2019-yilda Tailandda bo‘lib o‘tgan parlament saylovlaridan keyin Konstitutsiyaviy sud mamlakatning asosiy muxolifat kuchi — Kelajak partiyasi faoliyatini taqiqlab qo‘ygan edi. Uni asosan yoshlar qo‘llab-quvvatlagani sababli 2020-yil boshida talabalar kampuslarida mahalliy norozilik aksiyalari tashkil qilindi, ammo koronavirus pandemiyasi boshlangach ular tinchib ketdi, deb yozadi Meduza.
Foto: Reuters
Yozda koronavirus cheklovlarining ko‘pchiligi bekor qilingach norozilik namoyishlari endi yanada kengroq ko‘lamda qayta tiklandi — ularga Tailand muxolifat faoli Kambodjada o‘g‘irlab ketilishi rasmiy sabab bo‘lib xizmat qildi. O‘g‘irlab ketishni Tailand hukumati uyushtirgan bo‘lishi mumkinligi taxmin qilindi.
18-iyul kuni Bangkokda davlat to‘ntarishidan keyingi eng katta ko‘lamli miting bo‘lib o‘tdi, uning ishtirokchilari konstitutsiya o‘zgartirilishini, hukumat iste’fosini va yangi parlament saylovlarini talab qildi. Keyinroq monarxiya instituti isloh etilishi haqidagi talab ham qo‘shildi.
Keyingi uch oy davomida aksiyalar yanada muntazam tus oldi: har uch-to‘rt haftada bir marta eng katta namoyishlar bo‘lib o‘tar, ularda bir necha o‘n minglab kishi qatnashar edi. Hukumat vazirlar mahkamasi iste’fosi haqidagi talabni e’tiborsiz qoldirgan bo‘lsa-da, konstitutsiya islohoti taklifi parlamentda muhokama qilina boshladi.
14-oktabr kuni Bangkokda bir oy ichidagi eng yirik namoyish bo‘lib o‘tdi. Bu safar hukumat javob tariqasida koronavirus pandemiyasi boshidan buyon amal qilayotgan favqulodda vaziyat rejimini kuchaytirishga qaror qildi: besh kishidan ortiq odamning to‘planishi taqiqlandi. Ertasi kuni politsiyachilar suvotar qurollar bilan namoyishlarni tarqata boshladi.
Ammo bu choralar namoyishchilarni to‘xtatmadi: aksiyalar har kuni va yanada ko‘proq odam ishtirokida, shuningdek, nafaqat Bangkokda, balki boshqa shaharlarda ham o‘tkazila boshladi.
22-oktabr kuni hukumat yon bosdi. Favqulodda vaziyat rejimi yumshatildi. Bosh vazir Prayut Chan-Ocha namoyishchilarni murosaga chaqirib, nizoni tartibga solish uchun navbatdan tashqari parlament sessiyasini chaqirdi. Parlamentdagi muhokamalar 26—27-oktabr kunlari bo‘lib o‘tdi. 28-oktabr kuni vazirlar kengashi keyingi qadamlar haqida e’lon qilishi kutilmoqda.
Shunisi e’tiborga loyiqki, namoyishchilar qirolni ochiqdan ochiq tanqid qilmoqda. Buning uchun 15 yilga qamalish mumkinligi ham ularni to‘xtatmayapti. Ularning noroziligiga Tailandda koronavirus tufayli lokdaun e’lon qilingan bir paytda qirolning bir necha oylardan buyon Germaniyada ma’shuqalari bilan vaqt o‘tkazayotgani ham sabab bo‘lgan.
26-oktabr kuni aksiya ishtirokchilari Germaniyaning Bangkokdagi elchixonasi yonidan marsh bilan o‘tib, diplomatlarga Maxa Vachiralongkorn o‘z otasi merosining Germaniyadagi qismini olgandan keyin soliq to‘lagan-to‘lamaganligi hamda Germaniyada paytida siyosat bilan shug‘ullangan-shug‘ullanmaganligini aniqlashtirish iltimosi bitilgan petitsiyani topshirdi. Germaniya tashqi ishlar vaziri bu qoida buzilgani aniqlansa, zudlik bilan chora ko‘rilishini aytib tahdid qildi. Qirol esa Tailandga oktabr boshida qaytib keldi.
