Vaksinatsiya xabarlari, yangi turdagi virus shtami kabi xabarlar ostida o‘tgan hafta ham yakuniga yetdi. Odatga ko‘ra, hafta yakunlarini e’tiboringizga havola etamiz.
Vaksinatsiya boshlandi
O‘tgan haftada dunyoning bir qator mamlakatlarida koronavirusga qarshi emlash boshlab yuborildi. Ma’lum qilinishicha, 1,1 milliondan ortiq odam koronavirusga qarshi vaksina bilan emlandi — bular Buyuk Britaniya, AQSh, Xitoy va Rossiya aholisi. Eng ko‘p odam Xitoyda emlangan — 28-noyabr holatiga ko‘ra, 650 ming kishi emlash oldi. Buyuk Britaniyada 15-dekabr holatiga ko‘ra, koronavirusga qarshi 137,8 ming kishi vaksinatsiya qilindi, Rossiyada esa emlanganlar soni 320 ming kishini tashkil etdi. Emlash 14-dekabrda boshlangan AQShda 17-dekabr holatiga ko‘ra, qariyb 50 ming kishi vaksinaning birinchi dozasini qabul qildi.
AQShning amaldagi prezidenti Donald Tramp, Braziliya prezidenti Jair Bolsonarolar emlanishdan bosh tortgan bo‘lsa, Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyahu bu ishni to‘g‘ridan to‘g‘ri efir paytida amalga oshirdi. Shuningdek, AQSh vitse-prezidenti Mayk Pens ham omma oldida koronavirusga qarshi emlandi.
Rossiya prezidenti esa nega hamon vaksina qabul qilmaganiga izoh berdi. “Hozircha ushbu vaksinani, mutaxassislar aytganidek, olmadim. Ammo imkoni paydo bo‘lishi bilan qildiraman”, dedi Putin 17-dekabr kuni o‘tkazilgan matbuot anjumanida. Prezident rossiyaliklarga qilish boshlangan vaksina hozircha hamma yoshdagilar uchun mo‘ljallanmaganini eslatib o‘tdi.
Davlat rahbarlari vaksina olishni boshlab yuborgan bir paytda, Fransiya prezidenti Emmanuel Makron koronavirus yuqtirib oldi. Yelisey saroyi xabarida aytilishicha, Makron o‘zida kasallikning ilk belgilari paydo bo‘lganidan keyin test topshirdi.
“Mamlakatning barcha fuqarolari uchun amal qiladigan amaldagi sanitariya qoidalariga ko‘ra, Fransiya prezidenti yetti kunga o‘zini o‘zi yakkalash rejimiga o‘tadi. U ishlashni masofadan turib davom ettiradi”, deya ma’lum qilinadi Yelisey saroyida.
Yevropa Ittifoqida esa koronavirusga qarshi vaksinatsiya 27–29-dekabr kunlari boshlanadi. Bu haqda Yevropa komissiyasi prezidenti Ursula fon der Lyayen ma’lum qildi. “Bu Yevropa uchun muhim lahza. 27, 28 va 29-dekabrda Yevropa Ittifoqi bo‘ylab vaksinatsiya boshlanadi. Biz fuqarolarimizni birgalikda himoya qilamiz”, deb yozdi u Twitter’dagi sahifasida.
Shuningdek, qo‘shni Qozog‘istonda ham ko‘ngillilarni mahalliy vaksina bilan emlash boshlandi.
“Bugungi kunga qadar Biologik xavfsizlik muammolari ilmiy-tadqiqot instituti tomonidan mahalliy QazCovid-in vaksinasining I va II bosqich klinik sinovlari o‘tkazildi. Sog‘liqni saqlash vazirligi yakuniy, uch ming nafar ko‘ngilli qatnashadigan III bosqich klinik sinovlarini boshlashni tasdiqladi.
19-dekabr kuni dastlabki ko‘ngillilar Olmaota va Taraz shaharlaridagi ilmiy-tadqiqot institutlarida hamda klinikalarda mahalliy vaksina bilan emlandi”, deyiladi bosh vazirning veb-saytida.
Xo‘sh, vaksinatsiya uchun davlatlar qaysi vaksinalarni tanlamoqda? Ma’lum bo‘lishicha, Pfizer va BioNTech kompaniyalari tomonidan ishlab chiqarilgan koronavirusga qarshi vaksina AQSh, Buyuk Britaniya, Bahrayn, Meksika va Kanadada, Shveysariya, foydalanish uchun tasdiqlandi. Pfizer va BioNTech vaksinani Yevroittifoqda ro‘yxatdan o‘tkazish uchun ariza berdi. Ittifoqda 27-dekabrdan koronavirusga qarshi vaksinatsiya boshlanishi ma’lum qilindi.
Ma’lumot uchun, AQShda Pfizer vaksinasidan tashqari, Moderna vaksinasi ham foydalanish uchun ma’qullandi.
Avvalroq AQShda Pfizer vaksinasi bilan emlangan ikki tibbiyot xodimining ahvoli yomonlashgani, sinovlardagi olti ko‘ngilli esa vafot etgani haqida xabar berilgandi.
