Telegram’dagi Davletovuz kanali O‘zbekistonda “Elektr energiyasi taqchilligi muammosini hal qilsa bo‘ladimi?” nomli maqola e’lon qildi. Maqolada respublikada elektr energiyasi ta’minotida tez-tez kuzatilayotgan uzilishlarga barham berishda Gruziya tajribasidan foydalanish taklif etilgan.
Oxirgi paytlar kanalimizga elektr energiyasi ta’minotidagi uzilishlar haqida murojaatlar soni keskin oshdi. Buni hatto e’lon qilingan so‘rovimiz natijalari ham ko‘rsatib turibdi. So‘rovnomada ishtirok etgan 11 mingdan ortiq o‘quvchilarimizning qariyb 60 foizi chiroq ko‘p o‘cha boshlaganini qayd etgan. Umuman, elektr energiyasi taqchilligi, tarmoqdagi uzilishlarga qachon chek qo‘yiladi? Qanaqadir vaqt mo‘ljal qilinganmi? Masalan, 2021-yil yoki 2025-yil yoxud 2030-yil? Yo bundan keyin ham osmonga bulut chiqsa, chiroq o‘chishda davom etaveradimi? Hukumat ushbu muammoni hal qilish bo‘yicha qanaqadir tasavvur yoki konsepsiyaga egami? Yoki 10 yildan keyin ham “tezkor shtab tuzildi”, “kecha-yu kunduz ish olib borilmoqda, noqulayliklar uchun uzr so‘raymiz”, qabilida ish tutaveramizmi?Avvalroq Energetika vazirligi respublikada elektr va gaz ta’minotini yaxshilash uchun qilinayotgan ishlar haqida ma’lumot bergandi.Energetika sohasi isloh qilinishi kerak. Bu hayotiy zarurat. Lekin buni kim qiladi va qachon qiladi? Bu muammoni ijobiy hal qilganlardan biri — Gruziya. (Rosti, Gruziyani misol qilib keltirishga odam xijolat qila boshladi).
Qisqa muddatda energetika tarmog‘ini isloh qilib, yaxshi natijalarga erishgan Gruziyaning o‘z vaqtida energetika vaziri bo‘lgan, keyinchalik hukumat rahbari bo‘lgan Nikolaz Gilauri hukumat energetika tarmog‘ini isloh qilishda bitta mezonga asoslanib ish tutishi kerak, deydi. U ham bo‘lsa elektr tarifining qimmatligi og‘ir siyosiy oqibatlarga olib keladimi yoki chiroqning umuman yo‘qligi. Elektr qimmat bo‘lsa-da, tun-u kun bo‘lishiga erishishning hukumat uchun siyosiy oqibatlari ancha past, deydi u.
Gruziya energetika sohasini isloh qilishga 2005-yilda kirishadi. Ungacha mamlakatning elektr ta’minoti qariyb ishdan chiqqan, hatto Tbilisining o‘zida kuniga 7 soat atrofida chiroq berilgan. Tarmoq bo‘ynigacha korrupsiyaga botgan. Vaziyat shu darajaga borib qolganki, odamlar norozilik namoyishlariga elektr energiyasi yo‘qligi uchun emas, balki davlat idoralari elektrni o‘chirishni oldindan xabardor etishini talab qilib chiqishgan. 2004-yilda mamlakat bo‘ylab elektr energiyasining texnik yo‘qotilishi 6,6 foiz, ishlatilgan elektr energiyasi uchun to‘lovlarni undirish 22 foiz atrofida bo‘lgan, Gruziya elektr energiyasini import qilgan.
Oradan 5 yil o‘tib vaziyat butunlay o‘zgaradi. Masalan, 2009—2011-yillarda umummilliy darajada chiroq o‘chish holatlari umuman kuzatilmaydi. Mamlakatda elektr ta’minoti uzluksizligi ta’minlanadi. Texnik yo‘qotishlar miqdori 1,7 foizgacha tushgan. 2009-yildan elektr uchun to‘lovni undirish qariyb 100 foizga yetgan. Besh yil ichida Gruziya elektr import qiladigan davlatdan tok eksport qiladigan davlatga aylandi. Albatta, bu islohotlar oson kechmagan, odamlarning, tarmoqda korrupsiyalashgan amaldorlarning keskin qarshiligiga uchragan. Qat’iy iroda, shaffof islohotlargina vaziyatni tubdan o‘zgartira olgan.
Nima demoqchimiz: elektr energiyasi taqchilligi muammosini hal qilsa bo‘ladi. Buning uchun AESning bitishini kutish shart emas. Lekin muammo bir joyda depsinib turish bilan hal bo‘lib qolmaydi...
Davletovuz
Eslatib o‘tamiz, O‘zbekiston Prezidentining 2019-yil 1-fevraldagi qaroriga muvofiq O‘zbekiston Respublikasi Energetika vazirligi tashkil etilgan edi. O‘sha yilning 27-martidagi Prezident qaroriga asosan “O‘zbekenergo” aksiyadorlik jamiyati isloh qilinib, uning negizida “Issiqlik elektr stansiyalari”, “O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari” va “Hududiy elektr tarmoqlari” aksiyadorlik jamiyatlari tashkil topdi.
Izoh (0)