O‘tgan hafta Sardoba suv ombori to‘g‘oni qulashiga laqqa baliqlarning daxldorligi o‘rganilayotgandi. Keyinroq tulki va kalamush kabi kemiruvchilar sababchiligini Fanlar akademiyasi yordami bilan tekshirilgani aytildi. Bir narsa aniq: Sardoba to‘g‘onini hayvonlar qulatdi. “Daryo”da haftaning eng asosiy voqealari sharhini boshlaymiz.
AQSh prezidenti Donald Tramp O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyevga maktub yo‘llab, Sardoba suv ombori to‘g‘onining yorilishi oqibatida yuzaga kelgan falokat sababli hamdardlik bildirdi. Trampning yozishicha, suv ostida qolgan uylar, ko‘chirilgan aholi, vayron bo‘lgan yo‘llar va fermer xo‘jaliklari tasvirlarini ko‘rish qalbni larzaga soladi. “Amerika Qo‘shma Shtatlari ushbu mushkul paytda O‘zbekiston va uning xalqiga yelkadoshdir”.
“Shu bilan birga, koronavirusga qarshi kurashda birgalikda ish olib borar ekanmiz, ushbu mudhish pandemiyaga qarshi chora-tadbirlar uchun yordam bo‘yicha so‘rovingiz tez fursatlarda ko‘rib chiqilishini ta’minlash uchun ma’muriyatimga ko‘rsatma berdim”, deb xatini tugallagan AQSh prezidenti. Donald Tramp o‘z maktubida Sardobadagi falokat oqibatlarini bartaraf etish uchun AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi USAID tomonidan mablag‘ ajratilganini ta’kidlab o‘tgan.
* * *
IIVchilar bu hafta turli voqealar qahramoni bo‘ldi. “Sho‘rdanak” teleko‘rsatuvi ijodkorlari akasining formasini kiyib ko‘chaga chiqqan soxta YPX xodimiga pora bergani haqida hajviy ko‘rinish namoyish qildi. Biroq bu komediya IIV YHXBBning izzat-nafsiga tegib, hajvchilarni uzr so‘rashga majburladi. Oqibatda hajvchi artistlar GAI xodimlaridan video orqali uzr so‘radi. Unda “GAI va militsiya xodimlari ustidan bunday hazil qilishimiz noto‘g‘ri, aslida. Hech qaysi GAI haydovchini to‘xtatib pora olmaydi. Haydovchilarning o‘zi ‘Otam kasal, enam o‘lib qoldi’, deb ularning rahmini keltirib, nimadirlar qiladi. GAIning pul so‘rashi hayotda bo‘lmagan. Men birorta GAIni yomon demayman”, degan “Qalpoq” hajviy ko‘rsatuvi aktyori Rahmonali Surobov.
Ammo Madaniyat vazirligi bu holga “madaniyat va san’at sohasida cheklovlar qo‘yilsa, u hech qachon rivojlanmaydi”, deb munosabat bildirdi.
Aytish lozimki, IIV xodimlari tobora noziklashib ketmoqda. Avvalroq Xalq artisti Yulduz Usmonova IIVdan uzr so‘rashga majbur bo‘lgandi. Biroq yaqin o‘tmishda IIVchilar haqida hazil sahna asarlari uchun kechirim so‘rattirish urf emas edi. Xususan, marhum qiziqchi Obid Asomovning inspektor Pultopdiyev haqidagi 15 yil avvalgi chiqishi eng tomoshabop intermediyalardan bo‘lgan.
* * *
Bu yili oliy ta’lim kvotalari miqdori sezilarli oshdi. OTM bakalavriatiga 2020–2021-yil uchun qabul kvotalari (kunduzgi, sirtqi va kechki) soni o‘tgan o‘quv yildagiga nisbatan 37 ming 550 taga ortgan. Bu qariyb 37 foiz ko‘paydi, deganidir. Shunday qilib, 2020–2021-o‘quv yili uchun kunduzgi ta’lim shakliga – 103 575 nafar; sirtqi ta’lim shakliga – 31 350 nafar; kechki ta’lim shakliga – 5 025 nafar o‘rin mavjud.
