O‘zbekistonda 1000 so‘mlik banknotalar muomaladan chiqariladimi? Markaziy bank mas’uli javob berdi

O‘zbekiston Markaziy bankining Naqd pul muomalasi departamenti direktori Fazliddin Bozorov naqd pullarning holati, ulardan foydalanish, shuningdek, yaqin orada 1000 so‘mlik banknotalarning muomaladan chiqarilishi bilan bog‘liq ko‘pchilikni qiziqtirgan savollarga javob berdi.

Fazliddin Bozorovning ta’kidlashicha, O‘zbekistonda yaqin orada 1000 so‘mlik nominaldagi banknotlar muomaladan chiqarilmaydi. Uning so‘zlariga ko‘ra, 1000 so‘m nominal qiymatdagi banknot 2001-yilda muomalaga chiqarilgan va ularning aksariyat qismi uzoq vaqt davomida muomalada bo‘lgani sababli urinib qolgan.

“Buning asosiy sababini ushbu pullarning boshqa yirikroq nominaldagi banknotlarga nisbatan ko‘proq muomala jarayoniga kirishi, ya’ni qo‘ldan-qo‘lga o‘tishi faol bo‘lgani sababli tez eskirishi hamda shu holatda, banklarga kelib tushmasdan aholi qo‘lida uzoq muddat qolib ketishi bilan izohlash mumkin.

Bu qiymatdagi banknotlar hozirda ham bosib chiqarilmoqda va talabdan kelib chiqqan holda muomalaga kiritib borilmoqda. Biroq bugungi kunda banknotlar muomalaga asosan bankomatlar orqali chiqarilayotgani va bankomatlardan asosan yirik nominaldagi banknotlar joylashtirilishi sababli 1000 so‘mlik banknotlar muomalada kamayib borayotgani haqiqat. Bu tabiiy jarayon bo‘lib, xuddi tovarlarga o‘xshab talab kamaysa, banknotlar ham muomaladan kamayib boradi.

‘Bankomatlarga 1000 so‘mlik ham joylashtirilsa bo‘lmaydimi?’ degan savol tug‘ilishi tabiiy. Bo‘ladi. Lekin bankomatlar sig‘imi cheklangani sababli ularni bir martalik to‘ldirish orqali imkon qadar ko‘proq aholiga xizmat ko‘rsatish imkoniyatiga ega bo‘lishi, ya’ni joylashtirilgan pul tez tugab qolmasligi uchun ko‘proq yirik qiymatdagi banknotlardan foydalaniladi. Naqd pullarni bevosita bank kassalaridan olganda, zarur hollarda bir qismini 1000 so‘mlik banknotlar sifatida olinishi maqsadga muvofiq”, — deydi Markaziy bank departamenti direktori.

Bozorovning qayd etishicha, Markaziy bank doimiy tarzda muomaladagi naqd pullar qatorini optimallashtirish, eskirganlarini muomaladan qaytarib olish va ularning o‘rniga yangi banknot hamda tangalarni muomalaga kiritib borish bo‘yicha tizimli ishlarni amalga oshirmoqda.

Ma’lumot uchun, hozirgi vaqtda o‘zbek so‘mining eng katta qiymatli kupyurasi 100 000 so‘m hisoblanadi. Mazkur kupyura 2019-yil 25-fevraldan muomalaga chiqarilgan. Bundan tashqari, 1994-yildan beri 1, 3, 5, 10, 25, 50, 100, 200, 500, 1000, 5000, 10 000 va 50 000 so‘mlik kupyuralar ham muomalaga chiqarilgan.