Bundan 45 yil oldin 1975-yilning beshinchidan oltinchichi martga o‘tar kechasi Isroilning Tel-Aviv shahrida joylashgan “Savoy” mehmonxonasiga qurolli hujum uyishtirilgan edi. Isroil tarixidagi eng shov-shuvli teraktlardan biri haqida “Daryo” kolumnisti Nurbek Alimov hikoya qiladi.
Kutilmagan “mehmon”lar
Tel-Aviv shahrining Gerbert Samuel trassasi bo‘ylab harakatlanayotgan politsiya patruli ikkita rezina qayiqda qirg‘oqqa suzib kelayotgan shubhali baliqchilar guruhini payqab qoldi. Baliqchilar nima uchun jamoat tartibini buzib Yaffa portiga emas, balki shahar plyajiga suzib kelganini bilish uchun politsiyachi ularga yaqinlashdi.
Avtomatdan uzilgan o‘qlar yomg‘iri va ular tomonga tashlangan granatalar gap nimada ekanini har qanday so‘zlardan ko‘ra yaxshiroq tushuntirgan edi.
Politsiyachilardan biri ochgan javob o‘ti kemaga tegdi va u dengiz sohilida portlab ketdi. Ikkinchi qayiqning portlashidan qo‘rqib, jangarilar deyarli barcha jihozlarini kemada qoldirib, dengiz qirg‘og‘idan quruqlikka qarab qochdi.
Qonga botgan mehmonxona
Bir necha daqiqadan so‘ng ular yo‘lni kesib o‘tdi va yo‘lida uchragan kinoteatrga kirishga harakat qildi, lekin kinoteatr old eshiklarini ocholmay, yon tomondagi ko‘chaga o‘tib, “Savoy” deb nomlangan kichik mehmonxona binosiga yashirindi.
Terrorchilar mehmonxonada uchraganlarning uchtasini, shu qatorda qabulxona ishchisini ham otib o‘ldirdi (bir necha kishi qochishga muvaffaq bo‘ldi), qolganlarni yuqori qavatdagi xonaga qamab qo‘yib, eshiklarni minalashtirdi. Aftidan, jangarilar garovga olishga odam ko‘p bo‘lgan boshqa bir binoni egallab olish uchun “Savoy”dan chiqib ketmoqchi bo‘lgan edi.
Biroq chiqish paytida ular mehmonxona yaqinida yashagan va yaqinda armiyadan qaytgan “Golani” brigadasining jangchisiga duch keldi. O‘q ovozlarini eshitib, voqea joyiga shoshilib yetib kelgan sobiq askar, terrorchilarga qarata o‘t ochdi. Askar jiddiy jarohat oldi, ammo u terrorchilarni “Savoy”ni tark etish imkoniyatidan mahrum qildi.
Ular garovdagilarni o‘ldirish bilan qo‘rqitib, Isroil qamoqxonalaridagi 20 nafar mahbusni qo‘yib yuborishni va samolyot bilan ta’minlashni talab qildi. Muzokaralar davom etar ekan, parashyut desant brigadasining maxsus kuchlari binoni shturm qilishga tayyorgarlik ko‘rmoqda edi.
Shturm
Oradan olti soat o‘tgach, shturm boshlandi. Bir vaqtning o‘zida ellikka yaqin desantchi to‘rt tomondan terroristlarga hujum qildi. Jang qisqa davom etdi, ammo bosqinchilar garovga olingan xonani portlatishga muvaffaq bo‘ldi – besh kishi qutqarildi, yana besh kishi halok bo‘ldi. Jami sakkiz nafar tinch aholi vakili (ularning ichida chet ellik sayyohlar ham bor edi) va bosqinchilar bilan sohilda uchrashgan va ertasi kuni jarohati tufayli vafot etgan politsiyachini ham qo‘shib hisoblaganda uch nafar Isroil jangchisi halok bo‘ldi.
Operatsiya davomida yetti nafar terrorchi yo‘q qilindi, bittasi qo‘lga olindi. U o‘limga hukm qilindi, ammo keyin o‘lim jazosi umrbod qamoq jazosi bilan almashtirildi va o‘n yildan so‘ng u “Jabroil bitimi” doirasida ozod qilindi.
Tergov jarayonida hujumchilar guruhi FATH tashkilotiga tegishli ekani va Livandan kirib kelgani aniqlandi.
Rejaga ko‘ra, qirg‘oqqa kelib, jangarilar yaqin atrofdagi yoshlar klubi va “Bayt Xa-Opera” binosini egallab olib, iloji boricha ko‘proq odamni garovga olishi va keyin Isroil qamoqxonalaridan bir qator mahbuslarni ozod qilish talablarini ilgari surishi kerak edi.
Mahbuslar qo‘yib yuborilguday bo‘lsa, jangarilar garovga olinganlar bilan birga Damashqqa xususiy havo transporti orqali evakuatsiya qilinishi, talablari to‘rt soat ichida bajarilmasa, guruh a’zolari garovga olinganlarni yo‘q qilib, o‘z joniga qasd qilishi kerak edi. Politsiya patruli va askar bilan bo‘lgan tasodifiy to‘qnashuv yuz bermaganida, voqealar yanada qonli kechishi mumkin edi.
Qasos
Hujum ortida Abu Jihod laqabli Mahmud al-Vazir turgani aniqlandi. Oradan o‘n uch yil o‘tgach, 1988-yilning bahorida Isroil maxsus operatsiyasi paytida Abu Jihod Tunis poytaxtining chekkasidagi uylardan birida o‘ldirildi. Uyda u bilan birga bo‘lgan xotini va bolalari jabrlanmadi. O‘shandan beri terrorchilar hech qachon Tel-Avivga dengizdan kira olmadi.
Portlash natijasida qulab tushgan “Savoy” mehmonxonasi o‘rnida vaqt o‘tishi bilan yangi bino qurildi.
Izoh (0)