Qirg‘izistonda 11-aprel kuni mamlakat konstitutsiyasiga tuzatishlar kiritish bo‘yicha referendum bo‘lib o‘tdi. Ovoz berish yo‘li bilan kiritilgan tuzatishlar xususan, prezident vakolatlarini sezilarli darajada kengaytirish, shunga ko‘ra parlament vakolatlarini kamaytirishni nazarda tutadi, deb yozmoqda Meduza.
Tuzatishlarga ko‘ra, prezident hukumatni to‘liq nazorat qiladi, shu jumladan vazirlarni tayinlash va lavozimidan ozod etish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Shuningdek, tuzatishlar parlamentdagi deputatlar sonini 120 kishidan 90 kishiga qisqartirishni taklif qiladi.
Respublika Markaziy saylov komissiyasining ma’lumotlariga ko‘ra, referendumda saylovchilarning 35,9 foizi ishtirok etgan, referendum bo‘lib o‘tdi, deb tan olinishi uchun esa 30 foiz plyus 1 ovoz talab etiladi.
Ovozlarning 89,97 foizi hisoblab chiqilganidan keyin referendumda qatnashganlarning 79,31 foizi tuzatishlarni qo‘llab-quvvatlagani, 13,68 foizi qarshi ovoz bergani ma’lum bo‘ldi. Referendumning yakuniy natijalari 10-15 kun ichida e’lon qilinadi.
1993-yilda qabul qilingan Qirg‘iziston konstitutsiyasiga hozirgacha sakkiz marta o‘zgartirish kiritildi. So‘nggi marta bosh qonun 2016-yilda o‘zgartirilgan, o‘shanda bosh vazir va parlament vakolatlari kuchaytirilgan edi.
Qirg‘iziston konstitutsiyasini bu safargi qayta yozib chiqish Sadir Japarovning tashabbusi hisoblanadi. Bu haqda Japarov bir necha marta gapirgan. Biroq asosiy qonunni qayta yozish vakolati 2020-yilning 28-oktabrida tugagan oltinchi chaqiriq deputatlari zimmasiga yuklatilgan. 17-fevraldan Qirg‘iziston parlamenti mamlakat konstitutsiyasining yangi loyihasini muhokama qila boshladi. Yangi konstitutsiya loyihasida aytilishicha, bitta Qirg‘iziston prezidenti mamlakatni ko‘pi bilan ikki marta besh yil muddatga boshqarishi mumkin bo‘ladi. Qirg‘izistonning amaldagi konstitutsiyasiga binoan davlat rahbari olti yil muddatga saylanadi, lekin ikki marta saylanishi mumkin emas.
Konstitutsiyaga tuzatishlar kiritish va mahalliy hukumat organlariga saylovlar bo‘yicha ovoz berish bo‘lib o‘tayotgan kunda Sadir Japarov Qirg‘izistonda 2020-yil kuzida yuz bergan isyonlar mamlakat tarixidagi “eng nopok saylovlar” oqibatida kelib chiqqanini aytdi. Japarovning qo‘shimcha qilishicha, yanvar oyida Qirg‘iziston xalqi birinchi marta respublikada boshqaruv shaklini mustaqil ravishda tanlashga muvaffaq bo‘lgan. Saylovchilarning 33,08 foizi qatnashgan referendumda aksariyat (80 foizdan ortiq ishtirokchi) boshqaruvning prezidentlik shaklini yoqlab ovoz bergan. Shundan keyin, dedi prezident, Qirg‘izistonning bosh qonuniga tuzatish kiritish zarurati paydo bo‘lgan.
Izoh (0)