COVID-19 infeksiyasi O‘zbekistonga ham kirib kelgach hukumat tomonidan aholini ijtimoiy muhofaza qilish, pandemiya sharoitida og‘ir ahvolga tushib qolgan fuqarolarga ko‘mak berishga katta e’tibor qaratilmoqda. Aholining ehtiyojmand qatlamiga oziq-ovqat va moddiy yordam ko‘rsatishdan tashqari, “temir daftar”dagi oilalar holatini yaxshilash maqsadida ishga layoqatli fuqarolar bandligi ham ta’minlanmoqda. “Daryo” muxbiri Samarqand viloyatiga qilgan safari davomida Urgut tumanining eng olis qishloqlarida bo‘lib, kambag‘alikka qarshi qanday kurashilayotganligiga qiziqdi.
Chegaraoldi hududda tikuvchilik sexi ish boshladi
Tuman markazidan 22 kilometr uzoqlikda joylashgan “Mirzabog‘lon-Chep” mahallasida 1 ming 80 ta xonadon bo‘lib, 6 ming 350 nafar fuqaro istiqomat qiladi. Tojikiston Respublikasi bilan chegaradosh ushbu hudud aholisi asosiy daromadni uzumchilik va chorvachilikdan topadi. MFY raisining ta’kidlashicha, ishsizlar soni ham yetarlicha. Ammo kambag‘alikka qarshi kurashish maqsadida olib borilayotgan strategik sa’y-harakatlar natijasida fuqarolar bandligi asta-sekin ta’minlanmoqda.
“Chegaraoldi hududda yashaganligimiz bois 2010—2019-yillarda mahallamizga post orqali fuqarolik pasportini ko‘rsatib kirib-chiqilardi, nazorat juda kuchli edi. O‘tgan yili bu tartibga barham berildi. ‘Mirzabog‘lon-Chep’dagi oilalardan 71 tasi ‘temir daftar’ga kiritilgan bo‘lib, ishga yaroqli fuqarolar soni 77 nafardan iborat. Hozirda ishsizlarga ish o‘rinlari yaratish, kambag‘al oilalar hayotini farovon qilish bo‘yicha qator ishlar amalga oshirilyapti.
Shu yilning iyul oyida mahallamizda ‘Chep gavhari’ xususiy korxonasiga qarashli tikuvchilik sexi ishga tushdi. Shu paytga qadar hududimizda bunday ishlab chiqarish obyekti umuman bo‘lmagan. Xotin-qizlarning aksariyati ish yo‘qligi tufayli uyda o‘tirardi. Ushbu sex faoliyat boshlagach, 50 nafar mahalla ayollari ishli bo‘ldi. Ularning ish haqi buyurtmaga qarab oshib boraveradi. Buyurtma qancha ko‘p bo‘lsa, maosh ham shuncha yuqorilaydi. O‘rtacha 1,5 million so‘mdan 4 million so‘mgacha daromadga ega bo‘lish mumkin.
Yil yakunigacha mahallamizda meva-sabzavotlarni saqlaydigan muzlatkich va yangi bog‘cha barpo qilinishi ko‘zda tutilgan. Ayni paytda qurilish ishlari jadal davom etyapti. Mazkur ikki obyekt orqali ham yuzlab fuqarolarimiz doimiy ish o‘rniga ega bo‘lishadi”, dedi MFY raisi Xoliqul Jamolov.
“Qiziqishimiz ortib, qo‘limizdan ancha ish kelib qoldi”
500 million so‘mdan ziyod mablag‘ hisobiga bunyod etilgan ushbu tikuvchilik korxonasida ishlayotgan Rayxona Omonova xonadoni ham “temir daftar”dan joy olgan. U umr yo‘ldoshiga yelkadosh bo‘lib, oilasi byudjetiga o‘z ulushini qo‘shish uchun astoydil harakat qilmoqda.
