“Narxlar qaysi omillar tufayli oshganini iste’molchi bilishga haqqi bormi yoki yo‘qmi?”. Deputat UzAuto Motors’dan tushuntirish so‘radi

UzAuto Motors kompaniyasi 9-mart, dushanba, kuni o‘zi ishlab chiqarayotgan (yig‘ayotgan) yengil avtomobillar narxi model va modifikatsiyaga qarab 3 foizdan 21 foizgacha oshirgan edi. Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati, “Adolat” SDP fraksiyasi a’zosi Maqsud Qurbonboyev UzAuto Motors mutasaddilaridan avtomobil narxlarining oshirilishi yuzasidan tushuntirish so‘radi. Bu haqda Qonunchilik palatasi xabarida keltirildi.

Birinchidan, nega UzAuto Motors na saytida, na biror bir boshqa ommaviy axborot vositalarida narxlari oshganini rasmiy xabar va tushuntirish tarzida ma’lum qilmayapti? Xuddi ayb ish qilayotgandek, saytning ichki qismidagi narxnomani imi-jimida yangilab qo‘yish e’lon qilishga kirmaydi.

Ikkinchidan, xo‘p, narxlar oshishga oshibdi. Biroq nima sababdan, umumiy qilib qaysi omillar tufayli oshganini iste’molchi bilishga haqqi bormi yoki yo‘qmi?

Uchinchidan, nega aynan xalqimiz orasida eng talabgir hamda “ekonom” hisoblangan Damas, Spark, Nexia, Cobalt va Lacetti kabi avtomobillar narxi oshirilmoqda. Oylikka qarab qolmagan, nisbatan o‘ziga to‘qlar xarid qiladigan Malibu 2, Tracker, Trailblazer, Equinox, Traverse va Tahoe narxlari esa o‘zgartirishsiz qolmoqda. Yoki bu “Kambag‘alni tuyani ustida ham it qopadi” naqlining amaldagi ifodasimi?

To‘rtinchidan, oshirilgan narxlar eksportga chiqarilayotgan mashinalarga taalluqlimi? O‘zi nima uchun UzAuto Motors hanuzgacha eksportga ichki bozordan ancha arzon narxda avtomobil sotmoqda. Misol uchun, bizda 30 ming AQSh dollaridagi Malibu 2 boshqa davlatlarda ikki barobar arzon narxlarda sotilmoqda. Agarda buni valyuta oqimini ko‘paytirish bilan deb izohlamoqchi bo‘lsangiz, boshqa yangiroq bahona toping, hozir banklarimizda istagancha valyuta xarid qilishingiz mumkin.

Beshinchidan, mamlakatimiz ichki bozorida hamyonbop avtomobillar sotuvi bo‘yicha boshqa davlatlar avtomobillari sotuvi yildan yilga oshib borayotgan bir sharoitda mahalliy ishlab chiqaruvchimizning narxlarni oshirish to‘g‘risidagi qarori qaysi bozor qonuniyatlariga to‘g‘ri keladi? Bu ochiqdan ochiq bozorni qolganlarga bo‘shatib qo‘yishga o‘xshab ko‘rinmayaptimi? Yoki sun’iy ravishda kasod (bankrot)ga uchratish nazarda tutilganmi? Agar shunday bo‘lsa 20 mingga yaqin ishchilar, qorako‘zlarimiz, taqdiri nima bo‘ladi?

Xullas savollar ko‘p, ammo hozircha javoblar yo‘q.

Shu o‘rinda ko‘pchilikni bir mulohaza qiziqtiryapti. Darhaqiqat, yuqoridagi narxlari oshirilgan mashinalar eng xaridorgir hisoblanadi. Ularning sotib oluvchilari miqdori ham yuqori. Shu o‘rinda talabning yuqoriligini inobatga olgan holda ular narxini biroz arzonlashtirib, yana ham ko‘p mashina sotuvini yo‘lga qo‘yish orqali foydani ko‘paytirish ham mumkin-ku. Axir bu ham oddiy bozor qonuniyati-ku.

Bundan tashqari, UzAuto Motors keragidan ko‘ra yopiqroq bo‘lgani ko‘pincha unga tegishli har bir xabarni jamiyatimiz norozilik kayfiyati bilan kutib oladi. Narxlar nimaga asoslanib oshirildi, mashinalar tannarxi qaysi mezonlar asosida shakllantiriladi kabi ko‘plab masalalar ochiq. Oshkora bo‘lganida milliy avtosanoatimizga bu qadar ko‘p e’tirozlar yog‘ilmas edi.

Maqsud Qurbonboyev, Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati.