Ijtimoiy tarmoqlarda Namangan viloyatining Yangiqo‘rg‘on tumani hokimligi binosi oldiga bir suruv qo‘y haydab kelingani aks etgan video tarqaldi. Bu haqda “Daryo”  muxbiri Azizbek Abduvaliyev xabar bermoqda.

Ma’lum bo‘lishicha, voqea joriy yil 15-iyun kuni soat 09:30 atrofida ro‘y bergan. Tumandagi “Jo‘raboy Oxunov Sharq Yulduzi” agrofirmasi hududida faoliyat ko‘rsatib kelayotgan “Mubosher Azizbek Lazizbek Fayz” MChJ tasarrufidagi 91 bosh qo‘y tuman hokimligi binosi oldiga olib kelingan. MChJ rahbari Ulug‘bek Muhiddinov buni hokimlik tomonidan ozuqa yetishtirish uchun yer maydoni ajratilmagani, buning oqibatida tang holatda qolgani bilan izohladi.

—2017-yilda menga tuman hokimligi tomonidan chorvachilik bilan shug‘ullanish va molxona qurish uchun bir gektar yer ajratib berildi. 2019- yilda molxona qurilishini bitkazdim. 2020-yil mart oyida Rossiyadan 198 bosh Romanov zotli qo‘y olib keldim. Buning uchun Xalq banki tuman filialidan 45 ming yevro kredit olganman. Bu zotli qo‘ylarga qiziqqanim sababi ulardan yiliga ikki marotaba nasl olish mumkin, 60 kilogrammdan 90 kilogrammgacha go‘sht qiladi, juni ham pul. Rejam ularning sonini 2 mingtaga yetkazish edi. Biroq o‘xshamadi. Chunki ularni boqish uchun yem-ozuqa kerak, buning uchun esa yaylovim yo‘q. Bir yil davomida yer so‘rab qayta-qayta murojaat qildim, berishmadi. To‘g‘ri, boshqa hududdan 5 gektar joy taklif qilindi, lekin nega endi yonimda yer turib, u joylarga borishim kerak? Qo‘ylarni boqish uchun kuniga 800 ming so‘mdan 1,2 million so‘mgacha xarajat qildim. Hozir bo‘ynimgacha qarzman: kredit to‘lolmayapman, soliq, svetdan qarzim bor, maosh bermaganim uchun ishchilarim ketib qolgan. Oxiri ilojim yo‘qligidan hokimlikka qo‘ylarni haydab borishga majbur bo‘ldim, — deydi tadbirkor.

Tuman hokimining qishloq va suv xo‘jaligi masalalari bo‘yicha o‘rinbosari Murodjon Saidahmedovning aytishicha, mavjud tartib-qoidalarga chorvachilik yo‘nalishida fermer xo‘jaligi tashkil etish uchun 30 bosh qoramol yoki 300 bosh qo‘y bo‘lishi lozim. Shunda bu xo‘jalikka 9 gektar atrofida yer ajratilishi belgilangan. Ulug‘bekning holatida esa olib kelingan qo‘ylar soni bu ko‘rsatkichga yetmaydi, biroq shunda ham unga qo‘yxona qurishi uchun 1 gektar maydon ajratilgan.

Ozuqa ekinlari yetishtirish uchun yer so‘raganida tuman hokimligi zahirasida bo‘lgan, tadbirkor o‘zi faoliyat yuritayotgan “Jo‘ra Oxunov Sharq Yulduzi” agrofirmasi hududida joylashgan bir necha adirlik, yaylov yerlar taklif etilgan. Biroq, bu taklif ularga yaqin joyda chiqindixona mavjudligi, qo‘yxonasidan uzoqligi kabi vajlar bilan rad etilgan.

Tuman hokimligi mutasaddilarining bildirishicha, Ulug‘ Muhiddinov ozuqa uchun ajratib berilishi talab qilinayotgan maydonlar “Bolgar sharob” qo‘shma korxonasi qoshidagi “Yangiqo‘rg‘on marvaridlari” unitar korxonasi egaligidagi yerlar hisoblanadi. Unitar korxona ham tadbirkorlik subyekti ekanligini hisobga olinadigan bo‘lsa, ushbu yer maydonlarini “Mubosher Azizbek Lazizbek Fayz” MChJ tasarrufiga olib berishning amalda imkoni yo‘q.

Tuman hokimligi binosi oldiga qo‘ylar haydab kelinganidan so‘ng tuzilgan ishchi guruh tadbirkor faoliyat olib borayotgan adirliklarga chiqib bordi.

