Qarshida mevali daraxtlar kesilib, bog‘ payhon qilinmoqda. Tirikchiligi bog‘dan o‘tayotgan 150 ta xonadon vakillari tashvishda

Qarshi xalqaro aeroporti yonida joylashgan bog‘ daraxtlari ayovsiz kesilib, bog‘ payhon qilinmoqda. Hududda istiqomat qiluvchi 150 ta xonadon vakillari esa tirikchiligining asosiy manbasi bo‘lgan mevali daraxtlarning yo‘q qilinishidan tashvishda.

Aholi murojaatiga asosan voqea joyida bo‘lgan “Daryo” muxbiri Otabek Qo‘ldoshevning yozishicha, aholi mazkur bog‘dagi mevali daraxtlarni 1986—87-yillardan eka boshlagan. Bu yerga “Qulmamat bobo” bog‘i nomi ham berilgan.

— Ushbu bog‘ hududidan 12 sotix yerim bor edi, — deydi Nargiza Jumayeva. — Olma, qaroli, zardoli, gilos kabi mevali daraxtlar yetishtirgandik. Oilamizning tirikchiligi mana shu bog‘dan edi.

Nargiza Jumayevaning aytishicha, turmush o‘rtog‘i Rossiyada bo‘lsa-da, tayinli ish topolmayotgani bois oilaning asosiy daromadi shu bog‘ orqasidan bo‘lgan.

— 16 yoshli o‘g‘lim bilan shu bog‘da ishlardik, — deydi Nargiza Jumeva. — Tirikchiligimiz shu bog‘dan olinayotgan ho‘l mevalardan edi. Endi nima qilamiz?

Ushbu hududdagi bog‘ egalaridan yana biri Dilshod Musayevning ma’lum qilishicha, bog‘dagi mevali daraxtlarning kesilishi haqida aholi ogohlantirilmagan.

— Hech kimni ogohlantirmay mevali daraxtlarni kesib tashlashmoqda, — deydi Dilshod Musayev. — Bunga ruxsat olishdimikin?

Qarshi shahar hokimi o‘rinbosari Ulug‘bek Avazovning topshirig‘iga ko‘ra, “Daryo” muxbiriga mevali daraxtlar kesilishini asoslovchi hujjatlar taqdim etildi. Mazkur hujjatlardan anglashilishicha, shahar hokimligi “Indorama Agro” XK MChJ ga davlat o‘rmon fondiga kirmaydigan daraxt va butalarni kesish uchun ruxsatnoma bergan.

Qarshi shahar hokimi o‘rinbosari Ulug‘bek Avazov tomonidan 2019-yil 18-sentabr kuni berilgan ruxsatnomada “Indorama Agro” XK MChJ tomonidan qurilayotgan ofis va mehmonxona kompleksi qurilishi tufayli 417 ta mevali hamda manzarali daraxt kesilishi yoziladi. Biroq ruxsatnoma muddati ko‘rsatilmagan.

Ruxsatnomada yozilishicha, u joylardagi o‘simlik va hayvonot dunyosini muhofaza qilish davlat nazoratining ro‘yxatidan o‘tkazilgandagina haqiqiy.

Mazkur hujjat bog‘dagi mevali daraxtlarni kesishga ruxsat beradimi yoki yo‘qmi, ushbu savolga javob olish maqsadida viloyat ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish boshqarmasi boshlig‘i G‘anisher Ibragimov bilan bog‘landik.

“Daryo” muxbiri bilan telefon orqali muloqotga kirishgan G‘anisher Ibragimovning aytishicha, “Indorama Agro” XK MChJning mazkur bog‘dagi 417 ta mevali hamda manzarali daraxtlarni kesib tashlashi qonuniy. Bu harakati uchun korxona davlatga hech qanday jarima to‘lamaydi. Boisi mazkur tashkilot xorijiy korxona hisoblanadi.

— Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 17-yanvardagi “Davlat o‘rmon fondiga kirmaydigan yerlarda daraxtlar va butalardan foydalanishni tartibga solish va ulardan foydalanish sohasida ruxsat berish tartibini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarorining 43-bandiga ko‘ra, davlat budjeti, xorijiy va xalqaro tashkilotlar kreditlari va grantlari yoki xalqaro moliya institutlarining investitsiyalari hisobiga moliyalashtirilayotgan qurilish va rekonstruksiya ishlari, shuningdek, Prezident va hukumat qarorlari, farmoyishlarida belgilangan tadbirlarni amalga oshirish uchun kesiladigan daraxtlar va butalar, istisno tariqasida, belgilangan to‘lovlardan ozod etilgan. Davlat ekologiya qo‘mitasi organlarining xulosalari hamda mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan beriladigan ruxsatnomalar asosida kesiladi, — deydi viloyat ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish boshqarmasi xodimi Aziz Qurbonov.

Viloyat ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish boshqarmasi mas’ullarining gapiga quloq tutadigan bo‘lsak, “Qulmamat bobo” bog‘idagi 417 ta mevali hamda manzarali daraxtlar uchun hech qanday jarima undirilmaydi.

Qarshi shahar hokimligidan ma’lum qilishlaricha, shahar hokimining 2019-yil 30-apreldagi qaroriga muvofiq hozirda mevali daraxtlari kesilayotgan ushbu bog‘ joylashgan 2,25 gektar yer maydoni “Indorama Agro” XK MChJga ofis va mehmonxona qurish uchun ajratib berilgan.

Oilaning asosiy boquvchisi bo‘lgan va nogiron farzandi bilan yashayotgan Norgul Hamidovaning shikoyat qilishicha, 1986—1987-yillarda o‘z qo‘llari bilan ekilgan mevali daraxtlar bugun oila daromadiga aylanganda ayovsiz kesilmoqda.

Qarshi shahar hokimi o‘rinbosari Ulug‘bek Avazovning aytishicha, aholi mazkur bog‘dan o‘tgan yillar davomida noqonuniy foydalanib kelgan. Umuman soliq to‘lamagan.Aholi vakillarining ma’lumot berishicha, 1990-yil 29-avgust kuni shahar ijroqo‘mining o‘sha paytdagi raisi Anvar Shukurov tomonidan qaror chiqarilib, ushbu bog‘ “Qulmamat bobo” bog‘i deb atalgan.

Ulug‘bek Avazov esa o‘sha qarorga ko‘ra mazkur “Qulmamat bobo” bog‘i o‘sha paytning o‘zidayoq “gorxomkoz” — shahar obodonlashtirish boshqarmasi tarkibiga kiritilganligi, demak, bog‘ hududi shahar hokimligi ixtiyorida bo‘lganini aytyapti. Hokim o‘rinbosariga ko‘ra, mazkur “Qulmamat bobo” bog‘i deya atalayotgan yer ayni kungacha shahar hokimligi zaxira fondidagi yer hisoblangan.

Mevali hamda manzarali daraxtlarga egalik qilib kelgan murojaatchilar bilan muloqot qilganimizda ular 2019-yil 19-avgust kuni nafaqat Qarshi shahar hokimligi, balki viloyat hokimligi, Prezident Xalq qabulxonasiga ham murojaat yo‘llashganini, ammo hech qaysi mutasaddi aholiga to‘g‘ri va aniq ma’lumot bermaganidan nolimoqda. Shahar hokimligi mazkur masalada ming haq bo‘lsa-da, murojaatchilarga vaziyatni to‘g‘ri tushuntirmaguncha anglashilmovchiliklar va takroriy murojaatlar bo‘lishi tayin.