• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12615.07
    • RUB162.02
    • EUR14754.59
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +32°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Koinot

    Ekzosayyoralar haqida nimalarni bilasiz?

    Yaqindagina astrofiziklar Didye Keloz va Mishel Mayor “Quyosh tipidagi yulduz atrofida aylanadigan ekzosayyorani kashf qilganliklari uchun” 2019-yilgi Nobel mukofotiga loyiq ko‘rildi. “Daryo” ularning ilmiy ishi mohiyati haqida ham batafsil sharh berdi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Aytish joizki, bugungi kunda fanda 4 mingdan ziyod ekzosayyora ma’lum. Bu sezilarli ilmiy yutuq so‘nggi 25 yil mobaynida olib borilgan faol izlanishlar mahsulidir. Bunday darajada ko‘p ekzosayyoralarning aniqlanishi esa bizning Quyosh tizimidagiga o‘xshash sayyoralarga ega yulduzlar Somon yo‘lida juda ko‘p ekaniga ishoradir. Endilikda astronomlar yaxshi biladiki, galaktikamizning aksariyat yulduzlarining atrofida eng kamida bir donadan bo‘lsa ham sayyoralar mavjud ekan. O‘ttiz yil muqaddam bu haqda aniq gapning o‘zi yo‘q edi. O‘zga yulduzlar yaqinida o‘z sayyoralari mavjudligi faqat gipotetik jihatdan taxmin qilingan gap bo‘lgan.

    2009-yilda Koinotga chiqarilgan “Kepler” teleskopining asosiy vazifasi Quyosh sistemasidan tashqaridagi ekzosayyoralarni qidirish bo‘lgan. Foto: Google Photos

    2009-yilda Koinotga chiqarilgan “Kepler” teleskopining asosiy vazifasi Quyosh sistemasidan tashqaridagi ekzosayyoralarni qidirish bo‘lgan. Foto: Google Photos

    Ilk ekzosayyora 1992-yilda astronomlar Aleksandr Volshan hamda Deyl Freyl tomonidan kashf qilingan. O‘shanda juda kuchli magnit maydoniga ega neytron yulduz atrofida aylanayotgan ekzosayyoralar aniqlangan edi. Bizning Quyoshga o‘xshash, ya’ni astronomiya terminlari bilan aytganda “asosiy ketma-ketlikdagi” yulduz atrofida aylanadigan ilk ekzosayyorani esa joriy yilgi Nobel egalari Didye Keloz va Mishel Mayorlar 1995-yilda amalga oshirilgan. Bunday yulduzlarda termoyadro reaksiyalari natijasida vodorod geliyga aylanib turadi va bu kabi yulduzlar Somon yo‘li uchun ham va boshqa galaktikalar uchun ham eng oddiy turdagi, keng tarqalgan yulduzlar sanaladi.

    Ekzosayyoralarni qidirish uchun 2009-yilning 6-mart sanasida NASA atayin tayyorlangan “Kepler” kosmik teleskopini koinotga chiqargan edi. O‘tgan yilning kuzida esa “Kepler” o‘zidagi yoqilg‘i zaxirasini butunlay sarflab tugatdi va faoliyatdan to‘xtadi. Shunga qaramay, “Kepler” o‘zining to‘qqiz yillik ish faoliyati davomida 2000dan ziyod ekzosayyorani aniqlashgan ulgurdi. Hozirda esa ushbu missiya o‘tgan yili orbitaga chiqarilgan TESS teleskopi tomonidan bajarilmoqda.

    “Kepler” o‘rniga chiqarilgan TESS teleskopi. Foto: Google Photos

    “Kepler” o‘rniga chiqarilgan TESS teleskopi. Foto: Google Photos

    Muzaffar Qosimov tayyorladi.