Turkiya Xitoyda ishlab chiqarilgan vaksinalarni sotib olishini ma’lum qilgan bo‘lsa, Shimoliy Koreya Rossiyaning Sputnik V vaksinasini sotib olishini ma’lum qildi. Darvoqe, “Sputnik V” vaksinasi koronavirusning og‘ir holatlariga qarshi 100 foiz samaradorlik ko‘rsatgani ma’lum qilindi.
Vaksinatsiya boshlangani munosabati bilan Twitter ijtimoiy tarmog‘i vaksinalar haqidagi yolg‘on xabarlarni o‘chirishni boshlashini ma’lum qildi. Shuningdek, JSST Koronavirusga qarshi vaksinalarni olish bo‘yicha xalqaro mexanizm COVAX muvaffaqiyatsizlikka uchrasa, past daromadli mamlakatlar kamida 2024-yilgacha vaksinasiz qolishi mumkinligi haqida ogohlantirdi.
Qayd etilishicha, mexanizm allaqachon mablag‘ yetishmasligi muammosiga, yetkazib berishning barbod bo‘lish xavfiga va COVAX ishtirokchilari uchun murakkab kelishuv shartlariga duch keldi.
“COVAX mexanizmining muvaffaqiyatsizlikka uchrash xavfi yuqori”, deyiladi alyans boshqaruvi hisobotida. Mazkur hisobot boshqa hujjatlar qatorida alyansning 15—17-dekabr kunlari o‘tkazilayotgan direktorlar kengashida muhokama qilinmoqda. Hujjatda qayd etilishicha, xavfning yuqori darajasi dasturni amalga oshirishning qisqa muddati va zarur tajribaning yetishmasligi bilan bog‘liq.
Hafta oxiriga kelib esa JSST Koronavirusga qarshi vaksina ishlab chiqish va tarqatish bo‘yicha COVAX xalqaro mexanizmi doirasida qariyb ikki milliard vaksina zaxiraga olinganini ma’lum qildi.
Ushbu dastur doirasida ishtirok etayotgan barcha 190 mamlakat, shu qatorda O‘zbekiston ham, 2021-yilning birinchi yarmidayoq vaksina zaxirasidan foydalanish imkoniga ega bo‘ladi.
Koronainfo
O‘tgan haftada Buyuk Britaniyada koronavirusning yangi varianti aniqlandi — dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, u odatdagi koronavirusdan 70 foizga yuqumliroq, lekin undan-da xavfliroq emas. Bu haqda mamlakat bosh vaziri Boris Jonson ma’lum qildi.Infeksiyaning yangi shtami aniqlangani munosabati bilan Angliya janubi-sharqida, xususan, Londonda 20-dekabrdan e’tiboran cheklovlarning yuqori, to‘rtinchi darajasi joriy etildi, hozircha bu tartib yaqin ikki hafta amalda bo‘ladi. Unga ko‘ra, mahalliy aholi zaruratsiz uydan chiqishi, shuningdek, Yangi yil bayramiga tantanalariga bir necha oila bo‘lib to‘planishi mumkin emas. Xavfning to‘rtinchi darajasi e’lon qilingan hududlarda faqat dorixonalar va birinchi zarurat do‘konlari ishlaydi. Xuddi shunday cheklovlar 20-dekabrdan Uelsda, 26-dekabrdan esa Shotlandiyada ham joriy etiladi.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti 20-dekabr kuni Britaniyanikiga o‘xshash koronavirus Niderlandiya, Daniya va Avstraliyada ham aniqlanganini e’lon qildi. Avvalroq Janubiy Afrika Respublikasi (JAR)da ham o‘xshash mutatsiyadagi virus topilgani haqida xabar berilgan edi. Virusning yangi varianti hozirgi vaksinalar hosil qiladigan immunitetdan kuchliroq bo‘lishi mumkin, degan taxminlar uchun hozircha biror bir asos yo‘q.
Yevropaning bir qator mamlakatlari — Niderlandiya, Belgiya, Avstriya va Italiya kabilar Buyuk Britaniya bilan aviaqatnovlarni to‘xtatishini e’lon qilib ulgurdi. Irlandiya, Fransiya va Germaniya, shuningdek, Isroil ham shunday qaror qabul qilish masalasini ko‘rib chiqmoqda. Bild nashri ma’lumotlariga ko‘ra, Germaniya kansleri Angela Merkel Yevropa Ittifoqidagi hamkasblari bilan Buyuk Britaniyadan Yevroittifoqqa parvozlarni 20-dekabr oqshomidan to 2021-yil 6-yanvarigacha muvofiqlashtirilgan holda taqiqlash bo‘yicha kelishishni rejalashtirmoqda. Bundan tashqari, Yevropa Ittifoqi va JAR o‘rtasidagi aviaqatnovlar cheklanishi, Buyuk Britaniya bilan temiryo‘l va parom aloqasi ham to‘xtatilishi mumkin.
Bugungi kunga kelib dunyo bo‘yicha koronavirusga chalinganlar soni 76,9 milliondan oshdi. Kasallikdan vafot etganlar esa 1,6 millionni tashkil qilmoqda. Tuzalgan bemorlar esa 54 millionga yaqinlashib qoldi.
