Qirg‘iz-tojik chegarasiga oid muammoli masalalar hal bo‘lguncha Qirg‘izistonning Tojikiston bilan davlat chegarasi orqali o‘tib-qaytish to‘liq to‘xtatiladi. Bu haqda Qirg‘iziston Vazirlar Mahkamasi raisi Ulug‘bek Maripov chegara yaqinidagi tumanlar aholisi bilan uchrashuvda ma’lum qildi, deb yozadi Asia-Plus.
“Muammoli masalalar hal bo‘lguncha Tojikiston Respublikasi bilan davlat chegarasi orqali harakatni to‘liq to‘xtatish to‘g‘risida qaror qabul qilindi”, — dedi Maripov uchrashuvda.
Uning ta’kidlashicha, chegara muammosi bugungi kunda eng dolzarb masalalardan biri bo‘lib, uni hal qilish uchun barcha choralar ko‘rilmoqda. Chegarani aniqlash va belgilash masalalarini hal qilish bilan bir qatorda, Qirg‘iziston o‘z chegaralarini mustahkamlashni oldiga maqsad qilib qo‘ygan.
“Buning uchun chegarachilarimizga barcha zarur sharoitlarni yaratib beramiz. Davlat chegarasini mustahkamlashda mahalliy aholi ham muhim rol o‘ynaydi. Shuning uchun men sizni sabr qilishga va vaziyatni tushunishga chaqiraman. Chegarada yashash nimaligini faqat shu yerda yashagan va yashayotganlar biladi. Men hamisha bu odamlarni qahramonlar deb ataganman. Yana bir bor takrorlayman: bizning asosiy maqsadimiz — oddiy odamlar hayotini yaxshilash. Buning uchun zarur bo‘lgan barcha narsalarga bosqichma-bosqich, birgalikda erishamiz ”, — dedi Qirg‘iziston Vazirlar Mahkamasi raisi aholiga.
Tojikiston rasmiy organlari ushbu masala bo‘yicha hali izoh bermagan.
Qirg‘iziston hukumati chegaradan kimlar o‘tishi mumkinligiga aniqlik kiritdi:
- Qirg‘iziston va Tojikiston diplomatik vakolatxonalari xodimlari va ularning oila a’zolari;
- xorijiy davlatlarning diplomatik vakolatxonalari hamda xalqaro tashkilotlar xodimlari va ularning oila a’zolari, shuningdek, Qirg‘iziston Respublikasi vakolatli organlarining oldindan olingan roziligi bilan Qirg‘iziston va Tojikiston rasmiylari.
Ma’lumot uchun, ikki mamlakat o‘rtasidagi chegara pandemiya tufayli 2020-yil martida yopilgan edi. Ammo epidemiologik talablarga muvofiq, yuk tashuvchi transport vositalari, shuningdek, Tojikistonning ayrim fuqarolariga chegarani kesib o‘tish uchun ruxsat berilgan. Masalan, Rossiya va Qirg‘iziston o‘rtasida havo yo‘li ochilgandan so‘ng chiptalar arzonligi sababli tojikistonliklar uyiga qaytish uchun ushbu reyslardan foydalangan. Ular Rossiya shaharlaridan Qirg‘iziston aeroportlariga uchib kelib, u yerdan quruqlik yo‘llari bilan Tojikistonga o‘tib ketgan. Mojarodan avval ushbu harakatlarga hech qanday to‘siq bo‘lmagan.
Chegara aholisining so‘zlariga ko‘ra, chegarada qurolli mojaro boshlangandan so‘ng, 29-apreldan boshlab tojik-qirg‘iz chegarasida harakatlanish to‘xtatilgan. Chegarani kesib o‘tishda muammolar, xususan, yuk mashinalari haydovchilari o‘rtasida paydo bo‘lgan. Ba’zi xabarlarga ko‘ra, Tojikistonga mol olib ketayotgan o‘nlab tojik va qirg‘iz yuk mashinalari Qirg‘izistonda qolib ketgan.
“Ozodi” radiosining xabar berishicha, 14-may holatiga ko‘ra, tojik va qirg‘iz raqamlariga ega 57 ta yuk mashinasi Qirg‘iziston hududida “garovda” qolgan.
Bundan tashqari, radioning xabar berishicha, 11-may kuni Qirg‘iziston fuqarolari Botken viloyatida Tojikiston raqamiga ega uchta yuk mashinasini qo‘lga olgan.
Xabarga ko‘ra, yosh kishilar o‘zlarini Xalq armiyasi a’zolari deb tanishtirib, Tojikistonga benzin, dizel yonilg‘isi va boshqa tovarlarning noqonuniy olib o‘tilishiga chek qo‘yish niyatida ekanligini aytgan. So‘ng Botken viloyati Ichki ishlar boshqarmasi yuk mashinalar xavfsizlik sababli hibsga olinganini ma’lum qilgan. Mahalliy hokimiyat ushbu yuk mashinalarini Tojikistonda hibsga olingan qirg‘iz yuk mashinalariga almashtirish niyatida, deyiladi xabarda.
Ammo Sug‘d viloyatidagi Tojikiston bojxona xizmati “Ozodi” radiosiga mamlakat hududida qirg‘iz raqamlariga ega mashinalar harakatiga taqiq yoki cheklov yo‘qligini aytgan.
Eslatib o‘tamiz, aprel oyi oxirida Qirg‘iziston va Tojikistonning chegaraoldi viloyatlari aholisi o‘rtasidagi ziddiyat ikki mamlakat harbiylarining qurolli to‘qnashuviga aylanib ketgandi. Qirg‘iz-tojik chegarasidagi nizolarda Qirg‘izistonning 36 fuqarosi halok bo‘ldi, 200 ga yaqin kishi jarohat oldi. Tojikiston esa 19 kishi halok bo‘lgani, 87 kishi jabrlangani haqida xabar berdi. Mojaroda 300 dan ortiq uylar va infratuzilma obyektlari vayron qilingan, ayrimlari yonib ketgan. 29-aprel oqshomida tomonlar nizoni to‘xtatish va chegaradan harbiy kuchlarni olib ketish to‘g‘risida kelishib oldi, ammo ertasi kuni yana otishma boshlandi. 30-aprel kuni tushdan keyin navbatdagi sulhga erishildi. 3-may kuni Qirg‘iziston va Tojikiston o‘z harbiy kuchlarini chegara chizig‘idan olib chiqishni yakunladi.
Izoh (0)