17-iyul AQShning mashhur Kolumbiya universitetiga asos solingan kun hisoblanadi. “Daryo” uning kollejdan universitetga aylanish tarixi, universitetdagi fakultetlar, talabalarga yaratilgan imkoniyatlar, grantlar va hujjat topshirish tartibi haqida hikoya qiladi.
Tarix
Nyu-York shahrida joylashgan mazkur universitet maydoni 13 gektarni tashkil qiladi va nafaqat AQSh, balki dunyodagi eng nufuzli oliy o‘quv yurtlaridan biri sanaladi. Universitet Nyu-Yorkning eng qimmat rayonlaridan biri bo‘lgan Manxettenda joylashgan.Kolumbiya universiteti 1754-yilda Qirollik kolleji sifatida Angliya qiroli Georg III ning topshirig‘iga binoan tashkil etilgan. Kollejdagi dastlabki darslar 1754-yilning iyul oyida kollej prezidenti Semyuel Jonson tomonidan yo‘lga qo‘yiladi. Professor Jonson sinfida bor yo‘g‘i sakkiz nafar talaba bore di. 1758-yildan boshlab kollej o‘z bitiruvchilariga ilmiy daraja berishni boshladi.
Kolumbiya universiteti AQShning dastlabki tashkil topgan 13 shtatdan iborat hududidagi beshinchi ta’lim muassasi edi. 1776-yildagi AQShning mustaqillik uchun olib borgan kurashi Qirollik kollejining o‘z o‘quv faoliyatini olib borishiga to‘sqinlik qildi va kollejda keying olti yil mobaynida o‘quv mashg‘ulotlari o‘tkazilmadi. Urush davrida kollej kutubxonasi talon-taroj etilib, o‘quv binolari harbiy gospitalga aylantirildi.
Urushdan so‘ng, 1784–1787-yillar mobaynida Kolumbiya universiteti davlat tasarrufidagi oliy ta’lim muassasalaridan biri sanalgan. 1784-yilda universitet Nyu-York shtati tasarrufiga berilgan va shundan keyin universitet Kolumbiya kolleji deya nomlandi. 1787-yildan boshlab esa kollej boshqaruvi vasiylar qo‘liga topshirildi va oliy ta’lim dargohiga xususiy ta’lim dargohi maqomi berildi.
Aynan shu davrda Kolumbiya kollejiga Semyuel Jonsonning o‘g‘li Uilyam Semyuel Jonson Kolumbiya kollejining prezidenti etib saylandi. 1790-yillarda Nyu-York federalchilarning poytaxti bo‘lgani bois ham kollejning gullab yashnash davri boshlandi. Aleksandr Gamilton, prezident Jorj Vashington, vitse-prezident Jon Adams Amerika inqilobida qatnashgan va halok bo‘lgan kollej bitiruvchilari sharafiga hurmat bajo keltirish uchun 1789-yil 6-may sanasida kollejning ochilish marosimida ham ishtirok etadi.
XIX asrning o‘rtalaridan boshlab Kolumbiya universiteti bugungi qiyofasiga kira boshladi. Rektori Frederik Barbard rahbarligi ostida universitet Nyu-Yorkdagi ko‘chmas mulkka sarmoya kirita boshladi va bu mulkdan keladigan daromad universitetning asosiy daromadlaridan biriga aylandi. Foyda esa universitetning zamonaviy o‘quv xonalari, laboratoriya uskunalari bilan ta’minlanishi uchun sarf qilindi. Natijada universitet bugungi maqomiga erishdi.
Aynan Kolumbiya universitetida AQShning siyosiy, madaniy hayotiga ta’sir o‘tkaza olgan The Beat Generation – “Zarbdor avlod” vakillari voyaga yetdi. Bu avlod XX asrning 40-yillaridan boshlab AQShning barcha sohalarida islohotlar amalga oshirishga undovchi avlod sifatida tanildi. Ular orasida yozuvchi mashhur “Yo‘da”, “Yolg‘iz yo‘lovchi”, “Dxarma daydilari”, “Big Sur” asarlari muallifi Jek Keruak, “Yovvoyi bolalar”, “Qizil shahar tunlari” kabi asarlari, “Duran duran” rok guruhi kabi bir qator musiqachilarning ijodlariga ta’sir qildi.
AQShning mamlakat sifatida tashkil topishida xizmat qilgan Jon Jey – Kontinental kongress prezidenti, keyinchalik AQSh tashqi ishlar vaziri, Robert Livingston – Mustaqillik deklaratsiyasi mualliflaridan biri, keyinchalik AQSh tashqi ishlar vaziri, Egbert Benson – Kontinental kongress vakili, keyinchalik Nyu-York shtati bosh prokurori, Guverner Morris – AQSh konstitutsiya mualliflaridan biri, Aleksandr Gamilton – Jorj Vashington adyutanti, AQShning brinchi moliya vaziri aynan shu dargohda tahsil oladi.
