“Bizga maslahatchilar kerak, jazolovchilar emas” — Toshkentlik restoratorlar

15-iyun kuni Toshkentdagi umumiy ovqatlanish muassasalari deyarli uch oylik tanaffusdan keyin mehmonlarni qabul qilishni boshladi. Tadbirkorlarning so‘zlariga ko‘ra, biznes katta yo‘qotishlarni boshdan o‘tkazdi, ammo karantin davrida davlatdan amaliy yordam olmadi. Muassasalar ochilganidan keyin ham restoratorlarning sanitariya talablariga muvofiq mijozlarga xizmat ko‘rsatish bo‘yicha ko‘plab savollari javobsiz qolmoqda. Soha vakillari “Gazeta.uz”ga sektor qo‘rqmasdan ishlashi uchun nima xalaqit berayotgani va nega ular tekshiruv idoralari xodimlarida jazolovchilarni emas, balki maslahatchilarni ko‘rishlari qanchalar muhimligini gapirib berdi.

Qoidalar haddan ziyod ko‘p

Pandemiya sharoitlarida davlat idoralari va tadbirkorlik subyektlari uchun vaqtinchalik sanitariya qoidalari (SanPiN) 23-aprelda O‘zbekiston bosh sanitar shifokori Bahodir Yusupaliyev tomonidan tasdiqlandi.

Testo by Zamira&Co. restorani ham-ta’sischisi Nargiza Ulug‘ovaning aytishicha, restoratorlar SanPiN’da belgilangan ushbu qoidalarga oriyentir olishgan. Biroq 22-may kuni tadbirkorlar Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik agentligi tomonidan ishlab chiqilgan umumiy ovqatlanish ishlarini tashkil etish bo‘yicha qo‘shimcha tavsiyalar oldi.

Mazkur hujjatga binoan, zallarda mehmonlarni bir stol atrofida ikki kishi yoki plastik ekran o‘rnatilgan holatda to‘rt kishi, shuningdek, bir oila vakillari uchun olti kishini qabul qilishga ruxsat berilgan.

Bundan tashqari, korxonalarga sanitariya agentligining boshqa tavsiyalari ham berilgan. Masalan, ulardan birida ofitsiantlar yuziga himoya qiluvchi ekran kiyishlari kerakligi aytilgan. “Ammo bu hujjat muhrsiz edi”, — deydi Nargiza Ulug‘ova.

Keyinchalik, 4-iyun kuni Respublika maxsus komissiyasi umumiy ovqatlanish muassasalarida xizmat ko‘rsatishni qayta yo‘lga qo‘yishga ruxsat berish uchun qaror qabul qildi.

Restoranlarning ishlashi uchun majburiy talablar quyidagilar deb belgilandi:

• ziyofatlar va ommaviy tadbirlarni taqiqlash;
• ish vaqti 08:00 dan 23:00 gacha;
• stollar orasidagi ijtimoiy masofaga rioya qilish;
• bir stol atrofida to‘rt nafardan ortiq kishini (bir oiladan 10 kishidan ortiq bo‘lmagan) joylashtirmaslik va infeksiya tarqalishiga qarshi kurash bo‘yicha boshqa choralar.

Erkin talqin

Shunga qaramay, Nargiza Ulug‘ovaning so‘zlariga qaraganda, muassasalarga “hech qanday hujjatsiz odamlar kelishadi, ogohlantirish berishadi va hech qayerda yozilmagan sanitariya talablariga rioya qilishni talab qilishadi. Ular qoidalarni o‘z bilganlaricha talqin qiladilar yoki aynan qaysi talablarga rioya qilish kerakligi borasida bir qarorga kela olmaydilar” — davom etadi u.O‘z ismini oshkor qilishni istamagan Toshkent restoratorlaridan birining so‘zlariga ko‘ra, ish boshlaganining birinchi kuni u zalda mehmonlarni qabul qilish taqiqlanganligi to‘g‘risida ogohlantirilgan. Bu haqda tadbirkorni xabardor qilgan noma’lum kishilar hech qanday tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishmagan va faqat yozgi terrassalar ishlashi mumkinligini ta’kidlashgan. Zallarning faoliyat yuritishi uchun qandaydir ruxsatnoma olish zarur. Bunday ruxsatnomani qay tarzda va qayerdan olish to‘g‘risida ko‘rsatma berilmagan.

Safia qandolatchilik uylari tarmog‘i 11-iyun kuni sanitariya-epidemiologiya talablariga qat’iy rioya qilgan holda ochilishga ruxsat olgan. Ushbu hujjatni bosh shifokor muhri va imzosi bilan Mirobod tumani sanitariya agentligi boshqarmasi xodimlari berishgan. (ruxsatnoma nusxasi tahririyatda mavjud).

Undan tashqari, umumiy ovqatlanish sohasi yuqorida tilga olingan 23-apreldagi SanPiN talablariga rioya qilishi kerakligi qayd etilgan. Biroq tadbirkorlarning so‘zlariga ko‘ra, uchrashuvdan keyin Botirjon Qurbonov hamkasbining so‘zlarini rad etgan.

“ChayKof” kofeynyalar tarmog‘i boshqaruvchi-hamkori Alina Simermanning aytishicha, SanPiNda keltirilgan restoran xodimlari himoya kiyimlarida ishlashlari kerakligi to‘g‘risidagi ko‘rsatma bu kiyimlar tez olov olishi, ostidagi kiyimlarni eritishi va teriga yopishishi sababli Favqulodda vaziyatlar vazirligi tomonidan tasdiqlanmagan.

“Qurbonov uch kun ichida aniq reglamentli video-ko‘rsatma chiqarilishini va’da qildi, ammo biz hali hanuz hech narsa olmadik”, — ta’kidlaydi Nargiza Ulug‘ova.

Pan-Osiyo taomlari kafesi Kimchi Plate rahbari Marina Ten Davlat sanitariya-epidemiologoiya nazorati inspeksiyasining tuman bo‘limlari ham ma’lum hududdagi karantin darajasiga qarab umumiy ovqatlanish tizimi faoliyat yuritishi uchun har xil talablarni qo‘yishlariga e’tibor qaratdi. Bu holat restoratorlarni chalkashtiradi.

Alina Simermanning so‘zlariga ko‘ra, umumiy ovqatlanish muassasalari faoliyatini nazorat qiluvchi hujjatlar, shuningdek, tuman ichki ishlar bo‘limlari va boshqa nazorat organlari xodimlari tomonidan ham olib kelinadi.

“Nurmat Otabekovning o‘rinbosari tekshirish uchun buyruq, guvohnoma va so‘rovnoma so‘ralishi kerakligini aytdi. Uch kun tekshirish keldi: hujjatlar yo‘q, hech qanday so‘rovnoma, tekshirish uchun buyruq yo‘q. Og‘zaki ogohlantirishdi. Bu reydga o‘xshaydi”, — umidsizlanadi Nargiza Ulug‘ova.

“Bizni yashirincha ishlashga majbur qilishyapti”

Caravan Group asoschisi Timur Musinning ta’kidlashicha, birgina Toshkent shahrida umumiy ovqatlanish sohasi 200 ming kishini ish bilan ta’minlaydi. Bu nafaqat restoranlar, balki aloqador soha xodimlari hamdir. “Biroq restoran biznesida yetakchi yo‘q, hech kim tadbirkorlarning yonini olmaydi, chunki bu yerda katta pul yo‘q”, —  deb hisoblaydi Timur Musin.