“Qaynona-qaynotamdan alohida hovliga ko‘chib chiqqanmiz. Uch nafar farzandimiz bor. Turmush o‘rtog‘im Urgut erkin iqtisodiy zonasida ishlaydi. Maoshi bir million so‘m atrofida bo‘lgani uchun men ham uyda bekor o‘tirmay, shu yerda mahalla-ko‘ydagi ayollar bilan tikuvchilik qilyapman. Moliyaviy ahvolimiz yaxshilansa, deyman-da.
Bir oy ikki nafar tajribali ustadan tikish sir-asrorlarini o‘rgandik. Avgustdan esa kunlik qilgan ishimizga yarasha oylik yozilmoqda. Qo‘limizdan ancha ish kelib qoldi, qiziqishimiz ham ortib boryapti. Hozir tumandagi 10 ta maktab o‘quvchilari uchun forma va kuzgi kiyimlar tikyapmiz.
Karantin vaqtida mahalla vakillari tomonidan oilamiz uchun bir necha marotaba oziq-ovqat hamda pul berildi. Bizga e’tibor qaratishayotganidan juda xursandmiz”, dedi Rayxona Omonova.
“Baxtimizga mahalla-ko‘y va hokim buva borligidan quvonaman”
Safar mobaynida 3-sektor hududiga kiruvchi “Mirzabog‘lon-Chep” mahallasidagi bir qancha aholi xonadonida bo‘ldik. Fuqaro Shokir A’zamov uyining holati diqqatimizni tortdi. Turmush o‘rtog‘i bilan ikki nafar voyaga yetmagan o‘g‘il-qizini ulg‘aytirayotgan oila bekasi Feruza Mo‘minova er-xotin hech qayerda ishlamasligi, MFY va saxovatpesha tadbirkorlar ularni muntazam qo‘llab-quvvatlashini bildirdi.
“Umr yo‘ldoshimning ota-onasi erta vafot etgani bois u va aka-ukalarini xolasi boqib, katta qilgan, uylantirgan. To‘yimizdan keyin to`rt-besh yil ijarama-ijara yurdik. Bu uyga ko‘chib chiqqanimizga uch yil bo‘ldi. Xo‘jayinim mavsumiy ishlarni bajarib, ro‘zg‘or tebratardi. Ammo u ham bir yildan buyon kasal, tez-tez yo‘taladi. Og‘ir ish qilsa juda tez charchab qoladi. Yaqinda mahallamiz tomonidan ko‘rsatilgan yordam tufayli uch oy shifoxonada davolandi. Hozir ahvoli ancha yaxshi.
Baxtimizga mahalla-ko‘y, MFY raisi va hokim buvaning borligidan doim quvonaman. Chunki bizdan hamisha hol so‘rab turishadi. Karantinda ham oziq-ovqat mahsulotlari, pul berishdi. Prezidentimiz tomonidan berilgan bir million so‘m hayitlik pulini ham oldik. Davlatimiz tomonidan har oyda 400 ming so‘mdan ortiqroq moddiy yordam ham ajratiladi. Uyimizga tuman bandlikka ko‘maklashish bo‘limi xodimlari subsidiya asosida issiqxona qurib berishdi. Bu yerda pomidor yetishtiryapmiz. Er-xotin ikkimizga bir qancha joylardan ish taklifini bildirishdi. Lekin hozircha sog‘lig‘imiz tufayli rozi bo‘lmayapmiz”, dedi Feruza Mo‘minova.
3-sektor kotibi Laziz Ro‘ziyev ushbu xonadon a’zolarining hayot tarzi va ularga ko‘rsatilayotgan ko‘maklar haqida so‘z yuritarkan, xususan, shunday dedi: “Bu oilani muntazam ravishda nazorat qilib boramiz. Ularni ishga joylamoqchi edik, ammo salomatliklaridagi muammo tufayli bir necha marta rad etishdi. Ikkisi ham mehnatga vaqtincha layoqatsiz bo‘lgani bois sektor rahbari bilan tez-tez xabar olib turamiz. Homiylar yordamida qishgacha uyining tomi, tashqi va ichki ko‘rinishini ta’mirlash rejamizda bor, albatta”.
