Samarqand viloyatining Paxtachi tumanidagi bog‘cha mudirasi faoliyati ota-onalar tomonidan salbiy baholandi. Axloqi yomonligi sababli bo‘shatildi ham. Sud esa mudirani o‘z ishiga qayta tikladi. Bundan norozi bo‘lgan murojaatchilar “Daryo”ga shikoyat qildi.
Mazkur murojaat asosida “Daryo” muxbiri Farhod Norbo‘tayev jurnalistik surishtiruv olib bordi.
Paxtachi tumani “Mirzo Ulug‘bek” mahallasida yashovchi fuqarolar o‘z murojaatida 40-maktabgacha ta’lim tashkilotida 3 yildan buyon sodir bo‘layotgan holatlarga hech kim barham berolmayotganligini, bog‘chada ma’naviy-axloqiy holat yaxshi emasligini aytib, nolidi. Ota-onalarning ta’kidlashicha, bog‘cha mudirasi D.N.ning noma’qul ishlari odamlarga ma’lum bo‘lsa-da, sud hukmi bilan ishga qayta tiklangan.
Bolalar bog‘chasidagi holat yuzasidan ota-onalar nomidan murojaat qilgan Hafiza Hasanova, Nigina Hasanova, muassasaning hozirgi mudirasi Gulnora Davronova, tarbiyachilar Fazilat Hasanova, Sarvara Bo‘tayeva, Gulchehra Mamadiyorova va boshqalar bilan suhbatlashdik.
Ota-onalar va tarbiyachilarning aytishicha, 2016-yilda 40-maktabgacha ta’lim muassasasiga mudira bo‘lib ishga kirgan D.N. bog‘chadagi sanitar-gigiyenik holatga e’tibor bermay, bolalarga yetarli darajada shart-sharoit yaratmagan. Qolaversa, bog‘chada mudira va tarbiyachilar o‘rtasida tez-tez janjallar bo‘lib turgan.
— Avvaliga hech narsani sezmaganmiz. Keyin bolalarimiz “Aya, bog‘cha opalarimiz bir-biri bilan janjal qilyapti”, deb aytdi. Ular urush qilib, bolamning ustiga yiqilib ham tushgan. Bir kuni uyga kelib “Bog‘cha opam meni xonaga qamab qo‘ydi”, dedi. Kelib gapirsam, hech narsa bo‘lmaganligini aytdi, — deydi Hafiza Hasanova. – Men ketganimdan so‘ng bolamni urarkan. Hatto bolamning yuzida tarbiyachining qo‘l izi ham qolgan. Bog‘chaga kelib mudira va tarbiyachisi bilan gaplashib olmoqchi edim. Kelsam yo‘q ekan. Bolalarimizni qorovuldan olib ketgan kunlarimiz ham bo‘lgan. Qachon kelsak, tarbiyachisi yo‘q bo‘ladi. Har kuni yangi tarbiyachi keladi. Bolalarim “Bog‘chaga bormayman”, deb yig‘laydigan bo‘lib qoldi.
Murojaatchi va bog‘cha ishchi xodimlarining ta’kidlashicha, D.N. rahbarlik qilgan vaqtda bog‘chaning ikkinchi qavatida joylashgan mudiraning xonasida har kuni maishatbozlik bo‘lgan.
— Bu yerda kechki payt bo‘lgan ishlarni gapirishga odam uyaladi, — deydi Hafiza Hasanova. — Norasida go‘daklar tarbiyalanadigan joyda bo‘lgan ishlarni miyangizga sig‘dira olmaysiz. D.N. ishdan ketganidan so‘ng barcha ota-onalar xonani tozalashga yordam berdik. O‘shanda bu yerdan chiqqan narsalarni ko‘rsangiz edi. To‘g‘risi, o‘sha xonadan chiqqan narsalar nomini tilga olishga ham uyalaman. Mana shu xonada mudira bilgan ishini qilgan. Bir kuni bog‘chaga kelib, bolalar oldida bemalol uyatsiz so‘zlar bilan gaplashib o‘tirganini ko‘rdim.
Hafiza Hasanovaning aytishicha, farzandi bog‘chadan och qaytgan kunlari ko‘p bo‘lgan.
— Bolalarimiz och qolib ketgan. Bir haftalab o‘rik yegan kunlari ham bo‘lgan, — deydi u. — Uyga kelib “Ovqat bering” deb so‘raydi. Bolalarga hatto suv ham bermagan.
