulgurji bozori” kompaniyasi (bozor ma’muriyati) hududidagi yaydoq yerda zamonaviy talablar asosida bozor qurish haqida qaror chiqargan. Bozor ma’muriyati mablag‘ yo‘qligi bois qurilish qilolmagan, shu bois bozorni qurish bo‘yicha bir qator tadbirkorlarga taklif bilan chiqilgan. Biroq bozor chekka hududda joylashgani, bozorni qurgach, qurilgan bino va inshootlarni sotib, bozor hududidan chiqib ketish talabi borligi sabab talabgor topilavermagan.
Oradan bir yil o‘tgan. Prezident qarori ijrosi kechikayotgani uchun (yangi bozor 2018 yilda ishga tushishi kerak edi), shahar hokimligi yana tadbirkorlarga taklif bilan murojaat qilgan. Taklifga “Hamkor Trans Baraka” kompaniyasi rozilik bildirgan, xususan, qurilish yakunlangach, yerni bozor tasarrufida qoldirib, chiqib ketish haqida kafolat xati (bu xatni eslab qoling) ham bergan. Ammo oradan ma’lum fursat o‘tgach, kompaniya egalari agar doimiy foydalanish huquqi bo‘lmasa, bozor qurish befoyda degan fikrga kelgan va hokimlikdan shunday huquq taqdim etishni so‘ragan.
Og‘zaki kelishuvdan so‘ng, 2018-yil 25-avgust kuni Andijon shahrining o‘sha vaqtdagi hokimi Dilmurod Rahmatullayev “Hamkor Trans Baraka” kompaniyasiga qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ulgurji bozori joylashgan hududdan 4,7 gektar yer maydonini doimiy foydalanish huquqi bilan ajratish haqida qaror chiqarib bergan. Shunday qilib, 15 milliard so‘m evaziga zamonaviy tipdagi bozor bino-inshootlarini qurishga kirishiladi. Bu orada, 2019-yil martida Andijon tumani hokimligi qarori bilan bozor hududiga yana 0,9 gektar yer qo‘shib olinadi.
Qurilish ishlarining birinchi bosqichi yakunlangach, qurilishi (rekonstruksiyasi) tugallangan bino va inshootlarni foydalanishga qabul qilish dalolatnomasi orqali “Hamkor Trans Baraka” kompaniyasi tomonidan mol-mulkka nisbatan kadastr hujjatlari elektron tartibda rasmiylashtirilgan. “Mulk huquqini olganimizdan so‘ng, bozorni yangidan tashkil etish maqsadida bir necha bor shahar hokimligiga xat bilan chiqdik, lekin hech qanday javob bo‘lmadi. Qonunchilikka muvofiq, yangi bozorni hokimlikning 51 foizlik ulushi qo‘shilgan holda tashkil qilish mumkin”, — deydi “Hamkor Trans Baraka” ish boshqaruvchisi Asror Mahmudov.
Bino-inshootlar ham, mulk huquqi ham “Hamkor Trans Baraka”ga tegishli bo‘lsa-da, bozorda patta pulini eski ma’muriyat (“Qishloq xo‘jalik mahsulotlari ulgurji bozori” kompaniyasi) yig‘ishda davom etavergani nizoga sabab bo‘lgan, tomonlar sudga murojaat qilgan. Birinchi instansiya sudi tadbirkor foydasiga qaror chiqargan. Ammo 2020-yilning 22-iyul kuni shaharning yangi hokimi Bahromjon Haydarov tadbirkorga eski hokim chiqargan “doimiy foydalanish huquqi” haqidagi qarorni “qonunga muvofiqlashtirish” bahonasi bilan “doimiy huquq”ni cheklash haqida yangi qaror chiqargan va bunga kompaniyaning ikki yil avval, qurilishni boshlash arafasida bergan (va deyarli hammaning esidan chiqib ketgan) kafolat xatini asos qilib ko‘rsatgan.
“Biz o‘shanda kafolat xatini berganimizdan so‘ng, o‘ylab ko‘rib, bu qurilish bizga to‘g‘ri kelmasligini, faqat doimiy foydalanish huquqi bilan yer ajratilsagina qurilish boshlashimizni hokimlikka bildirganmiz. Shahar hokimligi o‘zi rozilik bildirib, bizga doimiy foydalanish huquqi bilan qaror chiqarib bergan. Xo‘sh, nega shu qaror qabul qilinayotganida kafolat xatiga e’tibor bermay, milliardlar sarflab, bozorni qurib bo‘lganimizdan keyin bu gap aytilyapti? Bugun kelgan hokim o‘zidan avvalgi hokimning qarorini bekor qilib tashlayversa, biror ish qilib bo‘ladimi axir?”, — deydi “Hamkor Trans Baraka” ish boshqaruvchisi.
Tadbirkor Bahromjon Haydarovning 2020-yil 22-iyuldagi qarori ustidan sudga shikoyat qilgan. Viloyat ma’muriy sudi apellyatsiya instansiyasi hokimlikning bu qarorini haqiqiy emas deb topib (“qarorni qabul qilishda qonun hujjatlariga rioya qilinmagan”), qonun talablariga rioya qilinmagani uchun Andijon shahar hokimligiga nisbatan xususiy ajrim chiqargan. Biroq ish shu bilan tugaman — mojaro Oliy sudgacha borgan. Oliy sud ham 2020-yil 28-dekabrda tadbirkor foydasiga qaror chiqargan, “Qishloq xo‘jalik mahsulotlari ulgurji bozori” kompaniyasining bozordagi faoliyatini noqonuniy deb topilib, unga bozordan chiqish haqida ko‘rsatma berilgan.
