• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12790.43
    • RUB162.6
    • EUR14486.44
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +20°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Koinot

    Deep Impact zondi. Yerliklarning kometaga ilk tashrifi haqida

    Biz 2020-yilning ilmiy yutuqlari haqidagi maqolamizda bu yil naq ikkita zond (Xayabusa-2 va OSIRIS-Rex apparatlari) kometalarga qo‘nishga va uning jinsidan namuna olishga muvaffaq bo‘lgani haqida yozgan edik. 2020-yil uchun bu yutuqlar katta voqea sanaladi. Lekin bunday yirik astronomik ilmiy natijalarga erishish borasida insoniyat tarixida ilk bora kometaga qo‘nishni uddalagan zond – Deep Impact bo‘lganini eslab o‘tmaslik adolatdan bo‘lmaydi. O‘sha zondning uchirilganiga roppa-rosa 16 yil to‘ldi. “Daryo” sana munosabati bilan Deep Impact zondi va uning missiyasi haqida qisqacha ma’lumot beradi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Deep Impact zondi 2005-yilning 12-yanvar sanasida Kanaveral burnidan uchirildi. O‘sha paytda u 650 kg tosh bosgan bo‘lib, nikel-vodorodli akkumulyatordan energiya ta’minoti olish evaziga ishlar edi. Zondni uchirishdan asosiy maqsad Yupiter guruhiga kiruvchi Tempel 1 kometasini yaqindan o‘rganish va imkon qadar uning sathiga misdan yasalgan zondni uloqtirishni amalga oshirish bo‘ldi.

    Konstruksiyaga ko‘ra, apparat ikki modulli qilib loyihalangan va ulardan biri kometaning yaqinidan uchib o‘tib ketishi, uni fazodan turib kuzatishi maqsad qilingan bo‘lsa, ikkinchisi – bevosita zond qismi kometa sathiga kelib tushishi kerak edi. Yadroga tushirilishi maqsad qilingan zond asosan mis moddasidan tashkil topgan modul bo‘lib, u deyarli 100 kg massaga ega sof mis bo‘lagi ko‘rinishida edi.

    Zond deyarli yarim yil muddatda, aniqrog‘i, 2005-yilning iyul oyida ko‘zlangan maqsadga yetib bordi va Tempel 1  kometasini masofadan turib suratga tushirib, Yerga yubordi. Keyin esa o‘sha misdan yasalgan zondni kometa yadrosiga uloqtirdi. Zond soniyasiga 10 metrga yetadigan shiddatli tezlik bilan kometa sirtiga borib urildi. Natijada, hisob-kitoblarga ko‘ra, taxminan besh tonna dinamit portlashiga yaqin ekvivalent bilan zarba kuchi yuzaga keldi.

    Zond borib urilgan joy kometa yadrosida 10 metrga yaqin chuqurlikdagi krater hosil qildi, kraterning diametri 30 metr atrofida edi. Kometa yadrosidan 10 ming tonnaga yaqin gaz-chang moddasi to‘zg‘ib, samoga ko‘tarildi. Ko‘tarilgan (to‘zg‘igan) moddalarning Quyosh nurlaridan akslanishi evaziga Tempel 1 kometasining tungi osmondagi yorqinligi qisqa muddatga juda keskin ortib, olimlarga kometani tashkil qiluvchi moddalarning spektral tahlilini amalga oshirish imkonini hosil qilib berdi. Tahlillar mazkur kometani asosan suv muzi, karbonatlar, aromatik uglevodorodlar hamda sulfidlardan tashkil topganini ko‘rsatdi.

    Zondning kometaga qo‘ngan (aniqrog‘i, urilgan) asosiy qismi borasida maqsadga erishilgach, NASA missiyani imkoni yetganicha yana davom ettirishga qaror qildi va uning nomini EPOXI (Extrasolar Planet Observation and Deep Impact Extended Investigation) tarzida qayta nomlab, navbatdagi manzil – Botin kometasi (85P/Botein) tomon yo‘lladi. Biroq keyingi maslahatlashuvlardan keyin Botin kometasining orbitasi yetarli aniqlikda hisoblanmaganini inobatga olib, olimlar zondni Xartli-2 kometasi (103P/Hartley) tomon yo‘llashga qaror qildi. EPOXI 2010-yilning 4-noyabr kuni Xartli-2 kometasiga ham yetib borib, uning tiniq suratlarini Yerga yubordi.

    Deep Impact va uning keyingi nomi EPOXImissiyalari so‘nggi bor 2013-yilning 8-avgustida Yer bilan aloqada bo‘ldi, shundan so‘ng u bilan boshqa bog‘lanib bo‘lmadi.

    Muzaffar Qosimov tayyorladi.

    13.01.2021, 06:14   Izoh (0)   11552
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Suratkash Oyning “raqsi”ni namoyish etdi (video)

    12.01.2021, 18:46

    Marsning yangi orbital suratlari namoyish etildi

    07.01.2021, 08:44

    NASA Yerning 2020-yildagi eng yaxshi suratlarini e’lon qildi

    06.01.2021, 18:23

    2021-yilda Yer aholisi to‘rtta Quyosh va Oy tutilishiga guvoh bo‘ladi

    30.12.2020, 19:24

    NASA oyoq kiyim qutisidek keladigan planetoxodni sinovdan o‘tkazdi (video)

    30.12.2020, 10:57

    Hubble spiralsimon yorqin galaktikani suratga oldi

    29.12.2020, 19:41
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    Xon Saroy tomonidan an’anaviy “Mening orzuyimdagi uy” rasmlar tanlovi boshlandi 


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Sistit — bu uyat emas!


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    LUKOIL: yosh iste’dodlar ovozi katta sahnada yangradi

     

    Tavsiya etamiz

    Gitlerdan so‘ng eng mashhur natsist – dorga osilgan Ribbentropning ayanchli taqdiri

    31 may, 19:25

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    HAMAS garovdagilarni ozod qilish uchun shart qo‘ydi

    Dunyo | 1 iyun, 23:35

    Rossiya Kubogi. “SSKA” superfinalda “Rostov”ni yengib, bosh sovringa ega chiqdi, Fayzullayev zaxiradan maydonga tushdi

    Sport | 1 iyun, 22:48

    Turkiyada Ukraina va Rossiya muzokaralarining 2-raundi bo‘lib o‘tadi

    Dunyo | 1 iyun, 22:45

    Futbol tarixidagi eng kuchli 10 ta futbol akademiyasi nomi e’lon qilindi

    Sport | 1 iyun, 21:47

    Isroil tanklari G‘azoda ovqat kutayotganlarga o‘t ochib, 32 kishini o‘ldirdi

    Dunyo | 1 iyun, 21:45

    “Daryo” videoreportaji: Namanganda 500 ta dron ishtirokidagi shou

    O‘zbekiston | 1 iyun, 21:00

    Qozog‘iston armiyaning tayyorgarligini tekshirish uchun mashqlar o‘tkazadi

    Qozog‘iston | 1 iyun, 20:40

    Mayda oylik inflyatsiya keskin oshdi. Qaysi hududlarda narxlar tez o‘smoqda?

    Iqtisodiyot | 1 iyun, 20:13
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.