Hafiza Hasanovaning ta’kidlashicha, aslida o‘sha vaqtda 40-maktabgacha ta’lim tashkilotida bo‘lgan ishlarga mas’ul rahbarlar e’tibor bermagan. Bog‘chada sodir bo‘lgan holatlar yuzasidan Paxtachi tuman maktabgacha ta’lim bo‘limi rahbari Dilshod Sattorovning oldiga ham borgan. Ammo rahbar ota-onalar bilan gaplashmagan.
— Dilshod Sattorov meni xonasiga kirgizmaydi. Sababi xonasida kamera bor. U yerdagi gaplar yozilishidan qo‘rqadi. Faqat “koridor”da gaplashadi. Holatni aytsam, “Ko‘chadagi g‘iybatga ishonib mening oldimga chopib kelmang”, deb men bilan gaplashmaydi, — deydi Hafiza Hasanova. – Ota-onalar bog‘chada bo‘layotgan ishlar yuzasidan shikoyat qilib hokimiyatga ham bordik. Dilshod Sattorov hokimiyatda bizni qo‘rqitdi. Qaysi birimiz arizaga qo‘l qo‘ygan bo‘lsak, 2 million so‘mdan jarimaga, mudirani ishlashga qo‘ymayotganimiz uchun hatto jinoiy javobgarlikka ham tortilishimizni aytdi.
Tarbiyachi Gulchehra Mamadiyorovaning ma’lum qilishicha, 40-MTT ishchilari oylik olmay rahbarining mashina olishiga yordam bergan.
— Mazkur bog‘chaga 2017-yil ishga kirganman. Bog‘cha ochilgan vaqtda 4 kishi ishlardik. To‘g‘risi, bog‘cha mudirasining xonasida bo‘lgan ishlardan avvaliga bizlar bexabar bo‘lganmiz. Sababi mudira bizlarga tekshiruv kelganini aytib, xonamizdan tashqariga chiqmasligimizni buyurgan. Biz esa haqiqatan ham tekshiruv deb o‘ylaganmiz, — deydi Gulchehra Mamadiyorova. – Mudira kelgan tekshiruvchi bilan xonasiga kirib olardi. Kulgi ovozi eshitilardi. “Komissiya”ning kelishi “obed”dan boshlanardi. Issiq bo‘lgani uchun bizlar ham xonadan chiqmay bolalarga qarab o‘tirardik. Mudira ‘Komissiya’ bilan kamomadimizni yopishimiz kerak’, derdi. Tekshirish keldi, chiqma, desa qo‘rqib chiqmay o‘tiraverganmiz. Keyinchalik, ularning kelishi odatiy holga aylandi.
Ta’kidlanishicha, avvaliga tushlikdan kun botguncha o‘tiradigan “komissiya” keyinchalik ketmay, tunda ham qoladigan odat chiqargan. Hatto o‘sha vaqtda mazkur bog‘chada qorovul bo‘lib ishlagan Hakim Avezov mudira va “komissiya”ning tunda bog‘chaga kirganini videoga ham olgan.
— Biz kelgan “komissiya” nima ish qilishini keyin bildik. O‘sha “komissiya” Hakim Avezov tushirgan videoni olish uchun mening uyimga borib, videolarni berishim uchun menga bir million so‘m pul taklif qildi, — deydi Gulchehra Mamadiyorova.
Holat yuzasidan 40-MTTda mudira bo‘lib ishlagan D.N. va uning onasi bilan ham suhbatlashdik.
Ma’lum bo‘lishicha, D.N.ning turmush o‘rtog‘i joriy yilning 3-yanvar kuni poyezd urib ketishi natijasida vafot etgan.
— Bularning hammasi qizimga tarmashib yotibdi. Nima gunohi bor qizimning? Qo‘lida asoslari bormi? Men hokimga bordim, menga holatni o‘rganish uchun odamlar berishini so‘radim. Bu yerda ish joyi ustida talash bo‘lyapti. Ular yaxshi odamlar emas. Men ham yozaman, nima uchun asossiz yozadi? Kerak bo‘lsa, Prezidentgacha boraman, — deydi D.N.ning onasi.
D.N.ning ta’kidlashicha, ota-onalarning keltirgan vajlari hech qanday asosga ega emas. Qolaversa, Samarqand viloyat maktabgacha ta’lim boshqarmasi ham uni ogohlantirishsiz ishdan bo‘shatib yuborgan.
