Oylar sultoni — Ramazon: Ro‘za tutmaslikning hukmi qanday?

“Daryo” internet-nashri va O‘zbekiston musulmonlari idorasining “Muslim.uz” portali o‘zaro hamkorlikda muborak oyga bag‘ishlangan “Oylar sultoni — Ramazon” loyihasini taqdim etadi.

Loyiha doirasida taniqli ulamolar va diniy soha xodimlari mohi Ramazon fazilati to‘g‘risidagi oyati karimalar, hadisi shariflar sharhi hamda ro‘za tutish bilan bog‘liq savollarga javob beradi.

Navbatdagi suhbat O‘zbekiston musulmonlari idorasi Fatvo bo‘limi mudiri o‘rinbosari Sayyidjamol Masayitov bilan uyushtirildi.

Ramazon ro‘zasini tutmaslik hukmi qanday?

Ma’lumki, Ramazon oyi ro‘zasi Islom ruknlaridan bo‘lib, uni uzrsiz tark qilish mumkin emas. Ulamolarimiz bunday kimsalarni juda katta gunoh egasi hisoblaganlar. Chunki payg‘ambarimiz Rasululloh sallollohu alayhi vasallam bu haqida mana bunday deganlar: “Kimki uzrsiz va kasal bo‘lmasdan Ramazondan bir kunni ro‘za tutmay o‘tkazsa, umr bo‘yi ro‘za tutib qazosini yetkaza olmaydi”.

Lekin bundan ular o‘sha kunlarni ro‘zasini tutib berishmaydi degan xulosa qilinmaydi. Balki, xatolarini anglab yetishlari bilan astoydil tavba qilib, qoldirilgan ro‘zalarni tutib bersalar zimmalaridan soqit bo‘ladi, inshaalloh.

Agar bunday uzrsiz tutmaydiganlar ro‘za farzligini inkor qiladigan bo‘lsa, Alloh asrasin, farzligi qat’iy bo‘lgan amallarni inkor qilgan bo‘lib, kufr hisoblanadi. Alloh bunday bo‘lib qolishdan barchalarimizga panoh bersin!

Bordiyu tark qiluvchi uzrli bo‘lsa, ya’ni kasallik, musofirlik, homiladorlik, emizikli farzandi borligi va boshqa sabablarga ko‘ra bo‘lsa, u holda bundaylarga shariatimizda kenglik berilgan. Ular qachon imkon bo‘lganda, tuta olmagan kunlari miqdoricha kunni tutib beradilar va mas’uliyatdan forig‘ bo‘ladilar.

Bundaylarga ketma-ket tutishlik yoki Ramazondan keyin tezlik bilan boshlashlik degan shartlar qo‘yilmaydi. Shuning uchun musulmon aka-uka va opa-singillarimizga oyni g‘animat bilib, o‘z vaqtida ado etib, Allohning roziligini topib qolishga tavsiya qilib qolamiz. Vallohu a’lam.

Ramazon oyida ham shayton yo‘liga kirib turli gunohlarga botib yurganlarni uchratib qolinadi. Hatto ular boshqalarni ham o‘zlari tomonga og‘dirishga harakat qilayotganini ko‘rib yoki eshitib qolasan. Demak, shaytonlar ichida kishanlanmaydiganlari ham bo‘ladimi?

Darhaqiqat, ishonchli hadislardan birida Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam bunday deb marhamat qildilar: “Ramazon oyi kirganda, osmon eshiklari ochiladi, jahannam eshiklari yopiladi va shaytonlar zanjirlanadi”.

Ushbu hadislarning zohiriy ma’nolariga ko‘ra mazkur oyda shaytonlar kishanlanib, insonlarga ig‘vo qila olmasliklari va insonlar ham o‘z navbatida faqat itoatda yurishlari kerak edi. Biroq voqelikda ro‘y berayotgan ayrim hodisalar buni inkor etayotgandek ko‘rinadi.

Ammo biz shuni unutmasligimiz kerakki, bu mavzuda hadislar bundan ko‘proq va ular bilan tanishmasdan turib, bu borada fikr bildirilsa, to‘g‘ri bo‘lmaydi. Bu boradagi boshqa bir hadisda esa bunday deyiladi: “U oyda samo eshiklari ochiladi, jahannam eshiklari yopiladi va u oyda isyonkor shaytonlar bog‘lab tashlanadi”.

Bu hadisda ahamiyat berilsa, shaytonlarning hammasi emas, faqat isyonkorlari bog‘lanishi aytilyapti. Aynan mana shu qo‘shimcha bilan kelgan hadislar yana bir qator roviylar tomonidan keltirilganini hadis to‘plamlarida uchratishimiz mumkin. Shuning uchun bu borada islom ulamolari keltirgan xulosalarni o‘rganishimiz to‘g‘ri bo‘ladi.

Ular mazkur hadislarning ma’nolarini mana bunday muvofiqlashtirganlar:

1. Shaytonlarning barchasi kishanlanmaydi;
2. Jin shaytonlar kishanlanadi, lekin odam shaytonlari bo‘sh bo‘ladi;
3. Shaytonlarning ig‘volari bog‘lanmaydi.

Shuning uchun hadislarni voqelikka to‘g‘ri kelmas ekan , degan hukm berishga shoshmaslik kerak. Balki, bizning bu boradagi ilmlarimiz kamligidan shunday tuyulishi mumkin. Shuning uchun bunday xulosaga borishdan avval ilm ahllariga murojaat qilinishi maqsadga muvofiq bo‘lur edi. Vallohu a’lam.