Iqtisodchi Botir Qobilov: Pandemiya ustidan g‘alabaga byurokrat rahbarlar emas, muhojir olimlar tufayli erishilmoqda

Koronavirusga qarshi vaksina borasida muvaffaqiyatga erishayotgan olimlar ichida muhojirlar soni salmoqli. Bu haqda AQShning Garvard universiteti tadqiqotchisi, iqtisodchi Botir Qobilov o‘z Telegram kanalida ma’lum qildi.

“Pandemiya ustidan g‘alaba hech qanday byurokrat, rahbar, boshliq yoki mutasaddi tashkilot sababli deb bo‘lmaydi. Aksincha, ularning ayrimlari xalaqit qiladi faqat.

Moderna’ning vaksinasi Vengriyada tug‘ilgan olim Katalin Kariko tomonidan yaratilgan texnologiya asosida ishlaydi. Moderna’ning ta’sischilaridan biri Livanda tug‘ilgan. Pfizer vaksinasi Germaniyadagi turk muhojirlari Ug‘ur Shaxin va Ozlem Turesi tomonidan yaratilgan va o‘sha vaksinani bozorga olib chiqishda kompaniya bosh direktori (CEO) Albert Burla katta rol o‘ynadi, u esa gretsiyalik muhojir.

O‘zingizga savol bering: o‘sha venger, grek, turk o‘z vatanlarida shu narsalarni amalga oshira olarmidi? Vaqt bilan misli ko‘rilmagan poygada g‘olib bo‘lisharmidi, ya’ni vaksinani bir yildan kam muddatda bozorga chiqarisharmidi? Albatta yo‘q”, – deydi Botir Qobilov.

Uning aytishicha, AQShda biotexnologiya sohasida ishlaydiganlarning uchdan biri xorijda tug‘ilgan mehnat muhojirlariga to‘g‘ri keladi. Umuman olganda, ilm-fan, innovatsiya nafaqat AQShda, balki aksariyat rivojlangan mamlakatlarda aynan immigrantlar yordami bilan rivojlanadi.

“Innovatsiya kerak. Lekin innovatsiya bo‘lishi uchun xilma-xillik kerak. Odamlar, fikr va g‘oyalar xilma-xilligi o‘zgacha yondashuv va progressga imkon beradi.

Va eng muhimi – erkinlik kerak. Inson erkinligi, uning fikrlash erkinligi va hech qanday mayda-chuyda muammolar, tashvishlar, qog‘ozbozlik va buyruqlar bilan chalg‘itmaydigan muhit kerak”, – deb yozdi Botir Qobilov o‘zining Telegram’dagi kanalida.

Eslatib o‘tamiz, shu vaqtgacha Pfizer va BioNTech kompaniyalari tomonidan ishlab chiqarilgan koronavirusga qarshi vaksina AQSh,  Buyuk Britaniya, Bahrayn, Meksika, Kanada va Shveysariyada foydalanish uchun tasdiqlandi. Pfizer va BioNTech vaksinani Yevroittifoqda ro‘yxatdan o‘tkazish uchun ariza bergan. Ittifoqda 27-dekabrdan koronavirusga qarshi vaksinatsiya boshlanishi ma’lum qilingan.

Ma’lumot uchun, AQShda Pfizer vaksinasidan tashqari, Moderna vaksinasi ham foydalanish uchun ma’qullandi.