— Men shunday nomaqbul ish qilgan bo‘lsam, o‘sha kuni ariza yozaman, — deydi D.N. — Bog‘chaga kelmasimdan avval ham mashinam bo‘lgan. 2018-yilning avgust oylarida 3 haftalik homilam bor edi. Mana shu yozuv-chizuv boshlanganidan so‘ng homilam nobud bo‘lgan. O‘tgan yili 20 yoki 22-oktabr kuni shu voqea sodir bo‘ldi. O‘zi «do‘xtir»im homila tushish xavfi borligini, dam olishim kerakligini aytgandi. Poliklinikada homiladorlik bo‘yicha hujjatlarim bor. Homilador bo‘lmagan taqdirimda ham meni noto‘g‘ri bo‘shatgan. Meni ogohlantirmay, o‘zlaricha dalolotnoma qilib bo‘shatib yubordi. Nega hech bo‘lmasa pochta orqali ogohlantirish yubormagan? Mehnat kodeksining 100-moddasi 3-bandi bilan ishdan bo‘shatgan, deyapti. Agar bir yil davomida o‘sha qonunni buzib kelganimda menga hech bo‘lmasa hayfsan berishi yoki ogohlantirishi kerak edi. Odamlarda 30 millionlab, 100 millionlab kamomad chiqyapti. Menda umuman kamomad chiqmagan. Ular tuhmat qilgani uchun biror chora ko‘rish kerak.
Jurnalistik surishtiruv davomida, Paxtachi tuman tibbiyot birlashmasining davolash ishlari bo‘yicha o‘rinbosari Yusuf Do‘sanov bilan suhbatlashdik. Bosh shifokor o‘rinbosaridan D.N.ning homiladorligi qayd etilgan hujjatlarni ko‘rsatishini so‘radik. Mas’ul D.N.ga tegishli hujjatlar arxivda bo‘lganligi, uni topish uchun ancha vaqt ketishini aytib, ayni paytda ko‘rsatolmasligini bildirdi.
Bog‘cha mudirasini 2018-yil 31-iyul kuni UTT tekshiruvidan o‘tkazib, 3 haftalik homilasi borligi haqida ma’lumotnoma taqdim etgan shifokor Ilyos Bobokalonovning aytishicha, D.N. tekshiruvga yo‘llanmasiz kelganligi uchun uni tekshiruvdan o‘tkazilganligini ro‘yxatga olmagan.
E’tiborli jihati, 2018-yilning 31-iyul kuni berilgan UTT xulosasidan bir hafta o‘tib, aniqrog‘i, 2018-yilning 7-avgust kuni Samarqand shahridagi 1-sonli tug‘ruqxona mutaxassislari tomonidan taqdim etilgan o‘rganish xulosasida D.N. homilador emasligi qayd etilgan. Ammo oradan bir oy o‘tib, D.N. fuqarolik ishlari bo‘yicha Samarqand viloyat sudiga o‘zining 11 haftalik homilasi borligi to‘g‘risidagi ma’lumotnomani taqdim etgan. Ma’lumotnoma 2018-yil 24-sentabr kuni berilgan.
Fuqarolik ishlari bo‘yicha Samarqand viloyat sudining 2019-yil noyabr oyidagi ajrimi asosida Samarqand viloyat Maktabgacha ta’lim boshqarmasi boshlig‘ining 2018-yilning 31-iyuldagi buyrug‘i bekor qilingan hamda vazifasidan ozod qilingan D.N. o‘z ishiga qayta tiklangan. Ammo ota-onalar noroziligi sabab ish boshlay olmagan.
Sudning ta’kidlashicha, Samarqand viloyat perinatal markazi direktori vazifasini bajaruvchi Sanjar Suyarov sudga D.N.ning 11 haftalik homilasi borligini aytib, ma’lumotnoma bergan.
“Daryo” muxbiri bilan suhbatda bo‘lgan Sanjar Suyarov esa mazkur gapni rad etdi.
— Viloyat perinatal markazida D.N.ning homiladorligini tasdiqlovchi tekshiruv natijalari mavjud emas. Uning homiladorligi markazning tibbiy hujjatlarida qayd etilmagan. UTT tekshiruvidan o‘tmagan. Analizlar topshirgani, vrach akusher-gnekolog ko‘rigidan o‘tganligi to‘g‘risida tibbiy hujjatlarda qayd etilmagan. Mening imzom bilan sudga berilgan 2018-yil 24-sentabrdagi 243-sonli ma’lumotnoma qalbakilashtirilgan. Mening bu xatdan xabarim yo‘q, — deydi Sanjar Suyarov.
