O‘zbekistonda mingdan ortiq korxonalarning davlat ulushi to‘liq sotilishi ma’lum qilindi
Davlat aktivlarini boshqarish agentligi tomonidan 13-mart, juma kuni, “Transformatsiya: Iqtisodiyotda davlat ishtirokini keskin kamaytirish” mavzusida davra suhbati tashkil etildi. Bu haqda Daryo muxbiri xabar berdi.
Tadbir doirasida agentlikning department boshlig‘i Ismat Nusurov korxonalarning davlat tasarrufidan chiqarilishi masalasi bo‘yicha jurnalistlarga izoh berdi.
“O‘tkazilgan tahlil natijalariga ko‘ra, bugungi kunda yurtimizda 2 965 ta davlat ishtirokidagi korxonalar mavjud. Ular respublika ishchi guruhlari tomonidan to‘liq o‘rganib chiqildi. O‘rganish natijalari asosida korxonalarning 81 foizini davlat ishtiroki, tasarrufidan chiqarish belgilandi. Ularning 1 115 tasida davlat ulushlarini to‘liq sotish, ya’ni bu korxonalarda davlat ishtirokini to‘liq qisqartirish, 126 ta ko‘chmas mulk davlat obyektini xususiy sektorga sotish, 554 ta korxonani (44 tasida qisman) davlat tasarrufida saqlab qolish taklifi kiritilgan. Qaror har yili mahsulot bozori va konyunkturadagi o‘zgarishlardan kelib chiqqan holda qaytadan ko‘rib chiqiladi. Bu yil davlat ishtiroki zarur korxonalarda keyingi yil holat o‘zgarishi mumkin. Shuning uchun korxonalar ro‘yxati har yili qayta ko‘rib chiqiladi”.
Davlat ulushi to‘liq sotiladigan korxonalar orasida tarmoqlar kesimida neft va gaz, energetika, kimyo sanoati, banklar, moliya tashkilotlari, yog‘-moy tashkilotlari, alkogol mahsulotlarini ishlab chiqaruvchilar, loyihalash institutlari, gazeta va jurnallar, bozor va komplekslar hamda boshqalarni ko‘rish mumkin.
Katta hajmdagi xususiylashtirish dasturi vazirliklardan olingan takliflar asosida emas, balki korxonalarda davlat ishtiroki bo‘yicha tahlil o‘tkazgan mas’ul vazirliklarning xodimlari, eskpertlar hamda mutaxassislardan iborat komissiya xulosasi asosida tuziladi.
Bosqichma-bosqich xususiylashtirish jarayonida alohida yondashuv asosida yuqori daromadli korxonalarning aksiyalari IPO va SPO usulida aholi o‘rtasida sotuvga chiqariladi. Davlat ulushi saqlanib qolinadigan korxonalarga strategik investorlar, xorij menejmenti, korporativ boshqaruv tizimi uslublari joriy etiladi.
Ayrim obyektlarni tadbirkorlar sotib olib, faoliyat boshlashi uchun to‘g‘ridan to‘g‘ri kimoshdi savdolariga qo‘yiladi. Sotish hamda tanlov jarayonlari E-ijro auksion elektron savdo maydonchasi va Toshkent fond birjasida e’lon berish orqali ochiq tarzda o‘tkaziladi.
Bugungi kunda xususiy mulk sifatida samarali faoliyat ko‘rsatayotgan korxonalarning birortasida davlat ishtiroki saqlab qolinmasligi, ishtirokni saqlab qolishda asoslab berish yoki sotish, prinsipi amal qilishi belgilangan.
Bozorda monopol mavqega ega, xususiy qo‘lga o‘tganidan so‘ng narx-navoni oshirish xavfi bo‘lgan yirik 12 ta tarmoq korxonalari keyingi bosqichda alohida ko‘rib chiqilishi ko‘zda tutilmoqda. Bu Davlat aktivlarini boshqarish agentligi tomonidan tayyorlangan “Iqtisodiyotda davlat ulushini qisqartirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi Prezident qarori loyihasida ko‘zda tutilgan. Agentlik hujjatni 12-martgacha tanishish va fikr bildirish uchun jamoatchilik muhokamasiga qo‘ygan edi.