Ularga jurnalist va blogerlar ham hamrohlik qildi.

Ishchi guruhning hisob-kitoblariga ko‘ra, hokimlikka 91 bosh qo‘y haydab kelingan, xo‘jalikning o‘zida 34 ta qo‘y qolgan. Ya’ni jami 198 bosh bo‘lishi kerak bo‘lgan qo‘ylardan 125 tasi borligi aniqlangan.

Tadbirkor bilan muloqot chog‘ida tuman hokimligi zahira yer fondidagi egalikda bo‘lmagan maydonlar Prezidentning 2021-yil 8-iyundagi “Yer munosabatlarida tenglik va shaffoflikni ta’minlash, yerga bo‘lgan huquqlarni ishonchli himoya qilish va ularni bozor aktiviga aylantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoniga asosan “Yer kodeksi”ga tegishli o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilgandan so‘ng, ya’ni 2021-yil 1-avgustdan kuchga kiradigan tartib-qoidalarga asosan ajratib berilishini tushuntirdi.

Shuningdek, ushbu farmon rasman e’lon qilingan kundan boshlab O‘zbekiston Respublikasi “Yer kodeksi”ga tegishli o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilguniga qadar Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar, Toshkent shahar, tumanlar va shaharlar mahalliy vakillik va ijro hokimiyati organlari tomonidan mazkur farmonda nazarda tutilganidan boshqacha tartibda yer uchastkalarini ajratish qat’iyan to‘xtatilganligini bildirdi.

—Aslida ushbu tadbirkorga ajratib berilgan yer maydonidan ham to‘laqonli foydalanilmagan. Mana ko‘ryapsizlar, 1 gektar maydondan nari borsa 15 sotixida qo‘yxona qurilgan, qolgan 85 sotixi o‘t bosib yotibdi. Vaholanki, shu yerga beda ekib, yiliga bir necha bor hosil olish mumkin edi. Shunda ko‘chadan yem-ozuqa sotib olishga ham hojat qolmasdi. Tumanimizning Iskovot, Qandiyon kabi hududlaridan ham yer taklif qildik, “sharoiti yaxshi emas ekan” deb unamadi. Vaholanki, o‘sha yerlarda ham boshqa fermerlar mol-qo‘y boqib, sonini ko‘paytirib, kreditini vaqtida qaytarishni uddalayapti, — deydi tuman qishloq xo‘jalik bo‘limi boshlig‘ining o‘rinbosari Jamoliddin Qayumov.

Xalq banki tuman filiali boshqaruvchining o‘rinbosari Elyor Soatovga ko‘ra, filial va “Mubosher Azizbek Lazizbek Fayz” MChJ o‘rtasida 2020-fevralda tuzilgan kredit shartnomasiga asosan 3 yil muddatga 6 oylik imtiyozli davr bilan 45 ming yevro miqdorida kredit ajratilgan. Mablag‘ Rossiyadagi “Zolotoye runo” MChJga naslli Romanov qo‘ylarini sotib olish o‘tkazib berilgan.

Biroq kredit shartnomasi qarz oluvchi tomonidan muntazam bajarilmay kelinishi natijasida 2021-yil 15-iyun holatiga kredit foizidan 4520 yevro, kredit asosiy qarzidan 12273 yevro, jami 16 793 yevro qarzdorlik o‘z vaqtida to‘lanmagan. Shuningdek, bank xodimlari tomonidan 2020-yil 30-oktabrda o‘tkazilgan monitoringda 81 bosh qo‘y yo‘qligi aniqlanib, dalolatnoma tuzilgan.

Yuqoridagi holatlar va kredit hujjatlariga ilova qilingan biznes-reja ko‘rsatkichlari bajarilmayotgani kredit maqsadsiz ishlatilgan deb baholanishiga sabab bo‘lgan. Shu bois 2021-yil mart oyida maqsadsiz ishlatilgan kredit mablag‘ini qaytarib olish uchun da’vo arizasi kiritilgan. 2021-yil 17-may kuni da’vo arizasi to‘liq qanoatlantirilib, garov mulkiga qaratilgan va MIB tuman bo‘limi ish yurituviga olingan. Namangan shahar prokuraturasi esa holat yuzasidan tergov olib bormoqda.

Xullas, Namanganda mana shunday gaplar. Biz Yangiqo‘rg‘on tuman hokimligidan qaytayotgan payt bu yerga haydab kelingan qo‘ylar yana mashinaga ortilayotganini kuzatdik. Ikki tomon nihoyat murosaga kelgan yoki muammoga yechim topilgan ko‘rinadi.