Paxtachi tumani hokimi o‘rinbosari, xotin-qizlar qo‘mitasi raisi Z.Quvonova tomonidan imzolangan 2017-yilning 24-avgustdagi xatda 40-MTTda enaga vazifasida ishlovchi N.Abdualimova, hamshira D.Mamadiyorova hamda L.Abdurahmonova bog‘cha binosida nihoyatda qo‘pol, ma’nan va axloqan buzuq darajada gaplashgani suhbati yozilgan yozuvni eshitganligini bildirgan. Va tuman hokimligi mutaxassislari, MTB vakillari tomonidan o‘rganish jarayonida 40-MTMda umuman ta’lim-tarbiya ishlari yo‘qligi, bog‘cha mudirasi va ishchi xodimlarning tarbiyasizligi bois ishiga noloyiq deb topilganligi qayd etilgan. MTTda tarbiyalanayotgan bolalarning ota-onalari bilan o‘tkazilgan suhbat hamda o‘rganib chiqish natijalariga ko‘ra, ularni qonunda belgilangan tartibda ishdan chetlatishni ma’lum qilgan.
Paxtachi tuman prokuraturasining 2018-yil 7-iyuldagi taqdimnomasida qayd etilishicha, tuman sanitariya-epidemiologiya nazorati markazi bilan hamkorlikda tumandagi 40-sonli maktabgacha ta’lim tashkilotini o‘rganish jarayonida o‘yinchoqlarning 80 foizi plastmassadan tayyorlangan sifatsiz o‘yinchoqlar ekanligi, ularning aksariyati yaroqsiz bo‘lib qolganligi qayd etilgan. O‘yinchoqlar yuvish uchun laganchalar tashkil qilinmaganligi bois ayrimlari ushlab bo‘lmaydigan darajada rasvo bo‘lib ketganligi aniqlangan. Achinarlisi 2-3 yildan buyon guruhlar kesimida tarbiyalanuvchilar ro‘yxati shakllantirilmaganligi qayd etilgan. Guruhlardagi yozgi ayvonchalar antisanitariya ahvolda va ta’mirtalab bo‘lib qolgan. Yozgi sog‘lomlashtirish bo‘yicha biror-bir chora-tadbir belgilanmagan. Oshxonada idish tovoqlarga belgilar umuman yo‘q. Zararsizlantiruvchi vositalardan umuman to‘g‘ri foydalanilmagan. Muassasada vanna bor, lekin jo‘mraklari yechib qo‘yilgan. Sut mahsulotlari uchun maxsus sirli idishlar ajratilmagan. Tekshirish kuni kunlik menyu yozilmagan. Xo‘jalik mudiri sababsiz ish joyida bo‘lmagan. Hojatxona antisanitariya ahvolda bo‘lib, qo‘l yuvish uchun jo‘mrakli “rakovina”lar tashkil qilinmagan.
Muassasaning quvvati 120 o‘rinli bo‘lib bor yo‘g‘i 48 nafar tarbiyalanuvchi mavjud bo‘lgan. Muassasaga 15 ga yaqin xodim faoliyat ko‘rsatsa-da, tekshirish kuni 3 nafar tarbiyachi 2 nafar enaga ish joyida bo‘lgan. Hamshira, oshpazlar ish joyida yo‘qligi aniqlangan. D.N. muassasani o‘z holiga qo‘yib qo‘yishi oqibatida hech qaysi tarbiyachi yillik ish rejasini me’yoriy hujjatlarini taqdim qilolmagan. Tarbiyachilar “Bolajon” davlat dasturi va davlat talablari haqida umuman tushunchaga ega emasligi aniqlangan.
D.N. 2 yil 3 oydan buyon mudira lavozimida ishlab kelgan bo‘lsa-da, uning ish hujjatlari o‘rganilganda birorta ham hujjat ko‘rsatolmagan. U o‘z lavozim vazifalarini yetarli darajada bajarmaganligi hamda yuqori tashkilotlar tomonidan berilgan vazifalar ijrosini ta’minlamaganligi, ma’suliyatsizligi sababli bog‘cha shu ahvolga kelib qolganligi aniqlangan.
Shuningdek, o‘rganish jarayonida ortiqcha ish haqi va mukofot pullari to‘langanligi, oziq-ovqat mahsulotlaridan kamomadlar chiqqanligi qayd etilgan.
Izoh (0)