2010-yil 20-aprel kuni Meksika ko‘rfazidagi AQShning hududiy suvlarida Deepwater Horizon neft platformasida portlash sodir bo‘lgan edi. Oqibatda 780 ming tonnadan ortiq neft okeanga oqib ketgan. Bu AQSh tarixidagi eng yirik ekologik falokatlardan biri hisoblanadi. “Kommersant” ushbu fojia va neftning oqib ketishiga oid boshqa holatlarni to‘plab taqdim etdi.
Tarixda neft to‘kilishiga oid eng yirik holatlardan biri Kalifroniya shtatidagi “Leykvyu” neft fontanida sodir bo‘lgan. Avariya oqibatida 1,2 million tonnadan ortiq neft to‘kilgan, fontan 18 oy davomida — 1910-yilning martidan, 1911-yilning sentabriga qadar otilib turgan. Falokat yanada ko‘proq ekologik oqibatlarni yuzaga keltirishi mumkin edi, biroq ishchilar atrofni o‘rab chiqib, neftning Buena-Vista ko‘liga yetib borishiga yo‘l qo‘ymagan.
1991-yilning yavarida Kuvaytni istilo qilgan iroqliklar Fors ko‘rfaziga 820 ming tonnadan ortiq neftni to‘kib yuborib, 600 kilometrga yaqin qirg‘oqni ifloslantirgan.
Shuningdek, 700 ta neft quduqlari yoqib yuborilgani sabab sahroda 300 ta neft ko‘llari paydo bo‘lgan. Kuvaytning o‘sha vaqtdagi umumiy zarari 170 milliard dollarga baholangan.
Ko‘rfazdagi neft dog‘ining o‘lchami 160x68 kilometrga yetgan, ayrim hududlarda to‘kilgan neft qalinligi 13 santimetrni tashkil etgan. Ko‘lni “quritish” uchun 10 yilga yaqin vaqt ketdi.
2010-yilning 20-aprel sanasida Deepwater Horizon neft platformasida portlash sodir bo‘ldi.
Portlash oqibatida 780 tonnadan ortiq neft okeanga to‘kilgan.
Okean resurslaridan foydalanish, ularni muvofiqlashtirish va nazorat qilish byurosining tergov natijalariga ko‘ra, mazkur fojiaga VR minorasini ijaraga olgan hamkor va pudratchilar — Transocean va Halliburton javobgar.
Falokatning AQSh iqtisodiyotiga yetkazgan zarari 145,9 milliard dollarga baholangan bo‘lib, asosan, turistik va baliqchilik sohasiga ziyon yetgan. VR kompensatsiya to‘lash va to‘kilgan neft oqibatlarini bartaraf etishga 61,6 milliard dollar sarflagan.
Neft dog‘ining o‘lchamlari 169x72 kilometrga yetgan. Neft Luiziana, Missisipi, Alabama, Texas va Floridaga qadar yetib borgan. Minglab hayvonlar halok bo‘lgan.
2004-yildan 2019-yilga qadar Taylor Energy neft minorasidagi avariya oqibatida Meksika ko‘rfaziga 490 ming tonnadan ortiq neft oqib ketgan. Neft platformasi 2004-yili “Ivan” to‘foni oqibatida vayron bo‘lgan va neftning oqayotgani uzoq vaqt e’tiborsiz qolgan. Jamoatchilik bu haqda 2010-yilda, Deepwater Horizon avariyasini tadqiq etish vaqtida, xabar topgan.
1979-yilda Pemex kompaniyasiga qarashli Ixtoc I neft platformasida portlash sodir bo‘lgan. Neft oqimi oradan to‘qqiz oy o‘tgach to‘xtatilgan, bu vaqt ichida Meksika ko‘rfaziga 460 ming tonnadan ortiq qora oltin oqib ketgan. Yetkazilgan umumiy zarar 1,5 milliard dollarga teng.
1976-yildan 1996-yilga qadar Niger deltasida 4,8 mingdan ortiq ko‘ngilsiz hodisalar sodir bo‘lgan va buning oqibatida 328 ming tonnadan ortiq neft suvga oqib ketgan.
Niger deltasiga neft oqishiga, asosan, Shell kompaniyasi javobgar bo‘lgan. Bugungi kunda deltaning hududi dunyodagi eng ifloslangan joylardan biri hisoblanadi.
1979-yilning iyulida Karib dengizida Atlantic Empress va Aegean Captain tankerlari o‘rtasida to‘qnashuv sodir bo‘lgan va buning oqibatida 290 ming tonna neft oqib ketgan.
1978-yilning martida Fransiyaning Bretani qirg‘oqlari yaqinida Amerikaning Amoco Cadiz tankeri sayozlikka chiqib qolgan. Oqibatida 220 ming tonna neft suvga oqib ketgan, qirg‘oqning 300 kilometri ifloslangan.
1992-yilning 2-mart kuni O‘zbekistonning Mingbuloq tumanidagi neft konida burg‘ulash qudug‘ining chuqurligi 5237 metrga yetganda neft oqib chiqa boshlagan. Og‘ziga o‘rnatilgan 700 atmosfera bosimga mo‘ljallangan preventor yopilganda, bosim zo‘rligidan yorilib ketgan. Shundan keyin misli ko‘rilmagan “neft fontani” otila boshlagan. Ma’lumotlarga ko‘ra, 285 ming tonnadan ortiq neft oqib ketgan.
1989-yilning martida Exxon Valdez kompaniyasining tanker Alyaska qirg‘oqlarida falokatga uchragan. Dengizga 40 ming tonnadan ortiq neft to‘kilib, 2 ming kilometr qirg‘oqni ifloslagan. Kompaniya mahalliy hududni tozalashga, kompensatsiya to‘lash va sud jarayonlariga 3,8 milliard dollar sarflagan.
1994-yilning avgustida Komi shahridagi (Rossiya) “Komineft” kompaniyasiga tegishli neft quvurida sodir bo‘lgan avariya oqibatida 14 ming tonna neft oqib ketgan.
2002-yilning noyabrida Ispaniya qirg‘oqlarida Prestige tankeri halokatga uchragan. Dengizga 64 ming tonna mazut oqib ketgan. Falokat yetkazgan jami zarar 4 milliard yevroga baholangan. Shundan so‘ng Yevropa Ittifoqi bir korpusli tankerlarning o‘z suvlariga kirishini taqiqlab qo‘ygan.
Izoh (0)