“‘Temir daftar’dan o‘z xohishimiz bilan chiqmoqchimiz”
“Nisbot” mahallasi ham Urgutning chekka hududlaridan hisoblanadi. 3 ming 417 nafar aholisi bor mahallada 497 ta xonadon bo‘lib, shundan 66 tasi mart oyida kambag‘allar ro‘yxatiga kiritilgan. Iyul oyida esa 11 ta oila “temir daftar”dan chiqarildi. Ikrom Karimov oilasi ham o‘z xohishi bilan ehtiyojmand oilalar ro‘yxatidan chiqish niyatida.
“To‘rt qiz va bir o‘g‘il farzandimiz bor. Ulardan uch nafarini turmushga uzatganmiz. Er-xotin doimiy ish o‘rniga ega bo‘lmaganimiz bois topadigan daromadimiz miqdori juda oz edi. Oilamiz ‘temir daftar’ga kirgach, ishlarimiz yurishib ketdi.
Mahalla raisi va 2-sektor rahbari: tuman prokurori Shuhrat aka Xolmirzayev yordami bilan rafiqam ikkimiz gilam zavodga ishga joylashdik. Birimiz kunduzi, yana birimiz esa kechqurun navbatda ishlaymiz. Bir oyda xonadonimizga 2 million atrofida mablag‘ kiradi. Oilamiz byudjetiga baraka kirgani uchun bir bosh qoramol sotib oldik, o‘n kun avval esa uchinchi qizimga 30 kishilik to‘y qildik. Tuman bandlikka ko‘maklashish markazi tomonidan subsidiya asosida 2 million 230 ming so‘mga issiqxona qurib berilgani bizni yanada quvontirdi. Issiqxonada pomidor va limon baravar parvarishlanyapti. Bizga ko‘rsatilayotgan g‘amxo‘rlikdan juda minnatdormiz va shu bois o‘zimiz xohlab ‘temir daftar’dan chiqmoqchimiz”, dedi Ikrom Karimov.
Urgutda qancha oila “temir daftar”ga kiritilgan?
Tuman hokimligining bergan ma’lumotiga ko‘ra, hududdagi 102 ta MFYda 123 ming 400 ta oila mavjud bo‘lib, ularda 512 ming 400 nafar fuqaro istiqomat qiladi. Aholining 169 ming 300 nafari doimiy ish o‘rniga ega bo‘lsa, 16 ming nafari esa ishsiz.
Aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj qatlami tahlil qilinganda, 6 ming 795 ta oilani “temir daftar”ga qayd etish zarurligi aniqlangan. Ushbu oilalarga 453 ta saxovatpesha tadbirkorlik subyektlari ixtiyoriy ravishda homiy bo‘lish istagini bildirgan va ular muntazam ko‘mak berib kelmoqda.
O‘zbekiston Prezidentining 30-iyuldagi qaroriga binoan, “temir daftar”ga kiritilgan 1 ming 296 ta ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalarning har biriga bir million so‘mdan moddiy yordam pullari berildi.
Shuningdek, 5 ming 349 ta ijtimoiy himoyaga muhtoj oilalarning 24 ming 27 nafar a’zosining har biriga 220 ming so‘mdan, jami 5 milliard 285 million so‘m moddiy yordam mablag‘lari yetkazildi.
Bugungi kungacha “Saxovat va ko‘mak” umumxalq harakati doirasida tadbirkorlik subyektlari va jismoniy shaxslar tomonidan 2 milliard 600 million so‘mlik oziq-ovqat mahsulotlari hamda 336 million 400 ming so‘m mablag‘ to‘plandi.
Xalq deputatlari Urgut tuman Kengashining 14-iyuldagi qaroriga asosan, o‘zini-o‘zi band qilish orqali amalga oshirilgan ishlar natijasida 1 ming 85 ta oila kambag‘allik toifasidan chiqarildi. 10-avgustdagi 92/9-sonli qarorga ko‘ra esa ijtimoiy himoyaga muhtoj 627 ta oila “temir daftar”ga kiritilib, hozirda ularning soni 6 ming 337 tadan iborat.
Izoh (0)