Yaponiya kinoijodkorlarining “Oshin” teleasari mamlakatda seriallashtirilgan ilk televizion drama hisoblanadi. Sugako Xashida ssenariysi asosida Eguchi Hiroyuki tomonidan suratga olingan serial dastlab 1983—1984-yillarda NHK kompaniyasida namoyish qilinadi.
“Oshin”da kambag‘al dehqon xonadonida tug‘ilgan yapon qizining o‘z otasi tomonidan uy xizmatiga sotilgan paytidan boshlab, oilasining boylikka va muvaffaqiyatga erishishga qadar bo‘lgan hayoti hamda qiyinchiliklari tasvirlanadi.
Serial qisqa vaqt ichida dunyo bo‘ylab mashhurlikka erishadi. Singapur, Tailand, Xitoy, Malayziya, Indoneziya, Hindiston, Braziliya, Misr singari jahonning yetmishga yaqin mamlakatida arabchadan to ingliz tiligacha bo‘lgan subtitrlar bilan ommaga havola etiladi.
Mazkur serial o‘zbekchaga ham tarjima qilinib, shu paytga qadar uch- to‘rt marotaba telekanallarda efirga uzatilgan. “Oshin” bugungi karantin davrida ham “O‘zbekiston” kanali orqali tomoshabinlar xonadoniga tashrif buyurmoqda. “Daryo” muxbiri serialning o‘zbek tiliga tarjima va dublyaj qilish jarayonlari qanday kechganligiga qiziqib, bir qator ijodkorlar bilan suhbatlashdi.
“Serialni Yaponiya hukumati tuhfa etgan”
Shamsiddin Hisomiddinov, dublyaj rejissori:
— Yurtimiz mustaqillikka erishgan ilk yillarda Yaponiya va O‘zbekiston o‘rtasidagi ko‘plab sohalarni mustahkamlashga katta ahamiyat qaratilgan. Madaniy aloqalarning amaldagi namunasi sifatida Yaponiya hukumati “O‘zbekiston” telekanaliga “Oshin” serialining ingliz tilidagi variantini sovg‘a qilgan.
O‘sha paytlarda faqat “O‘zbekiston” kanalida dublyaj studiyasi bo‘lardi, xolos. Bugunga kelib esa bunday studiyalar har bir telekanalda mavjud. Serialni ovozlashtirish vazifasi men ishlaydigan kino muharririyati bo‘limiga topshirilgan. Biz jamoa bilan 2000-yilda ishga kirishganmiz.
Serial yosh talaba qiz Hulkar A’zam hamda bir qancha tarjimonlar mehnati sabab o‘zbekchaga tarjima qilingan. 297 qismdan iborat katta hajmli teleasarning avvaliga 10 qismini dublyaj qilib, efirga uzatganmiz. Keyin jamoadoshlar haftada bir necha kun yig‘ilib, o‘nlab qismni oldindan tayyorlab qo‘yardik va serial tartib bo‘yicha tomoshabinlarga havola qilinardi. Shu tarzda tarjima va dublyajga bir yil umrimiz ketgan.
Dublyajda juda kam aktyorlar: Omon Abdurazzoqov, Oybarchin Bakirova, Sanjar Sa’dullayev, Sayyora Yunusova va Gulchehra Jamilova ishtirok etgan. Ular qahramonlarning ruhiy holatini his qilib, ovoz berishgani uchun ham hozirgacha serial dublyajini ko‘pchilik maqtaydi. Kamina, muharrir Dilshod Shams, ovoz rejissori A’zam Bahromov va aktyorlar bir oiladek ahil bo‘lib ijod qilganmiz.
“Oshin” O‘zbekistondagi birinchi televizion dublyaj ishlaridan sanaladi. Unga qadar Yaponiya seriallaridan birortasi o‘zbekchaga dublyaj qilinmagan. “Oshin” televideniyeda namoyish qilingach, ilk qismlaridanoq reytingi ancha yuqorilagan. Tomoshabinlarning deyarli barchasiga manzur kelgan va yurtimizning turli hududlaridan minnatdorlik maktublari kelardi. Hozir ham serialni sevib ko‘ruvchilar orasida o‘zbekistonliklarning millionlab ekanligi shubhasiz!
“Oshin”ni 18 yoshimda tarjima qilganman”
Hulkar A’zam, serial tarjimoni:
— Ziyoli oilada tug‘ilib, o‘sganim hamda ota-onam: taniqli adib Ahmad A’zam va shoira Farog‘at Kamolning adabiyot olamidagi yutuqlari-yu tarjimonlik faoliyati tufayli menda ham ushbu sohaga havas uyg‘ongan.
“Oshin” serialini ingliz tilidan o‘zbekchaga o‘girgan paytlarim 18 yoshda edim. O‘shanda Toshkent davlat iqtisodiyot universtetining birinchi bosqichida o‘qirdim. Yosh bo‘lishimga qaramay, menga ishonch bildirib, qo‘llab-quvvatlagan “O‘zbekiston” telekanali xodimlaridan haligacha minnatdorman.