Hokim oldida MIB ham ojiz
Majburiy ijro byurosi (MIB) Andijon shahar bo‘limi ijrochisi tomonidan 2021-yil 13-aprel kuni ijro ishini tamomlash va holatni rasmiylashtirish yuzasidan dalolatnoma tuzilganiga qaramay, “Qishloq xo‘jalik mahsulotlari ulgurji bozori” sud hujjati ijrosini bajarishdan bo‘yin tovlamoqda. Asror Mahmudovning aytishicha, MIB ijrochisiga nisbatan uning e’tirozi yo‘q, chunki u “qo‘lidan kelganicha harakat qildi”.“Lekin qarzdor tarafda mahalliy davlat hokimiyati manfaati borligi bois ijro oxiriga yetmayapti, sud hujjati ijrosi ta’minlanmayapti... Agar tadbirkor qarzdoru, mahalliy davlat hokimiyati organi undiruvchi bo‘lganidami, ijro uzoqqa cho‘zilmay, bir soatdayoq ta’minlangan bo‘lardi. Qonun ustuvorligi prinsipi qayda qoldi? Qonun talablari qachongacha faqat tadbirkorga kelganda ishlaydi? Yugura-yugura charchadik, prezidentning oldiga borishimiz qoldi, xolos”, — deydi u.
Mahmudovning qo‘shimcha qilishicha, bozorda patta pulini yig‘ib olayotgan shaxslar xatti-harakatlari qonuniy emasligi haqida “Hamkor Trans Baraka” tomonidan bir necha bor yozma va og‘zaki ogohlantirilganiga qaramay, ular o‘z bilganidan qolmayapti, “biz faqat shahar hokimi aytsaganiga bu ishni to‘xtatamiz”, deb aytgan.
“Qiziq, ularni shahar hokimi bilan nima bog‘lab turishi mumkin? Qonuniy jihatdan o‘zimizga tegishli mulklarimizni bir yildan beri o‘z xohishimizga ko‘ra foydalana olmayapmiz. Bunga Andijon shahar hokimi Bahromjon Haydarov to‘sqinlik qilmoqda, hokim ‘Germaniyaga yozsang ham o‘zim hal qilaman’, degani-degan. Oliy sud qarori ham bajarilmayapti, Andijonda qonunlar ishlamayapti, hech qaysi tashkilot yordam bermayapti”, — deydi “Hamkor Trans Baraka” ish boshqaruvchisi.
Andijon shahar hokimligi munosabati
Andijon shahar hokimligi yurist-konsultanti Muftohiddin Rahmonovning “Daryo”ga ma’lum qilishicha, “Hamkor Trans Baraka” kompaniyasi tomonidan yerga egalik qilish bo‘yicha kadastr ro‘yxatidan o‘tkazishda anglashmovchilik bo‘lgan.“Kompaniyaga 2018-yil avgustida berilgan qarorda o‘sha yer maydonidagina qurilish olib borilishi ko‘rsatilgan. Hamma qarorning shu joyini noto‘g‘ri talqin qilmoqda. To‘liq yer maydoni 2015-yili shahar hokimi qarori bilan bozor ma’muriyati (“Qishloq xo‘jalik mahsulotlari ulgurji bozori” kompaniyasi)ga berilgan (ammo bozor ma’muriyati olti yil davomida o‘ziga berilgan yerni davlat kadastr ro‘yxatidan o‘tkazmagan — “Daryo”), lekin hech qim bunga e’tibor qaratmayapti”, — deydi shahar hokimligi yurist-konsultanti.
Rahmonovning qayd etishicha, birinchi instansiya sudi “Qishloq xo‘jalik mahsulotlari ulgurji bozori” kompaniyasini bozor hududidan chiqarib yuborish haqida qaror chiqargan bo‘lsa, keyingi, apellyatsiya sudida kompaniyani tadbirkor qurgan bino va inshootlardan chiqarib yuborilishi kerakligi ko‘rsatilgan. Hokimlik vakilining so‘zlariga ko‘ra, tadbirkorning bino va inshootlariga “hech kim egalik qilgani yo‘q, ular binolarni sotib, ijaraga berib, o‘zlari tasarruf etyapti”.
“Tadbirkor o‘ziga tegishli bo‘lmagan yerni ham bino va inshoatlarga qo‘shib kadastr ro‘yxatidan o‘tkazib olgan va garovga qo‘yib, kredit olgan. Muammoli joy shu yerda”, — dedi Rahmonov. Andijon shahar hokimligi yurist-konsultantining qo‘shimcha qilishicha, hozirda “Hamkor Trans Baraka” tomonidan 2018-yilda berilgan kafolat xatini qonunga muvofiqlashtirish yuzasidan sud jarayoniga tayyorgarlik ko‘rilmoqda.
Izoh (0)