Ekspert: Toshkentliklarning 72 foizi hozirgi daromadiga uy-joy sotib ololmaydi
Jahon banki tadqiqotchisi Uilyam Zeyts tomonidan o‘tkazilgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, O‘zbekiston ichki migratsiya darajasi bo‘yicha jahonda eng quyi o‘rinlarda turadi, deb xabar berdi Spot.
Uy-joy sotib olish imkoniyatini baholashda bir qancha an’anaviy yondashuvlar mavjud. Mavjud ma’lumotlar eng keng tarqalgan ikki yondashuvdan foydalanish imkonini beradi: birinchisi, oylik iste’mol/xarajatlarga, ikkinchisi esa band bo‘lgan uy-joyning hisoblangan qiymatiga asoslangan.
Ikkala yo‘nalishning natijalari ham nafaqat Toshkent va boshqa shaharlarda uy-joyni qonunan sotib olish (propiska tizimi) imkoni yo‘qligini, balki O‘zbekiston fuqarolarining aksariyatida bunga imkoniyat yo‘qligini ko‘rsatadi.
Jizzax, Namangan, Sirdaryo va Xorazm viloyatlarining qishloq tumanlaridagi uy-joyni saqlash uchun sarflangan xarajatlar jami iste’mol xarajatlarining atigi 13 foizi yoki undan kamrog‘ini tashkil etadi.
Eng qimmat shahar bozorida — Toshkent shahrida shartli hisoblangan ijara haqi 2018-yildagi o‘rtacha iste’molning 47 foizidan ortig‘ini tashkil etgan.
Toshkentdagi uy xo‘jaliklarining 72 foizdan ko‘prog‘i mamlakatda o‘rtacha daromadlari eng yuqori bo‘lishiga qaramay, o‘z uylariga ega bo‘lmaganda, yashash imkoniyatiga ega bo‘lmasdi.
Uy-joy narxlari nuqtai nazaridan qishloq joylarining ko‘p qismi o‘rtacha foydalanish mumkin bo‘lmagan (3,1 dan 4,0 koeffitsiyenti bilan) va barcha shahar joylari keskin erishib bo‘lmaydigan deb tasniflanadi (nisbati 4,1 dan yuqori).
Uy-joy narxini baholash nuqtai nazaridan, Toshkent AQShning San-Fransisko va Kanadadagi Vankuver kabi ko‘plab eksklyuziv shaharlariga qaraganda qimmatroq.
Toshkentda yashash narxi o‘rtacha shahar sharoitiga qaraganda ancha yuqori. Agar Toshkentdagi uy-joy narxining boshlang‘ich ssenariysi sifatida qabul qilinadigan ssenariy ko‘rib chiqilsa, butun mamlakat bo‘ylab poytaxtda uy-joy narxining hech bo‘lmaganda 25 foizini ta’minlaydigan narx darajasi ega hudud mavjud emas.
Agar Toshkentdagi uy-joy narxining o‘rtacha qiymati olinsa, mamlakatning boshqa barcha mintaqalarida uy-joy narxi o‘rtacha budjetdan yuqori bo‘ladi.