Tarjima jarayoni bir yilga yaqin davom etgan. Serialning dastlabki qismlarini akalarim va bir qancha tengdosh yigitlar birgalashib tarjima qilganmiz. Tajribam oshganidan keyin qolganini to‘liq zimmamga olganman. Dublyajdan ko‘nglim to‘lgan. Mashaqqatli kasb egalari bo‘lgan ustozlarning ovoz berish jarayonlarini kuzatganim ham omadim, deb o‘ylayman.
Oshindagi menga yoqadigan jihatlar shuki, u juda kuchli va hech qachon taslim bo‘lmagan, yuzida tabassum bilan doimo yaxshi hayotga intilgan. Uning xarakterini yuqori baholayman: kuchli va qat’iyatli, ammo kamtar va sadoqatli. O‘zbek ayollariga juda yaqin timsol.
“Oshin” ilk tarjimonlik ishim. Undan so‘ng koreyalik kinoijodkorlarning “Qish sonatasi” va “Yoz ifori” teleseriallarini tarjima qilganman. Bu sohadagi faoliyatim qisqa kechgan bo‘lsa-da, biroq juda maroqli va go‘zal xotiralarga boy o‘tgan. Oliy ta’lim muassasasining bank ishi yo‘nalishini tamomlagach, mehnat faoliyatimni diplom bo‘yicha davom ettirishga qaror qilganman. O‘n yildan beri Londondaman. Hozir bu yerda investitsion korxonada ishlayman. “Oshin”ning tarjima qilish jarayonida orttirgan tajribamning professional karyeramda ma’naviy o‘rni juda katta.
“Ko‘plab sahnalar pavilyonda suratga olingan”
Sanjar Sa’dullayev, dublyaj aktyori:
— Rejissor Shamsiddin Hisomiddinov serialning dublyaj ishida qatnashishimni so‘raganida, hech ikkilanmay rozilik bildirganman. Chunki unga qadar Yaponiya kino mahsulotlari, ayniqsa, teleseriallar qahramonlariga ovoz bermaganman. Besh nafar aktyor 300 qismga yaqin serialni 11 oy davomida dublyaj qilganmiz.
“Oshin” ancha yillar oldin suratga olingan bo‘lsa-da, tarbiyaviy ahamiyatga egaligi bilan har bir davrda tomosha qilinadi va o‘z qiymatini yo‘qotmaydi. Agar hozirgi yoshlar bu serialni sabr qilib, boshidan oxirigicha ko‘rishsa, o‘zlariga yetarlicha xulosa chiqarishadi.
Serialdagi aktyorlar jamoasi, betakror kadrlar film muvafaqqiyatiga sabab bo‘lgan. Ko‘plab sahnalarning pavilyonda syomka qilingani tomoshabinga sira sezilmaydi. Chunki judayam ishonarli chiqqan. Oshinning bolaligini ijro etgan qizaloqni ham rejissorning omadi, deyish mumkin. Negaki, yozuvchi asariga mos tushgan qiyofa serialni yanada mashhur qilgan.
“Ovoz berish paytida juda qiynalganman”
Sayyora Yunusova, O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan artist:
— 2000-yilga qadar ham kino va multfilm qahramonlariga ovoz berib yurganman. “Oshin” esa dublyajdagi birinchi serialim bo‘lib, unda bosh qahramon Oshin va bir qancha aktrisalarni o‘zbekcha gapirishiga hissa qo‘shganman.
Bilasizmi, ko‘pincha biror teleasarning ovozlashtirish jarayonida aksariyat aktyorlar sizga yordam bergisi kelmaydi. Kichkina xato qilsangiz ham boshqacha nafas olib qo‘yishadi yoki qarashi o‘zgaradi. “Oshin”ga ovoz berish paytida juda qiynalganman. Chunki bu katta qismli film edi. Ammo atrofimdagi tajribali dublyaj aktyorlarining qo‘llab-quvvatlashi tufayli vazifamni sifatli bajarishga intilganman. Ayniqsa, rahmatli Oybarchin opam hamisha dalda bo‘lib, meni ruhlantirib turardi.
Oshinga ovozim mos tushganligi uchunmi, hozirgacha qayerga bormay, muxlislarim shu serialga taalluqli savollar berishadi. Bu esa, albatta, meni xursand qiladi. “Oshin” ijodiy faoliyatimda alohida ahamiyatga ega.
Serial dublyajidagi ishtirokimga qancha miqdorda gonorar olganim aniq esimda yo‘q. Lekin gonorarimni to‘plab, Yaponiyada ishlab chiqarilgan changyutkich xarid qilganman. O‘sha “Oshin”dan esdalik bo‘lib qolgan (kuladi).
Izoh (0)