Turkmanistonda 2019-yilning sentabr—oktabr oylarida eng ommaviy VPN-ilovalarining bir nechtasi bloklab qo‘yilgan. Aholi vakillariga davlatdagi internet senzurasini aylanib o‘tishi imkoniyatini beruvchi dasturlar avval ham Turkmanistonda tez-tez bloklab turilgan.
Foto: FoSSMint
Ammo VPN ilovaning ommaviylashishi va aholi orasida keng tarqalganidan so‘ng uni bloklash ko‘p vaqtni olardi.
“Endi VPN’larni bloklash yana ham tezlashdi. Bunda nafaqat AppStore yoki PlayMarket’dagi bepul ilovalar balki mahalliy dasturchilar ishlab chiqqan hududga moslashgan dasturlar ham tez bloklab qo‘yilmoqda”, — deydi VPN’dan ko‘p foydalanuvchi jurnalistlardan biri.
VPN ilovalarini telefon ustalari va smartfon sotuvchilar o‘rnatib beradi va bu xizmat pulli. Shuningdek, ilovani ishga tushirgandan keyin oyiga 50—60 manat to‘lov talab qiladigan obunani ham faollashtirish zarur.
Jurnalistning so‘zlariga ko‘ra ushbu xizmatdan foydalanayotganlarning aksariyati dastur bir necha kun ishlab keyin bloklab qo‘yilayotganidan shikoyat qilmoqda. Sotuvchilar esa ilovani o‘rnatgani uchun olgan pullarni qaytarib bermayapti.
Turkmanistonda Rossiyadagi “Roskomnadzor”ga o‘xshash internetdagi senzura masalalari bilan shug‘ullanuvchi davlat tashkiloti yoki idora yo‘q. Saytlar, servislar va ilovalar izohsiz, ogohlantirish, sababini tushuntirish yoki sud qarori asosida taqiqqa uchramaydi.
Turkmanistonda bir oy avval Kiberxavfsizlik xizmati tashkil qilingan. Shundan buyon aholida VPN-ilovalarini ishlatishda muammolar kuzatilmoqda.
