“Ekin xomashyo bazasi yetarli darajada emas”. Oziq-ovqat sanoati uyushmasi raisi O‘zbekistonda o‘simlik yog‘i narxlarining oshishiga izoh berdi

Oziq-ovqat sanoati uyushmasi raisi Bahodir Umirshayxov O‘zbekistonda o‘simlik yog‘i narxlarining oshib ketgani to‘g‘risidagi muhokamalarga o‘z fikrini bildirdi, deb yozadi “Xalq so‘zi Online”.

O‘simlik yog‘i narxlarining ko‘tarilgani bir emas, bir qancha omillarga bog‘liq, desak, adashmaymiz. Eng avvalo, tashqi jahon bozorlarida oziq-ovqat mahsulotlari narxlarining oshishi mazkur holatni yuzaga kelishiga zamin yaratdi. Ma’lumotlarga ko‘ra, jahon bozorida paxta, gaz, neft va elektr energiyasi narxi pasayib, oziq-ovqat mahsulotlari narxi oshib boryapti. Xususan, o‘simlik yog‘i narxi o‘rtacha 20-25-foiz o‘sgan. Ko‘plab davlatlar un, don, guruch, kartoshka kabi yog‘-moy mahsulotlarini eksport qilishga cheklovlar o‘rnatgan.

Narxlarning ko‘tarilishiga ikkinchi omilni o‘simlik yog‘i importi xarajatlari tannarxi bilan bevosita bog‘lashimiz mumkin. Statistik ma’lumotlarga qaraganda, mamlakat aholisining o‘simlik moyiga bo‘lgan yillik talabi 475 ming tonnani tashkil etadi. Ammo yog‘-moy korxonalari tomonidan 259 ming tonna o‘simlik yog‘i ishlab chiqarilib, mahalliy ishlab chiqaruvchilar tomonidan aholi ehtiyojining 55 foizga ta’minlanmoqda. Ichki bozor ehtiyojining 45 foizi esa import hisobiga to‘ldirilmoqda. O‘tgan hosil yilida mahsulot yetishtirish hajmlari nisbatan kamroq bo‘lishi, buning ortidan qo‘shni davlatlarda kungaboqar yog‘i hamda urug‘i eksportiga yuqori bojxona bojlari belgilanishi tartibi muddatining uzaytirilishi va uning natijasida, import xarajatlarining oshishi o‘simlik yog‘i narxlarining ko‘tarilishiga olib keldi.

O‘simlik yog‘i importi hajmini kamaytirish borasida hozirda Oziq-ovqat sanoati uyushmasi tomonidan taklif va loyihalar ishlab chiqilmoqda. Mamlakatda o‘simlik yog‘i ishlab chiqarish quvvati 425 ming tonnani tashkil etadi. Bu ko‘rsatkichda ishlab chiqarish uchun faqatgina ekin xomashyo bazasi yetarli darajada emas. Mazkur masalani yechish maqsadida, ayni kunlarda uyushma tomonidan oziq-ovqat mahsulotlari yetishtiruvchilarga moyli ekinlar yetishtirishni ko‘paytirish bo‘yicha targ‘ibot-tashviqot ishlari olib borilmoqda.

Bahodir Umirshayxov, Oziq-ovqat sanoati uyushmasi raisi

Avvalroq Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi ichki bozorda o‘simlik yog‘i narxlari keskin oshgani bilan bog‘liq vaziyatni tahlil qilish bo‘yicha olib borilgan o‘rganishlar natijasini e’lon qilgandi. Ta’kidlanishicha, ichki bozorlarda narxlar keskin o‘sishiga tashqi jahon bozorlarida narxlar oshishi va o‘tgan hosil yilida yetishtirish hajmlari nisbatan kamroq bo‘lishi munosabati bilan asosiy yetkazib beruvchilardan bo‘lgan qo‘shni davlatlarda kungaboqar yog‘i va urug‘i eksportiga yuqori bojxona bojlari belgilanishi tartibi muddati uzaytirilishi ham ta’sir etgan.