O‘zbekistonda Talabalarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasini tashkil etish taklif etilmoqda

O‘zbekiston Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputatlari Rasul Kusherbayev, Jahongir Mamajonov va Abdurashid Abduqodirov mamlakatdagi oliy ta’lim muassasalarida to‘lov-kontrakt asosida o‘qiydigan talabalarni qo‘llab-quvvatlash uchun Talabalarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasini tuzishni taklif qilmoqda. Bu haqda Rasul Kusherbayev o‘zining Telegram’dagi kanalida ma’lum qildi.

Rasul Kusherbayevning bildirishicha, so‘nggi vaqtlarda ko‘plab yoshlarning oliy o‘quv yurtlarida o‘qish uchun kontrakt to‘lovlarini to‘lashda qiyinchiliklarga uchrayotganligi haqida murojaatlar bo‘lmoqda. Bu o‘z o‘rnida ta’lim kreditlarini berish tartibini qayta ko‘rib chiqish va qo‘llab-quvvatlashning yangi mexanizmlarini joriy etishni taqozo etmoqda.

“Og‘riqlisi, bir qator talaba yoshlar mablag‘i bo‘lmaganligi sababli o‘qishni tashlab ketishga ham majbur bo‘lmoqda. Ushbu masala pandemiya sharoitida yanada dolzarb bo‘lib boryapti”, — deb yozgan deputat.

Amaldagi tartiblarga ko‘ra, tijorat banklari tomonidan berilgan ta’lim kreditlari bo‘yicha:

• chin yetimlarga, Mehribonlik uylarida tarbiyalanganlarga hamda bolalikdan I va II guruh nogironlariga nol foiz stavkasi (foizsiz kredit);
• talabalarning qolgan toifalariga — 2020-yil 1-yanvardan boshlab foiz xarajatlarining bir qismini “Yoshlar — kelajagimiz” jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan kompensatsiya qilish mexanizmidan foydalanish imkoniyati bilan bozor stavkalari belgilanadi.

Ta’lim kreditlari bo‘yicha foiz stavkasi va tijorat banklari tomonidan qo‘shiladigan foizlar uchun to‘lovlar miqdori Markaziy bankning asosiy stavkasi o‘zgarishiga qarab o‘zgarishi mumkin, bu kredit shartnomasida qayd etilishi kerak.

Shuningdek, kam ta’minlangan oilalardan bo‘lgan talabalar uchun kredit bo‘yicha qo‘shilgan foizlarning 50 foizi tuman Bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari tomonidan Ish bilan ta’minlashga ko‘maklashish davlat jamg‘armasi mablag‘laridan to‘lanadi.

Ko‘rsatib o‘tilgan imtiyozga ega bo‘lgan oilalar kam ta’minlangan oilalarga ijtimoiy nafaqalar va moddiy yordam tayinlash va to‘lash tartibi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq (Vazirlar Mahkamasining 44-son qaroriga 1-ilova) fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari tomonidan aniqlanadi.

Deputatning qayd etishicha, amaliyotda ta’lim krediti bo‘yicha foiz xarajatlarining bir qismini “Yoshlar — kelajagimiz” jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan kompensatsiya qilish mexanizmidan foydalanishda qiyinchiliklar mavjud, qancha qismini kompensatsiya qilinishi aniq belgilanmagan. Shuningdek, kam ta’minlangan oila ekanligini isbotlash jarayoni ham oson emas.

Talabalarga ta’lim kreditlari ajratilishini ko‘paytirish, yengillashtirish hamda belgilanadigan imtiyoz shartlarini umumlashtirish maqsadida deputatlar alohida Talabalarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasini tashkil etish taklifini ilgari surmoqda.

Taklifga ko‘ra, ushbu jamg‘armaning moliyaviy manbalari etib quyidagilarni belgilash rejalashtirilmoqda:

• oshirilgan kontrakt to‘lovlarining, oliy ta’lim muassasalarida bo‘sh turgan mablag‘larni depozitga qo‘yishdan tushgan foydaning 5—10 foizi, xayriya mablag‘lari, shuningdek, “Yoshlar — kelajagimiz” jamg‘armasi, Bandlikka ko‘maklashish va aholini ijtimoiy muhofaza qilish markazlari tomonidan Ish bilan ta’minlashga ko‘maklashish davlat jamg‘armasi mablag‘larining ta’lim krediti foizlarini kompensatsiya qilishga yo‘naltirilgan qismi;
• qoldiq mablag‘lar shuningdek, zarur bo‘lganda budjet mablag‘lari;

jamg‘arma mablag‘larini to‘lov shartnomasi asosida o‘qiyotgan birinchi va ikkinchi bosqich talabalarining 25 foiziga, bitiruvchi bosqich talabalarining 75 foiziga qolgan bosqichlarda o‘qiyotgan talabalarning esa 50 foiziga tijorat banklari tomonidan ajratilgan ta’lim kreditlari foizlarining yarmini, chin yetimlarga, “Mehribonlik uylari”da tarbiyalanganlarga hamda bolalikdan I va II guruh nogironlarga esa to‘liq to‘lashga yo‘naltirish kerak bo‘ladi.

Deputatlarning umid bildirishicha, ushbu taklifning qo‘llab-quvvatlanishi talaba yoshlarga yordam berish borasida davlat rahbari boshchiligida O‘zbekistonda olib borilayotgan ishlarning yana bir amaliy natijasi bo‘ladi.