Abituriyentlarga test sinovi topshiriladigan fanlar majmuasi hamda fanlar ketma-ketligi bir xil bo‘lgan beshtagacha bakalavriat ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha tanlovda ishtirok etish huquqi berildi. Shuningdek, kirish test sinovlari abituriyent tanlagan bakalavriat ta’lim yo‘nalishiga mos ikkita fandan o‘tkaziladi.
Hujjatlar 20-iyundan 20-iyulgacha (20-iyul kuni ham) qabul qilinadi. Keyingi o‘quv yilidan faqat davlat granti kvotalari belgilanadi. To‘lov-kontrakt bo‘yicha qabul kvotasini OTMlar mustaqil belgilaydi. Aytgancha, so‘xlik bitiruvchilarga OTMlarga kirishda alohida 500 ta davlat granti kvotasi ajratilgan.
* * *
Qanchalik istamaylik, bu yilgi dayjestlarimiz koronavirussiz bo‘lmayapti. O‘tgan hafta koronavirus yuqtirganlar soni keskin ortganini yozgandik. 14-iyun soat 17:00 holatiga ko‘ra, O‘zbekistonda koronavirus infeksiyasi qayd etilganlar soni 5 051 nafarni tashkil etmoqda. Ma’lumot uchun, O‘zbekistonda hozirgacha 3910 nafar koronavirus infeksiyasiga chalingan shaxs sog‘aygan (jumladan, 36 kishi 14-iyun kuni sog‘aydi), 19 nafar bemor esa kasallik asoratlari oqibatida vafot etgan.
13-iyun kuni 97 kishida koronavirus aniqlandi. 11-iyun kuni Enter Engineering kompaniyasining 28 nafar xodimi virus yuqtirib oldi. Umidli xabar shuki, aholi orasida koronavirusga chalinish holatlari keskin kamaydi. Koronavirusga test topshirganlar bir million kishiga yaqinlashib qoldi. Uy karantinida 26 960 nafar, statsionar karantinda esa 22 497 nafar fuqaro tibbiy kuzatuvda bo‘lib turibdi. Hozirgacha 19 nafar bemorni COVID-19 hayotdan olib ketdi.
Koronavirusga zamonaviy texnologiyalar yordamida kurashishga harakat bormoqda. Yaqindagina Janubiy Koreya yordami bilan COVID-19 ga qarshi mobil ilovalarini yaratib, treking usulini joriy etish rejalashtirildi. Bu ilova koronavirusga chalingan bemorning kim bilan muloqot qilgani va qaysi hududlarda bo‘lganligini aniq ko‘rsatib beradi. Koreyslar bu usuldan foydalanishni ancha oldin boshlagan.
* * *
Asli vazifasi fuqaro haq-huquqlarini himoyalash va tartibni saqlash bo‘lgan Ichki ishlar xodimlari bu hafta navbatdagi jirkanch amalni sodir qildilar. 11-iyun kuni Andijondagi shifoxonada fuqaro A. Abdukarimov dunyodan o‘tdi. Uni “dunyodan o‘tdi” emas, “zarbalar natijasida o‘ldirildi”, deb aytish to‘g‘riroq bo‘ladi. Chunki Andijon IIB xodimlari unga bir necha kun ruhiy va jismoniy tazqiy o‘tkazib qiynoqqa solgan edi. Oqibatda A. Abdukarimovning sog‘lig‘i yomonlashgach, Andijon shahar IIO FMB 4-son IIBdan Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi Andijon filialiga yotqizilgan. Biroq tibbiy yordam kor qilmagan.
Jabrlanuvchining komada yotgan holati videosi ijtimoiy tarmoqlarda tarqalib ketgach, 13-iyun kuni O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi jamoatchilik bilan aloqalar va huquqiy axborot bo‘limi boshlig‘i Hayot Shamsutdinov Telegram-kanalida “2020-yil 30-may kuni Respublika shoshilinch tez tibbiy yordam Andijon filialiga Andijon shahar, Salohiyat ko‘chasida yashovchi fuqaro A. Abdukarimov tan jarohatlari bilan kelib tushgan. Mazkur holat yuzasidan Andijon shahar prokuraturasi tomonidan tergovga qadar tekshiruv o‘tkazilib, shu kuni Andijon shahar IIO FMB 4-son IIB xodimlariga nisbatan JKning 206-moddasi 1-qismi va boshqa moddalari bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan”, deya xabar berdi.
