Chernobil AES avariyasi terakt oqibatida yuz bergani haqida taxminlar bo‘lgani ma’lum qilindi

Chernobil AESdagi avariyadan so‘ng hodisaning sababi sifatida terrorchilik hujumi versiyasi jiddiy ko‘rib chiqilgan. Bu haqda Federal xavfsizlik xizmati(FXX)ning iste’fodagi xodimi, general-mayor, o‘z vaqtida SSSR davlat qo‘mita xavfsizligi (DQX) operatsion guruhining Chernobil zonasi qo‘shinlari boshlig‘i lavozimida ishlagan Anatoliy Tkachuk aytib berdi, deb yozadi “RBK” .

Tkachuk avariyaning barcha versiyalari sinchkovlik bilan tekshirilganini ta’kidladi. Xususan, uning aytishicha, AESni qurish paytida ko‘plab qonunbuzarliklarga yo‘l qo‘yilgani to‘g‘risida ham dalillar topilgan.

“Bu versiya halokatni keltirib chiqargan yoki yo‘qligiga emas, ba’zi konstruksiyalarning qulashiga sabab sifatida ko‘riladi”, — deydi iste’fodagi general-mayor.

U avariya sababi “to‘rtinchi energiya bloki xodimlarining xatti-harakatlari, reaktorni portlashi muqarrar bo‘lgan holatga keltirgan inson omili” deya xulosa qilinganini eslagan. Chernobil AESdagi intizomning buzilishi hali maxfiylashtirilmagan DQX hujjatlarida aytib o‘tilgan. FXX faxriysining so‘zlariga ko‘ra, xorijiy razvedka idoralari yollangan SSSR fuqarolari yordamida voqea to‘g‘risida ma’lumot olishga harakat qilgan, ammo bunga yo‘l qo‘yilmagan.

Chernobil AESdagi avariya 1986-yil 26-aprelga o‘tar kechasi sodir bo‘lgan. Atom elektr stansiyasida to‘rtinchi energiya blokining RBMK-1000 reaktori portlashi tufayli yuz bergan avariya oqibatlari halokatli bo‘ldi. Portlashning asosiy sababi to‘rtinchi energiya bloki ishchilari tomonidan AESni ishlatish qoidalarining qo‘pol ravishda buzilishi ekani qayd etildi.

2020-yilning iyun oyida Ukraina Chernobil AESga oid hujjatlarni maxfiylashtirdi. Yashirilgan ma’lumotlar “Chernobil DQX hujjati” kitobiga kiritildi. Kitobga kiritilgan 229 ta hujjat orasida portlash yili bo‘lgan 1986-yilda sodir bo‘lgan baxtsiz hodisalar haqida xabarlar, reaktor portlagan 26-aprelga o‘tar kechasi atom elektr stansiyasidagi telefon suhbatlarining stenogrammasi, voqea sodir bo‘lgani to‘g‘risida birinchi xabar, tergov boshlanishi va sarkofag konstruksiyasi haqida ma’lumotlar mavjud.