O‘zbekistonda 2020-yilning o‘tgan 11 oyi davomida 1 milliard 200 million 324 ming AQSh dollari qiymatidagi 609,4 ming tonnadan ortiq to‘qimachilik mahsulotlari eksport bojxona rejimiga rasmiylashtirildi, deya xabar qilmoqda Davlat bojxona qo‘mitasi.
Qo‘mitaning qayd etilishicha, 2020-yilda 2019-yilning aynan shu davriga nisbatan mamlakatdan 5332 tonna ko‘p to‘qimachilik mahsulotlari eksport qilindi.
Shu bilan birga, 2020-yilda to‘qimachilik mahsulotlarining eksporti qiymati Peruga 13,1 barobarga, Pokistonga 1,8 barobarga, Litvaga 1,8 barobarga, Polshaga 1,7 barobarga, Germaniyaga 1,7 barobarga, Portugaliyaga 1,4 barobarga va Bangladeshga 1,4 barobarga ortgani aytilmoqda.
Biroq Davlat statistika qo‘mitasining 30-noyabr kuni bergan ma’lumotida qayd etilishicha, mamlakat 2020-yilning 10 oyida 1,5 milliard AQSh dollariga teng bo‘lgan to‘qimachilik mahsulotlari eksport qilgan. Bu Bojxona qo‘mitasining 11 oylik statistikasida qayd etilgan eksport hajmidan 300 million AQSh dollariga ko‘p.
Shuningdek, Bojxona qo‘mitasi to‘qimachilik mahsulotlarining 32 foizi Xitoyga, 23 foizi Rossiyaga, 18 foizi Turkiyaga va 9 foizi Eronga eksport qilinganini ta’kidlamoqda. Davlat statistika qo‘mitasi esa eng ko‘p eksport Rossiyaga qilganini ma’lum qilgan. Keyingi o‘rinlarda Xitoy, Qirg‘iziston, Turkiya, Polsha va Qozog‘iston qayd etilgan.
Bojxona qo‘mitasi ma’lumotida Eronga jami mahsulotning 9 foizi (kamida 109 million dollarlik mahsulot) eksport qilingani aytilsa-da, Davlat statistika qo‘mitasi bu mamlakatni eng ko‘p mahsulot eksport qilingan davlatlar ro‘yxatiga qo‘shmagan.
Bundan avval Davlat statistika qo‘mitasining O‘zbekiston Qirg‘izistonga 19,5 million dollarlik atirgul eksport qilgani haqidagi axboroti Qirg‘iziston statistikasidagi ma’lumotlarga mos kelmagan edi. Unga ko‘ra, Qirg‘iziston O‘zbekistondan 815 ming dollardan kamroq atirgul import qilgan.
“Eksport deyilayotgan bu jarayon, asosan, qirg‘izistonlik norezident jismoniy shaxslar ishtirokidagi naqd valyuta kirimi va chiqimidan iborat xolos. Bunday aldamchi statistika paydo bo‘lishida mahalliy rahbarlarning eksport rejasini xaspo‘shlashi, eksport rejasini bajarish zimmasiga yuklangan tadbirkorlar, manfaatdor spekulyantlar qo‘li bor”, — deydi iqtisodchi Otabek Bakirov ushbu holatni izohlab.
Shuningdek, Bakirov Statistika qo‘mitasi taqdim etilgan raqamlardan kelib chiqib ma’lumotlarni shakllantirishini, “muammo eksportni qo‘shib yozishni sanoat darajasiga ko‘targan viloyat, tuman hokimliklari va eksport shakllanishi bilan bog‘liq manfaatdor idoralarning buzuq ekosistemasida” ekanligini bildirgan.