AQSh amerikalik harbiylarning O‘zbekistondagi bazada zaharlangani to‘g‘risidagi maxfiy hujjatlarni oshkor qildi

AQSh Mudofaa vazirligi 2001-yil 11-sentabr voqealaridan so‘ng, Qashqadaryo viloyatining Qarshi—Xonobod aviabazasiga (K2) joylashtirilgan amerikalik harbiylar zaharli moddalar va radiatsiya ta’siriga uchragan bo‘lishi mumkinligi to‘g‘risidagi maxfiy ma’lumotlarni e’lon qildi, deb xabar beradi CNN.

O‘zbekistondagi mazkur aviabazaga 2001-yildan 2005-yilga qadar minglab amerikalik harbiylar joylashtirilgan. E’lon qilingan hujjatda 2001, 2002 va 2004-yillarda bazadagi ekologik xavfni o‘rganishga va ularning harbiy xizmatchilar sog‘lig‘iga ta’siriga doir tekshiruv natijalari keltirilgan.

2001-yilgi tekshiruv natijalarida yozilishicha, baza atrofidagi tuproq aviayoqilg‘i bilan ifloslangan va “tutundan nafas olish” sog‘liq uchun zararli bo‘lishi mumkin. O‘sha vaqtda ekspertlar ifloslangan tuproq bilan ishlashni taqiqlashni tavsiya qilgan.

2004-yilda esa lagerda xodimlarning 10 foizdan kamrog‘i fon nurlanishiga duchor bo‘lishiga qaramay, 100 foiz harbiy xizmatchilar “har kuni radiatsiyaga uchragan” bo‘lishi mumkinligi aniqlangan. Amerikaliklarning bazaga joylashtirilishidan oldingi hujjatlarga ko‘ra, ushbu hududda Sobiq Ittifoq raketalari yo‘q qilingan. Bu esa tuproqning uran va asbest qorishmasi bilan to‘yinishiga olib kelgan. Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, asbestning barcha turlari o‘pka saratonini, mezotelioma va o‘pka fibrozini keltirib chiqaradi.

Mazkur hujjatlar demokrat Stiven Linch va respublikachi kongressmen Mark Grin talabiga binoan e’lon qilingan. Linchning ma’lum qilishicha, bu K2 faxriylari “xizmat vaqtida nimaga duch kelganini yaxshiroq anglashlari” va yaxshi tibbiy xizmatdan foydalanishlari uchun zarur.

“K2 faxriylarida saratonga chalinish holati boshqa joylarda xizmat qilgan hamkasblariga qaraganda besh barobar ko‘p uchramoqda, ularning aksariyati esa kasallik nafaqasini olmaydi”, — deydi kongressmen Linch.

Harbiylarning so‘zlariga ko‘ra, ularga zaharlanish xavfi haqida hech kim hech narsa demagan.

2001-yil 11-sentabr voqealaridan so‘ng, AQSh prezidenti Jorj Bush Markaziy Osiyo davlatlari rahbarlariga murojaat qilib, o‘z aerodromlarini vaqtincha ijaraga berishni so‘ragan edi. Bundan maqsad Afg‘onistondagi “Al-Qoida” terroristik guruhiga tezkor hujumlarni amalga oshirish bo‘lgan. O‘zbekistonda Prezidenti Islom Karimov o‘sha vaqtda birinchi bo‘lib ushbu iltimosga javob qaytargan va Xonobod aerodromi AQSh harbiylariga foydalanish uchun berilgan edi