Jahon banki Orol dengizi qurishining asosiy sababini ma’lum qildi

Bir qator xalqaro institutlar tomonidan Orol dengizi mintaqasida yerni qayta tiklash bo‘yicha ilg‘or texnologiyalar xalqaro tanlovi e’lon qilindi, deb xabar bermoqda Asia-Plus.

Jahon banki, Global landshaft forumi, Qozog‘iston—Germaniya universiteti va Plug and Play  ushbu tanlovda ishtirok etish uchun olim va mutaxassislardan arizalar qabul qilishni boshladi.

Tanlov Markaziy Osiyo uchun Suv-energetika dasturi ko‘magida o‘tkazilmoqda va Jahon bankining Markaziy Osiyoda barqaror landshaft dasturi RESILAND CA+’ni amalga oshirishga hissa qo‘shadi.

Jahon banki xabarida aytilishicha, 1960-yillarga qadar Orol dengizi eng katta ko‘llar bo‘yicha dunyoda to‘rtinchi o‘rinda turgan.

“Ammo suv resurslaridan turli ekinlar, shu jumladan, paxta va guruch yetishtirish uchun qariyb 30 yil davomida foydalanilgani oqibatida u deyarli butunlay yo‘q bo‘lib ketdi. Bu Markaziy Osiyo mamlakatlari ekologiyasi va iqtisodiyoti uchun falokatli oqibatlarga olib keldi, shuningdek, ushbu mintaqada yashovchi millionlab odamlarning farovonligi va sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatdi”, — deb ta’kidlangan xabarda.

Qayd etilishicha, O‘zbekiston va Qozog‘iston cho‘llanish va yerlarning tanazzulidan aziyat chekmoqda. Orol dengizi falokati oqibatlari qishloq xo‘jalik ekinlari hosildorligiga, chorvachilikka va mahalliy aholi turmush darajasiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Avvalgi dengiz tubining 5,5 million gektar maydonida paydo bo‘lgan va ikkala davlat hududini qamrab olgan Orolqum cho‘li bu jarayonni sezilarli darajada tezlashtirdi.

Yuqorida qayd etilgan tashkilotlarning fikricha, e’lon qilingan tanlov Orol dengizi mintaqasidagi mahalliy ekotizimlarga salbiy ta’sirni yumshatish uchun foydalaniladigan ilg‘or innovatsion yechimlarni jalb qilishga yordam beradi. Tanlov, shuningdek, mintaqa yerlarini barqaror iqtisodiy rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan yechimlarga e’tibor qaratadi.

Ta’kidlash joziki, Markaziy Osiyo transchegaraviy daryolari quyi oqimidagi mamlakatlar yirik GESlar qurilishi Orol dengizi va mintaqa ekologiyasiga asosiy xavf ekanligini bir necha bor bildirgan.