Senator: Noqonuniy egallab olingan yerlarda o‘zboshimchalik bilan qurilgan uy-joylar uchun kompensatsiya to‘lanmaydi

14-fevral, juma kuni, Surxondaryo viloyati Oltinsoy tumanining “Xalqobod” mahallasi hududida aholi va hokimiyat vakillari o‘rtasida to‘qnashuv yuz bergan edi. Keyinchalik mazkur holat yuzasidan O‘zbekiston IIV va Bosh prokuraturasi ma’lumot bergan edi.

Rasmiy bayonotlarga ko‘ra, olti fuqaro “Oq-oltin manzarasi” fermer xo‘jaligiga qarashli paxta va g‘allaga mo‘ljallangan ekin yer maydonining 0,39 gektar qismiga yashash imkoniyati mavjud bo‘lmagan uy-joy qurib olgan. Ushbu uy-joy egalariga dastlab 8-fevral, shanba kuni, bu inshootlarni fuqarolar o‘z hisobidan buzib tashlab, ekin maydonini bo‘shatishlari, fuqarolarga boshqa joydan yer berilishi aytib, tushuntirilgan. Bosh prokuratura axborotiga ko‘ra, fuqarolar ikki kun muhlat so‘ragan.

Mutasaddilar 14-fevral kuni muammoli joyga qaytib kelganida, uy-joylarning uchtasiga aholi ko‘chib kirib olgani ma’lum bo‘lgan. Bosh prokuraturaning yozishicha, fuqarolar va ularning qarindoshlari qo‘llarida benzin, tayoq, belkurak, tosh va boshqa narsalar bilan qurollangan holda ishchi guruh oldiga chiqqan. Jarayonda ikki nafar IIB xodimi va bir fuqaro tan jarohati olgan.

Oliy Majlis Senati Budjet va iqtisodiy islohotlar masalalari qo‘mitasi raisining o‘rinbosari Odiljon Iminovning ma’lum qilishicha, mazkur masala yuzasidan viloyat va tuman hokimliklari bilan bog‘lanib, masalaning kelib chiqish sabablari, ko‘rilayotgan chora-tadbirlar o‘rganilgan.

Senatorning qayd etishicha, belgilangan tartibga ko‘ra, 2019-yilning 1-mayiga qadar o‘zboshimchalik bilan qurilgan imoratlarga amnistiya e’lon qilingan. Shu davrda 589 991 nafar fuqaroga o‘zboshimchalik bilan qurilgan uy-joylarga mulk huquqi berilgan.

Odiljon Iminovning ta’kidlashicha, Oltinsoy tumanining “Xalqobod” mahallasida yashovchi ayrim fuqarolar esa amnistiya muddati tugagandan keyin bu hududda joylashgan fermer xo‘jaligiga tegishli yer maydoniga noqonuniy uy-joylar qurib olgan.

Senator tomonidan berilgan ma’lumotlarga ko‘ra, mamlakatda qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan 20,2 million gektar yerning atigi 20,7 foizi sug‘oriladigan yerlar hisoblanadi. So‘nggi 15 yilda aholi jon boshiga sug‘oriladigan yerlar 24 foizga kamaygan. Bunda ayrim shaxslar tomonidan qonunlarni buzgan holda yerlarni egallab olish holatlarining ham ta’siri bor, albatta, deyiladi senatorning munosabatida.

“Mamlakat aholisining qariyb 16,4 millioni (jami aholining 49,4 foizi) qishloq hududlarida istiqomat qilishini hisobga olsak, bu kabi noqonuniy harakatlarning hozir oldi olinmasa, qishloq aholisi bandligini, mamlakat oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashdek strategik o‘ta muhim masalalarda muammolar yuzaga kelishi tabiiy holdir”, — deydi Odiljon Iminov.

Senatorning ma’lum qilishicha, Oltinsoy tumanining “Xalqobod” mahallasida yashovchi 6 nafar fuqaro tomonidan o‘ziga tegishli bo‘lmagan sug‘oriladigan ekin maydonlarida ruxsatnomasiz, o‘zboshimchalik bilan qurilgan noqonuniy binolar, albatta, buziladi. Ammo bu ularga qishloq xo‘jaligida foydalanilmaydigan zaxira maydonlardan yer ajratilib, uy-joy qurib olishlariga amaliy jihatdan ko‘maklashilgandan keyin amalga oshiriladi. Ushbu hududga kelgan komissiya a’zolari ham o‘zboshimchalik bilan qurilgan uylarni buzdirish uchun emas, asl holatni o‘rganish uchun borgan, deyiladi xabarda.

Odiljon Iminovning ta’kidlashicha, belgilangan tartibga ko‘ra, o‘zboshimchalik bilan qurilgan uy-joyning ham qiymati qoplanishi lozimligi qayd etilgan. Bunda kompensatsiya fuqarolarga qonuniy tartibda tegishli bo‘lgan yer uchastkalaridagi mulklar “snos”ga tushganida, unda joylashgan o‘zboshimchalik bilan qurilgan uy-joylar uchun to‘lanadi. Boshqa har qanday holatda o‘zboshimchalik bilan qurilgan uy-joylar uchun kompensatsiya to‘lanmaydi. Ya’ni yer noqonuniy egallab olingan hech bir holatda kompensatsiya to‘lanmaydi.

“Shuni inobatga olib, jamiyatdagi barcha jarayonlarga befarq bo‘lmagan yurtdoshlarimiz qonunni buzgan holda o‘ziga tegishli bo‘lmagan yerda uy-joy qurib olgan fuqarolar muammosini “snos” sifatida baholamasliklari, aholi orasida turli mish-mishlar paydo bo‘lishiga, ularda ishonchsizlikni shakllantirishga olib keladigan mazmundagi ma’lumotlardan fikrlari chalg‘imasligi, holatni ortiqcha ehtiros bilan xaspo‘shlamasliklari lozim”, — deydi senator.

Avvalroq Oliy Majlis Qonunchilik palatasi spikeri o‘rinbosari — parlamentdagi “Milliy tiklanish” demokratik partiyasi fraksiyasi rahbari Alisher Qodirov mazkur holatga munosabat bildirib, hodisani “bir guruh fuqarolar tomonidan amalga oshirilgan qo‘pol qonun buzilishi, jamoat tartibiga putur yetkazish harakatlari” deb ta’riflagan, jinoyat deb atagan. Shuningdek, u “aybdorlarga keskin jazo belgilanishi kerak”ligini ta’kidlagan. Uning mazkur munosabatiga ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilaridan biri “Sizdan nima kutish mumkin? Xalqni ayblash oson. Haqiqiy deputatlar saylanmaguncha, shu ahvol”, deb fikr qoldirgan. Deputat Qodirovning bunga javobi ijtimoiy tarmoqlarda tarqalib ketgan: “Xalqni ayblash hech kimning qo‘lidan kelmaydi. Xalq ayblaydi. Qozi ham, amaldor ham xalq nomidan ish qiladi. Davlat xizmatchisiga kuch ishlatish mumkinmas. Xalq shunday qonunni ma’qullagan. Men sizni umidvor qilmaganman, mendan hech narsa kutmang. Siz meni saylamagansiz, bundan keyin ham saylamaysiz... saylamasangiz ham mayli. Fikringizdan juda ham ta’sirlanganim yo‘q”. Bir muddatdan keyin esa deputat mazkur izohini o‘chirib tashlagan.

Keyinroq Surxondaryo viloyati hokimi To‘ra Bobolov voqea yuz bergan qishloq aholisi bilan uchrashdi.