So‘nggi bir kecha-kunduzda yuz bergan koronavirus bilan bog‘liq eng muhim xabarlar — “Daryo” koronadayjestida.

Shvetsiya bosh epidemiologi Anders Tegnell AstraZeneca vaksinasi nafaqat trombozga, balki qon ketishiga ham olib kelishi mumkinligini ma’lum qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, trombozdan boshqa simptomlar haqida allaqachon bir nechta xabarlar kelib tushgan. “Yangi guruh paydo bo‘ldi, ularda tromblardan tashqari, koagulyatsiya tizimining jiddiy zararlanishi kuzatilgan”, — dedi Tegnell.

Uning aytishicha, qon ketishi vaksinatsiyadan keyin bir-ikki hafta o‘tib kuzatiladi va hozircha Yevropada bemorlarning 10-15 foizidagina qayd etilgan, Shvetsiyaning o‘zida esa bunday voqealar yuz bermagan. “Ammo bu ancha jiddiy ikkilamchi ta’sir, u yoshroq odamlar orasida kuzatilmoqda. Hozircha vaksina va simptomlar o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqlik aniqlanganicha yo‘q”, — dedi u.

Avvalroq AstraZeneca Shvetsiya—Britaniya kompaniyasi vaksinasidan foydalanish ushbu vaksina “vatani” — Shvetsiyada vaqtinchalik to‘xtatilgan, uning ikkilamchi ta’siriga oydinlik kiritish kutilishi ma’lum qilingan edi.

Eslatib o‘tamiz, AstraZeneca vaksinasi bilan emlashlar boshlangandan so‘ng vaksinani qabul qilganlar orasida kasalxonaga yotqizish va o‘lim holatlari kuzatila boshladi. O‘lim holatini o‘rgangan shifokorlar ushbu dori bilan emlanganlarda qon tromblari hosil bo‘lganini aniqladi.

Avvalroq ko‘plab Yevropa mamlakatlari AstraZeneca vaksinasidan foydalanishni to‘liq yoki qisman to‘xtatgani haqida e’lon qilgan, xususan, Germaniya, Fransiya, Italiya, Ispaniya, Sloveniya, Portugaliya, Kipr, Niderlandiya, Avstriya, Daniya, Estoniya, Latviya, Litva, Bolgariya, Irlandiya, Lyuksemburg, Norvegiya va Islandiya, shuningdek, Yevropadan tashqaridagi Indoneziya, Kongo, Tailand va Janubiy Afrika mamlakatlarida mazkur vaksinadan foydalanish to‘xtatilgan.

Shuningdek, Qirg‘iziston COVAX dasturi doirasida mamlakatga koronavirusga qarshi AstraZeneca vaksinaning yetkazib berilishi masalasini ko‘rib chiqishni to‘xtatdi.

Shunday voqealar fonida Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) 2021-yil davomida COVID-19’ga qarshi yangi avlod vaksinalari paydo bo‘lishini ma’lum qildi. Ular inyeksiya qilmasdan qo‘llaniladi va ularni xona haroratida saqlash mumkin bo‘ladi. JSST yetakchi olimi Sumiya Svaminatanning so‘zlariga ko‘ra, 2021-yil oxirigacha koronavirusga qarshi 6—8 ta yangi vaksina klinik sinovlardan va normativ tekshiruvlardan o‘tishi kerak.

Ayni paytgacha JSST tomonidan koronavirusga qarshi 10 ta vaksina ma’qullangan. “O‘zimizda bor vaksinalardan mamnunmiz. Ammo ularni yanada yaxshilash mumkin. 2022-yilga yaqin biz yaxshilangan vaksinalarni ko‘ramiz, deb o‘ylayman”, — dedi Svaminatan.

Hozir og‘izga tomiziladigan yoki burunga sepiladigan, shuningdek, plastir yordamida teriga yopishtiriladigan vaksinalar tadqiq qilinmoqda. Bunday dorilar odamlarning muayyan guruhiga, masalan, homiladorlarga ko‘proq mos tushadi.

Ayni paytda odamlarda sinovdan o‘tkazilayotgan nomzod vaksinalar soni 80 dan oshadi, ammo ularning ba’zilari klinik sinovlarning ilk bosqichlarida turibdi. Vaksinalari allaqachon dunyo bo‘ylab qo‘llanilayotgan kompaniyalar esa dorilarning yangilangan versiyalarini o‘rganishga kirishgan, ular virusning yangi shtammlariga qarshi samarali bo‘lishi kerak.

Fransiyada koronavirus pandemiyasining uchinchi to‘lqini boshlandi, deb ma’lum qildi mamlakat bosh vaziri Jan Kasteks. “Fransiya o‘ziga xos uchinchi to‘lqinga kirdi”, — dedi Kasteks. Uning so‘zlariga ko‘ra, ushbu bosqich koronavirusning “ko‘p sonli shtammlari bilan tavsiflanadi”.

Fransiyada bir necha oylardan buyon koronavirus infeksiyasining tarqalishini sekinlashtirishga qaratilgan qat’iy cheklov choralari amal qilmoqda. Shunga qaramay, so‘nggi bir necha hafta davomida COVID-19 tarqalish sur’atlari mutaxassislarda xavotir uyg‘otmoqda.

Parij mintaqasidagi kasalxonalarning intensiv davolash bo‘limlarida 1152 nafar bemor koronavirus infeksiyasi bilan yotmoqda, bu 2020-yil kuzida koronavirusning ikkinchi to‘lqini davrida qayd etilgan antirekorddan ham oshadi.

Butun pandemiya davrida Fransiyada 4 milliondan ortiq odam koronavirusga chalindi, ularning 90 mingga yaqini vafot etdi.

Avvalroq Fransiya hukumati Parij kasalxonalarida joy qolmagani sababli, u yerdagi COVID-19’ga chalingan bemorlarni mamlakatning boshqa shaharlariga ko‘chirish qarori haqida e’lon qilgan edi.

Shuningdek, Fransiyada COVID-19’ning yangi shtammi ro‘yxatga olindi. Lekin uning yuqumlilik va xavflilik darajasi yuqoriroq ekanligi haqida hali ma’lumot yo‘q. Bu shtammni oddiy testlar yordamida aniqlashning iloji yo‘q — ushbu shtammni yuqtirganlarda kasallik alomatlari bo‘lgan, lekin surtmalar salbiy natijalarni ko‘rsatgan. Ushbu turdagi virusni yuqtirganlikni aniqlash uchun zardobli qon tekshiruvi zarur bo‘lishi mumkin.

Buyuk Britaniyada esa koronavirusning Filippinda tarqalgan mutatsiyasi aniqlandi. Yangi shtammni ikki kishi yuqtirib olgan, ulardan biri yaqinda chet eldan qaytib kelgan, ikkinchi holat esa tekshirilmoqda.

The Guardian ma’lumotlariga ko‘ra, bir haftacha avval 33 ta holatda aniqlangan “filippincha” shtamm avval ma’lum bo‘lgan bir qancha mutatsiyalarni, shu jumladan, “braziliyacha” shtammni ham o‘z ichiga oladi.

Britaniyalik ekspertlar hozircha yangi mutatsiyani qo‘shimcha tadqiq qilish kerak deb belgiladi, ammo u vaksinalarga uncha ta’sirchan bo‘lmasa ham, hozircha xavotir uyg‘otmayapti.