Navalniy ishi
O‘tgan haftada rossiyalik siyosiy faol Aleksey Navalniy ishi bo‘yicha qo‘shimcha ma’lumotlar tarqaldi. Jumladan, siyosatchining o‘zi avgust oyida unga nisbatan amalga oshirilgan suiqasd ishida Rossiya prezidenti Vladimir Putinning o‘zi turganini aytdi.“Putin ushbu vaziyatni boshqarayotganiga menda zarracha shubha yo‘q”, dedi Navalniy.
“Biz bu yerda o‘nlab odamlar, shu jumladan, bir nechta FSB generallari ishtirok etgan qariyb to‘rt yil davom etgan operatsiyani ko‘ryapmiz”, dedi siyosatchi va FSB direktori Aleksandr Bortnikov Putin buyrug‘isiz hech qachon bunday qilmasligini, chunki bu Jinoyat kodeksiga ko‘ra haqiqiy terrorchilik harakati” ekanini qo‘shimcha qildi.
Rossiya hukumati Aleksey Navalniyga qilingan suiqasdga aloqadorligini avvalroq bir necha bor rad etgan, shuningdek, siyosatchi zaharlanishi faktini shubha ostiga olgan edi.
14-dekabr kuni Navalniyning zaharlangani bo‘yicha The Insider, Bellingcat va CNN’ning Der Spiegel ishtirokida hamkorlikda o‘tkazilgan tekshiruv natijalari e’lon qilindi. Tergov mualliflari siyosatchiga suiqasdni Tomskda FSB kriminalistika instituti niqobi ostida harakat qilgan FSB maxfiy bo‘limining sakkiz nafar tezkor xodimi tomonidan amalga oshirilgan, degan xulosaga keldi. Tergov hujjatida suiqasd tafsilotlari ham, unda ishtirok etgan FSB xodimlarining ism-shariflari ham oshkor qilindi.
New York Times gazetasining Germaniya razvedka xizmatidagi manbasi The Insider, Bellingcat va CNN tomonidan Der Spiegel ishtirokida o‘tkazilgan tergov “biz bilgan hamma narsani qamrab olgan”ini bildirdi.
Navalniy uning zaharlanishi ortida Putin turganini avval ham ta’kidlagandi. Yevropa Ittifoqi Aleksey Navalniyning zaharlangani sababli Rossiyaning olti nafar mansabdor shaxsiga qarshi sanksiya joriy qilgan.
Aleksey Navalniyning iddaolari ortidan Vladimir Putin ham voqeaga o‘z munosabatini bildirdi.
“Berlin klinikasidagi o‘sha bemorga kelsak, men ko‘p marta aytganman, faqat ba’zi narsalarni takrorlashim mumkin. Kecha Peskov menga bu haqdagi so‘nggi uydirmalar va bizning maxsus xizmatchilarimiz ma’lumoti haqida xabar berdi. Bu qandaydir tergov emas, bu Amerika maxsus xizmatlarining materiallarini legallashtirish. Bizning maxsus xizmatlarimiz buni biladi va ma’qul topsa, telefondan foydalanadi”, dedi u.
Putinning fikricha, “Berlin klinikasidagi bemor” Amerika maxsus xizmatlari ko‘magidan foydalanadi, Rossiya maxsus xizmat xodimlariga esa uni o‘ldirishga hojat yo‘q edi.
“U kimga kerak o‘zi? Agar (zaharlashni) xohlaganimizda, ish oxiriga yetkazilardi”, dedi Putin.
“Keng ommada e’tibor berilmaydigan, ammo muhim bo‘lgan bir narsa bor. Ya’ni xiyla bilan hukumatning birinchi odamlarga hujum qilish va shu tariqa — buni amalga oshiruvchilar uchun — ma’lum darajaga ko‘tarilib, ‘e’tibor bering, bu mening sherigim’ deyish. Va shu orqali men ham shu inson darajasidagi odamman, menga ham shu kishiga o‘xshab umummilliy shaxs sifatida qarang, deyish. Bu mashhur... siyosiy kurashning xiyla-nayranglari butun dunyoda qo‘llaniladi. Ammo, mening fikrimcha, odamlarning hurmat va e’tirofiga erishish uchun bu usuldan foydalanmaslik kerak.
O‘z qurbingizni aniq bir ish yoki muayyan davlatda, ayni holatda bizning mamlakatimizda qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan aniq bir dastur bilan isbotlashingiz lozim. Shuning uchun men amaldagi hukumatga qarshi bo‘lgan barcha muxoliflarimizni, umuman, mamlakatdagi barcha siyosiy kuchlarni o‘zlarining shaxsiy ambitsiyalari bilan emas, balki Rossiya fuqarolari manfaatlariga tayanib, ish ko‘rishga chaqiraman. Mamlakat oldida turgan muammolarni ijobiy hal qilish yo‘lini taklif qilish lozim. Muammolar esa talaygina”, degan Rossiya prezidenti.
Izoh (0)