Ajablanarlisi, ushbu video tarqalgachgina IIB xodimlariga jinoyat ishi qo‘zg‘atilgani haqida xabar berildi. Davlat idoralarida orqa sana (“zadniy chislo”) bilan ish ko‘rish oddiy holat bo‘lgani uchun “ish” ochilishiga video tarqalishi sababchi bo‘lgan deb taxmin qilish mumkin. Qiziq, video tarqalmaganda bir odamning umriga zomin bo‘lganlar jazosiz yuraverarmidi?
Eslatib o‘tamiz: o‘tgan oyda bosh prokuror o‘rinbosari Svetlana Ortiqova “2019-yilda 16 kishi qiynoqqa solishda ayblanib qamalgan, ularning aksari IIV va DXX xodimlari”, deb bayonot bergan edi.
* * *
2019-yilning so‘zi bo‘lgan “innovatsiya” atamasini tilga olamiz. Prezidentning 2017-yil 29-noyabrdagi farmoniga muvofiq, Innovatsion rivojlanish vazirligi tashkil etilgan edi. O‘sha yili dekabrda bu yangi idora uchun bino qurish boshlangandi. Besh qavatli bino zamonaviy fan yutuqlariga moslab loyihalashtirilgan bo‘lib, uning bitishi shu haftaga to‘g‘ri keldi. Birinchi qavatda ko‘rgazmalar zali, amfiteatr, yosh ixtirochilar xonasi, axborot bo‘limi, elektron kutubxona, qahvaxona, fuqarolar qabulxonasi joylashgan.
Ikkinchi qavatda Innovatsion ishlanmalarni joriy etish ilmiy-amaliy markazi, robototexnika va mexatronika, internet dasturlari bo‘yicha zamonaviy laboratoriyalar tashkil etilgan. Ilmiy-texnik axborot markazi, O‘zMU huzuridagi Intellektual dasturiy tizimlar ilmiy-amaliy markazi, startap xonalari uchinchi qavatda joylashgan. Yuqori qavatlardan vazirlik xodimlari uchun kabinetlar, anjuman zallari o‘rin olgan. Bu yerda aerokosmik tadqiqotlar va 3D prototiplashtirish bo‘yicha o‘quv laboratoriyalari ham faoliyat ko‘rsatadi. Shavkat Mirziyoyev Innovatsion rivojlanish vazirligining yangi binosini borib ko‘rdi.
Ushbu vazirlikdan xalq xo‘jaligida innovatsion o‘zgarishlarni kutish mumkinmi? Bu savolga darhol ijobiy javob berish qiyin. Innovatsiya bu ixtiro yoki kashfiyot emas, tatbiq qilish mumkin bo‘lgan va tatbiq qilingan sohaning samaradorligini oshiruvchi yangilikdir. Innovatsiya vujudga kelishi uchun ilm-fan, ta’lim va sanoat tutashishi zarur. Tabiiyki, bu borada tizimdagi real holat kelgusidagi ishlarda ham o‘z aksini topadi.
* * *
Aslida, dayjestimizda shou-bizneschilarni deyarli tilga olmaymiz. Biroq Avaz Olimov ismli qo‘shiqchining sahnada boshlovchiga odobsizlarcha bergan tanbehi bu hafta san’at muxlislarining hafsalasini pir qilgani uchun tilga olamiz. Milliy estrada yo‘nalishida kuylovchi xonandaning ismini boshlovchi toq aytgan, shekilli, Olimov unga “Mazgi, mening ismim Avazbek, Avaz emas, Avazni bog‘chada aytiladi, j****”, deya qattiq urishgan va ovoz mikrofon orqali eshitilgan.
Atigi to‘qqiz soniyali videodagi qo‘shiqchining o‘zini tutishi kuzatuvchilarning qattiq tanqidiga sabab bo‘ldi. Bekor o‘tirgan tomoshatalab va memchilar darhol Avaz Olimov mavzusiga o‘tdi. Barcha o‘z ismiga “bek” qo‘shib aytilishini kinoyaomuz talab qila boshladi. Xiva xonligida yashagan o‘zbek demokrat shoiri Avaz O‘tar rasmining ostiga Avazbek O‘tar deb yozib qo‘yishdi (biz esa xonanda ismidan “bek”ni tushirib qoldirdik).
“Daryo”da qoling va eng so‘nggi yangiliklardan xabardor bo‘ling. Karantin talablariga rioya qiling.
Izoh (0)