Xitoy koronavirus pandemiyasining salbiy oqibatlarini bartaraf qilgan bo‘lishi mumkin, ammo mamlakatda tug‘ilish darajasining pasayishi iqtisodiy o‘sish istiqbollariga xavf soladi. Bu haqda The Wall Street Journal nashriga tayanib, “Interfaks” xabar berdi.
COVID-19’ning oldini olish bo‘yicha samarali choralar va hukumatning ulkan investitsiyalari yordamida qisqa muddatda Xitoy iqtisodiyoti yetarlicha kuch to‘pladi. 2021-yil boshida ba’zi iqtisodchilar Xitoy iqtisodiyotining Qo‘shma Shtatlarni ortda qoldirib, kutilganidan bir necha yil oldin — 2028-yilga kelib dunyodagi eng yirik iqtisodiyotga aylanishi mumkinligini taxmin qilgan.
Biroq gap demografik masala haqida ketganda dunyodagi eng ko‘p aholi istiqomat qiladigan Xitoy davlati ustunlikni qo‘ldan beradi, deb ta’kidlaydi WSJ. Gazetaning yozishicha, Xitoyda bolalarning tug‘ilishi jiddiy ocharchilik yuz bergan 1961-yildan buyon o‘tgan har qaysi yilga qaraganda 2020-yilda kamroq bo‘lgani haqida ba’zi dalillar mavjud.
Fevral oyida Capital Economics nashri tomonidan e’lon qilingan hisobotda tug‘ilish darajasining pasayishi va ishchi kuchining qisqarishi Xitoyni AQSh iqtisodiyotidan doimiy ravishda ustun bo‘lib qolishiga to‘sqinlik qilishi ma’lum qilindi va agar shunday bo‘lsa, AQSh immigratsiya tufayli yangi ishchilar oqimini ta’minlab, yana birinchi o‘ringa chiqadi.
Xitoyda ishchi kuchining kamayishi yiliga 0,5 foizdan ko‘proqni tashkil etishi kutilmoqda, deyiladi Capital Economics hisobotida. Shu bilan birga, Xitoy bilan taqqoslaganda immigratsiyaning unumdorligi yuqori bo‘lishi sababli AQSh kelgusi 30 yil ichida ishchilar sonini ko‘paytirishi kutilmoqda.
WSJ tomonidan o‘tkazilgan so‘rovda qatnashgan demograf va iqtisodchilarning umumiy prognozi 2020-yilda Xitoyda tug‘ilish 2019-yilga nisbatan 15 foizga kamaygan, deyilsa, eng konservativ hisob-kitoblarda ushbu ko‘rsatkich 10 foizga kamaygan deb olinadi. 2019-yilda mamlakatda 14,65 million bola tug‘ilgan edi.
“Xitoyda tug‘ilish darajasining pastligi haqiqatan dolzarb muammo bo‘lib qolaveradi”, — deydi Chapel Hilldagi Shimoliy Karolina universiteti sotsiologi Zay Yong.
Xitoy hukumati ishlab chiqarishni avtomatlashtirish ishchilar sonining kamayishi oqibatlarini qisman bartaraf etishini aytdi. Biroq Brookings instituti iqtisodchisi Devid Dollar bu taxminga shubha bilan qaramoqda. “Avtomatlashtirishdagi asl o‘zgarishlarni ishchi kuchini qisqartirish bilan muvofiqlashtirish qiyin bo‘ladi”, — deya uning so‘zlarini keltiradi WSJ.
Ma’lumot uchun, 1979-yildan 2016-yilgacha Xitoy “bir oila — bir bola” siyosatini olib bordi. Buning salbiy oqibatlaridan biri sifatida mehnatga layoqatli aholining qisqarishi yuzaga keldi. Endi mamlakatdagi istalgan oila ikkita farzandli bo‘lishi mumkin.