    23.10.2019, 10:54   Izoh (0)   21505
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Yerga yirik asteroid yaqinlashmoqda. U eng xavfli koinot obyektlari ro‘yxatidan o‘rin olgan

    19.10.2019, 12:53

    Tarixda ilk bor ikki nafar ayol bir vaqtning o‘zida ochiq kosmosga chiqdi

    19.10.2019, 10:51

    NASA Oyga uchadigan astronavtlar uchun mo‘ljallangan yangi kostyumni namoyish etdi

    18.10.2019, 10:32

    NASA Aleksey Leonovning vafoti haqida xabar berish uchun jonli translyatsiyani uzib qo‘ydi (video)

    12.10.2019, 07:13

    Aleksey Leonov — ochiq kosmosga chiqqan birinchi inson. Bu qanday bo‘lgan edi? (video)

    11.10.2019, 22:42

    Foto: Oyning 60 yil avval suratga olingan orqa tomoni

    07.10.2019, 23:54
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    BI Sad’O Business loyihasida ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi va CHILLA aksiyasi boshlandi


    O‘zbekistonda yangilangan HAVAL H6 rasman ishga tushirildi


    Turizmdagi trendlar 2025: Xitoyda Markaziy Osiyoga – Qozog‘iston, O‘zbekiston, Qirg‘izistonga qiziqish o‘smoqda


    Ipotekaga xonadon, sovg‘a sifatida esa — omborxona!


    O‘zbekiston Milliy banki xalqaro kapital bozorida 400 mln AQSH dollarlik obligatsiyalarni muvaffaqiyatli joylashtirdi


    Ipak Yo‘li Bankdan Tradeloan: xalqaro bitimlarni moliyalashtirish


    Kia O‘zbekiston bozorini egallamoqda: 2025-yilning birinchi yarmida rekord darajadagi sotuvlar


    Neo Insurance — sug‘urta bozoridagi raqamli o‘zgarishlarning 2 yillik natijasi 


    Central Asian University RUR va THE Impact Rankings 2025 xalqaro reytinglarida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda


    Beeline Uzbekistan hududlarda raqamli rivojlanishni jadallashtirmoqda


    Sun’iy intellekt bo‘yicha ikki diplomli ta’lim — UMFT & FAR EAST University hamkorligida


    Chiqim va kirim: nazorat sari ilk qadam


    Ipoteka Bank OTP Group: “Quyosh” — parkentliklar uchun yangi mahalla markazi ishga tushirildi


    “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJning moliyaviy barqarorlik reytingi “Fitch Ratings” tomonidan “Ijobiy” prognozi bilan “B+” darajasida tasdiqlandi


    Centrum Air 25-iyuldan Toshkent — Seul to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarini boshlaydi 

     

    Tavsiya etamiz

    Matriarxat davri qaytadimi: nima uchun qiz farzand tarbiyalash trendga aylanmoqda?

    14 iyul, 13:07

    Oilasini qashshoqlik va ochlikdan qutqargan jangchi yigit: Arda Gyulerning kurashga to‘la hayot maktubi

    13 iyul, 22:15

    Kreml soyasidagi jumboqlar: sirli ravishda vafot etgan rossiyalik tadbirkor va amaldorlar

    10 iyul, 20:40

    Isroilning G‘azodagi qirg‘ini yagona emas: Insoniyat tarixidagi eng yirik genotsidlar qanday sodir bo‘lgandi?

    10 iyul, 19:12
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Xitoy okeanlarni o‘rganish uchun o‘zining birinchi “aqlli” kemasini yaratdi

    Dunyo | 14 iyul, 23:55

    “Putin ko‘pchilikni aldagan, lekin meni aldolmaydi” — Tramp

    Dunyo | 14 iyul, 23:40

    “Daryo” videoreportaji: Namanganda 50 kun davom etgan gullar festivali yakuniga yetdi

    O‘zbekiston | 14 iyul, 23:27

    Yer evaziga 600 ming dollar: O‘zbekistonda hokim o‘rinbosari va qator mansabdorlar pora bilan ushlandi

    O‘zbekiston | 14 iyul, 22:40

    Obama Trampning tarif urushlarini tanqid qildi

    Dunyo | 14 iyul, 22:30

    “Ukrainani qurollantirish uchun AQSH Xitoydan qarz olishga majbur” — amerikalik senator

    Dunyo | 14 iyul, 22:10

    Yevroittifoq Isroilni jazolashning 10 ta usulini taklif etdi

    Dunyo | 14 iyul, 21:50

    Hayot mohiyatini ochib beruvchi 10 falsafiy multfilm

    Kino | 14 iyul, 21:35

    “Liverpul” Vinisius uchun “Real”ga katta summa taklif qildi

    Sport | 14 iyul, 21:31
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.