Xabar berilganidek, Turkiyaning Konya shahrida 7-dekabrdan 17-dekabrgacha buyuk mutafakkir Jaloliddin Rumiy vafotining 747 yilligi munosabati bilan “Shabi arus” marosimlari doirasida tadbirlar o‘tkazilmoqda. Unda o‘zbekistonlik jurnalistlar ham ishtirok etmoqda.
Safarning ilk kunida OAV vakillari “Panorama” muzeyi hamda Mavlono majmuasi, Irfan svilizatsiyasi va madaniyatni tadqiq qilish markazlariga tashrif buyurdi.
Panorama muzeyi
Konya panorama muzeyi shahar munitsipaliteti tomonidan 2017-yilda ishga tushirilgan bo‘lib, o‘sha yilning dekabrida darvozalarini tashrif buyuruvchilar uchun ochgan yangi turistik hududlardan sanaladi. Muzey Mavlono Jaloliddin Rumiyning hayoti bilan birga, shaharning XIII asrdagi tarixini ham so‘zlaydi. Muzey Irfan svilizatsiyasi va madaniyatni tadqiq qilish markazining bir qismi bo‘lib, markazning ichki qismidagi alohida 2 ta tizimdan iborat. Panorama qismida Mavlono Rumiyning hayot yo‘li aks etgan muzey, panorama zali, dunyo bo‘yicha 25 ta Mavlaviy uylarining maketlari joy olgan, 17 ta gumbaz bilan qurshalgan hovli mavjud. Hovli dahlizlari minyaturalar, suratlar va qo‘l mehnati namunalari bilan bezatilgan. Muzeyning galereya qismida Rumiyning tug‘ilishidan to vafot etguniga qadar bo‘lgan umr yo‘li moy bo‘yoqlarda ochib berilgan. Shuningdek, uning dafn marosimiga kelgan turli dindagi mehmonlarni tasvirlash orqali Konya sabr-qanoat shahri ekanligi ham chuqur ma’no bilan ifodalangan.
Gumbazli panorama shaklidagi muzey maydoni 4460 metr kvadrat, uni katta sopolli temir darvozalar o‘rab turadi. Muzeyni qurishdan asosiy maqsad Konyaning XIII asrlik tarixi, odamlari, xususan, Jaloliddin Rumiyning bosib o‘tgan hayot yo‘li bilan jonli tanishtirishdan iborat.
Galereya zali
Panorama zali
Muzeyning eng yorqin qismi bu panorama zalidir. Mumdan yasalgan haykal va suratlar Konyaning XIII asrdagi ko‘rinishini bor bo‘yicha tasvirlaydi. Buyuk Ipak va ziravorlar yo‘lining markazidan o‘rin olgan Konyadagi tijoriy hayot, saljuqiylar sultoni Kayxusrav IIning saroy darvozalaridan kirib kelishi, Rumiyning ilk marta temirchilar shovqinida sema ijro etganini tomosha qilish mumkin. Shu tarzda yagona panoramada Konya shahrining XIII asrdagi san’at, tarix, savdo-sotiq va me’morchilik sohalaridagi faoliyatining guvohiga aylanish imkoniyati bor.
Muzey shahidlarning yaqinlari, urush faxriylari, 65 yoshdan katta va 7 yoshgacha bolalarga bepul. Talabalardan 2 lira, aholidan 5 lira to‘lov olinadi. Nogironlar va qariyalar uchun sharoitlar ham inobatga olingan. Lift yordamida nogironlar muzeyni o‘z aravachalarida aylanish imkoniyatiga ega. Bu yerda ekskursovod, turli tillarda so‘zlashuvchi gidlarning xizmatidan ham foydalanish mumkin. Muzey 2018-yilning iyun oyida Tarixiy shaharlarni qo‘llab-quvvatlash Kengashi tomonidan mukofotlangani uning mashhurligini oshirib, o‘z uslubini hosil qilishida katta yordam bergan.
Irfan svilizatsiya va madaniyatni tadqiq qilish markazi
Konya buyukshahar munitsipaliteti Inson va ilm fondi bilan birgalikda Irfan svilizatsiya va madaniyatni tadqiq qilish markazida qadimiy madaniy boyliklarning himoyalanishi va asliga xos ravishda tiklanishi yo‘lida ilm hamda hunar o‘rgatadi. Markaz turk va islom san’ati namunalari asosida qurilgan bo‘lib, unda Panorama muzeyi, semaxona, anjumanlar zali va ustaxonalar o‘rin olgan. Markazda har haftada sema, tekke musiqasi, musiqiy asboblarda kuy chalish va hokazolar bo‘yicha treninglar, mahorat darslari, panelli seminarlar olib boriladi.
Markazda charm, ebru san’ati, junga ishlov berish, nay, rubob, tikuvchilik, tasbeh, tejib, husnixat kabi ustaxonalar bor.
Jaloliddin Rumiy, deganda ko‘z oldimizga samo raqsi keladi. Markaz Mavlono ta’limoti asosida samo raqsi o‘quv kurslarini o‘tkazadi. Ushbu kursni bitirib malakaga ega bo‘lgan nomzodlar Irfan svilizatsiya va madaniyatni tadqiq qilish markazida aylanuvchi darveshlar sifatida o‘z o‘rnini topishi va tadbirlarda qatnashishi mumkin. Samo raqsida darveshlar oppoq, uzun liboslarini hilpiratgan holda, doira sadosiga sekin-asta aylana boshlashadi. Raqs diniy marosim hisoblanib, u darveshlar uchun xudoga yaqinlashish yo‘li sanaladi.
Samo raqsining vujudga kelishi bevosita Mavlono Rumiy nomi bilan bog‘liq. Afsonlarga ko‘ra kunlardan bir kuni Mavlono shahar bozorlaridan birida tillaga shakl berayotgan temirchilarning zarbidan kelayotgan ovozdan ilhomlanib qo‘llarini yoyib aylana boshlaydi. Shunday qilib samo raqsi va darveshlarning mavlaviya ordeni vujudga kelgan, deyishadi. Samo marosimi ildizlari bilan fors va turk madaniyatiga borib taqaladi hamda sharq an’analari bilan muqoyasa qilinadi.
Izoh (0)