Kolumbiya universiteti jurnalistika fakulteti jurnalistika sohasida yozilgan eng zo‘r maqolalar uchun AQShning jurnalistikadagi eng nufuzli Pulitser mukofotini olishda ham yetakchilik qiladi. Shu kunga qadar yuzdan ortiq Kolumbiya universiteti bitiruvchilari nufuzli Pulitser mukofotini qo‘lga kiritgan
Bugungi Kolumbiya universiteti
Kolumbiya universiteti tarkibida 18 ta fakultet, maktab va kollejlar mavjud. Universitetda butun dunyodan kelgan talabalar turli yo‘nalishlarda bakalavriat, magistratura va doktoranturada tahsil oladi va bir paytning o‘zida universitet qoshidagi ilmiy tadqiqot markazlarida boy tajriba orttirishadi. Kolumbiya universiteti 2020-yilgi The World University Ratings ma’lumotlariga ko‘ra, ta’lim sifati, talabalarga yaratilgan qulayliklar va ilmiy tadqiqot markazlarining qulayliklari me’zonlariga ko‘ra xalqaro universitetlar reytingida 16-o‘rinda turishi qayd etildi.Kolumbiya universiteti, shuningdek, shifokorlarni tayyorlovchi Fiziologiya va jarrohlik maktabi bilan ham mashhur. Anatomiya va fiziologiyani o‘qituvchi kurslari esa World University Rankings ma’lumotlariga ko‘ra, 7-o‘rinda turishi e’lon qilingan. Universitetning biznes yo‘nalishiga kadrlarni tayyorlovchi maktablari esa Forbes, Bloomberg Business Week, The Economist va The Financial Times nashrlarining hurmatini qozongan. Universitetda dunyoning 146 mamlakatidan kelgan talabalar tahsil olishi universitetni o‘ziga xos xalqaro ta’lim maskaniga aylantirgan.
Kolumbiya universitetiga qabul
Universitetda o‘qish istagini bildirgan yoshlar o‘zlari istagan yo‘nalishga hujjat topshirishlari mumkin. O‘zbekistonlik yoshlar mazkur universitetda o‘qishlari uchun, eng avvalo, TOEFL IBT yoki IELTS til bilish malakasini aniqlab beruvchi imtihonlarni topshirishi belgilab qo‘yilgan. Qo‘shimcha tarzda SAT yoki ACT imtihonlaridan o‘tish, ikkita tavsiyanoma xatiga ega bo‘lish, nima uchun Kolumbiyada o‘qishni istashi yoki nega ma’lum bir sohani tanlagani borasida esse (insho) yozish talab qilinishi mumkin. Ijodiy yo‘nalishga hujjat topshirayotgan nomzodlardan o‘z ijod namunalarini yuborishlarini so‘rashlari ham mumkin.Magistraturada o‘qish istagini bildirgan nomzodlar bakalavr diplomi bilan birgalikda GMAT yoki GRE testlarini topshirganlik haqidagi test natijalarini taqdim qilishlari ham so‘raladi. Universitetda o‘qish puli ta’lim yo‘nalishi va bosqichiga qarab 39 ming dollardan 77 ming dollargacha baholanadi. Universitet shuningdek iqtidorli talabalarga turli moliyaviy ko‘mak ham berish uchun bir qator qulayliklarni yaratgan. Ular haqida batafsil universitetning Moliyaviy yordam ofisiga murojat qilish kifoya. Xalqaro talabalarga GS Institutional Grants 500–25 000 dollari miqdoridagi grant ajratadi. Bu summa, avvalo, bakalavriat bosqichida o‘quvchi moliyaviy qiyinchiliklarga duch kelgan talabalarga beriladi.
Umuman olganda, AQSh universitetlarida tahsil olishni istagan nomzodlar bir yil oldin harakatlarini boshlashi tavsiya qilinadi. Til malakasini belgilab beruvchi testlarni topshirish, kerakli hujjatlarni tayyorlash, albatta, vaqt talab qiladigan jarayondir. Eng asosiysi, xorijda tahsil olishni istagan har bir nomzod qayerda, qaysi yo‘nalishda tahsil olishini yaxshi tushunib olishi maqsadga muvofiq. Bu esa transport xarajatlarini qisqarishida, iqlimga moslashishda qulaylik tug‘dirishda e’tiborga olish kerak bo‘lgan tomonlardan.
Kolumbiya universiteti haqidagi qiziqarli faktlar
- Otasi tarafidan o‘zbek qizi deb baholash mumkin bo‘lgan Silviya (Zulfiya) Nazar “Ajoyib aql egasi: Matematika dahosi va Nobel mukofoti sohibi Jon Nesh” hayoti haqidagi bibliografik asari uchun Kolumbiya universiteti ta’sis qilgan Pulitser mukofotiga nomzod sifatida ko‘rsatiladi. 2001-yilda esa “Da Vinchi kodi”, “Apollon -13”, “Farishtalar va iblislar” kinosini suratga olgan rejissor Ronald Xovard Silviya Nazarning biografiyasi asodida “Tafakkur o‘yinlari” filmini suratga oladi;
- 1938-yilda Nobel mukofotiga sazovor bo‘lgan italiyalik olim Enriko Fermi Kolumbiya universiteti laboratoriyasida uran moddasi ustida tadqiqotlar olib boradi;
- 1957-yilning 14-sentabrida Kolumbiya universiteti bitiruvchisi Gordon Gud lazer atamasi haqida ilk fikr beradi;
- 2016-yilda Kolumbiya universitetida o‘qish uchun 34 ming abituriyent hujjat topshirgan va shundan 2 419 nafari universitetda o‘qish baxtiga sazovor bo‘lgan;
- Kolumbiya universiteti bitiruvchilarni qo‘llab-quvvatlash maqsadida ish yarmarkalari uyushtiradi va o‘z bitiruvchilarining ish bilan ta’minlanishiga hissa qo‘shadi;
- Kolumbiya universiteti talabalari yotoqxona uchun oyiga 60 –1 000 dollar atrofida pul to‘lashiga tog‘ri keladi;
- Kolumbiya universiteti ilmiy xodimlari har yili o‘rtacha hisobda 175 ta yangi tibbiyot sohasidagi ixtirolari uchun patent oladi;
- Kolumbiya universiteti yozgi lagerlarida ishtirok etish uchun o‘rtacha hisobda 10–15 ming “qog‘oz” kerak bo‘ladi.
Izoh (0)