2020-yil 1-yanvardan O‘zbekistonda to‘ylar yangi tartiblar bo‘yicha o‘tkaziladi. Asosiy o‘zgarishlar nimalardan iborat?

14-sentabr kuni Oliy Majlis Senati Kengashi hamda Oliy Majlis Qonunchilik palatasi Kengashining qo‘shma majlisi bo‘lib o‘tdi. Unda mamlakatda to‘y-hashamlar, oilaviy tantanalar, ma’raka va marosimlar borasida so‘z yuritildi. Bu haqda “Daryo”ga jurnalist Jonibek Ma’rupov xabar berdi.

Majlisda oilaviy tadbirlarni o‘tkazishni tartibga solish bo‘yicha keng jamoatchilik, respublika ishchi guruhi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlari, shuningdek, fuqarolar yig‘inlari komissiyalari tomonidan bildirilgan takliflarni inobatga olgan holda Oliy Majlisi Senati va Qonunchilik palatasi Kengashlarining “To‘y-hashamlar, oilaviy tantanalar, ma’raka va marosimlar, marhumlarning xotirasiga bag‘ishlangan tadbirlar o‘tkazilishini tartibga solish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarori tayyorlangani ma’lum qilindi.

“Ushbu qarorga ko‘ra, birinchidan, to‘y-hashamlar, oilaviy tantanalar, ma’raka va marosimlar, marhumlarning xotirasiga bag‘ishlangan tadbirlarni o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizom tasdiqlanishi va 2020-yilning 1-yanvaridan kuchga kiritilishi ko‘zda tutilgan.

Mazkur Nizom talablariga rioya qilish yuzasidan nazorat olib borish Qoraqalpog‘iston Respublikasi Jo‘qorg‘i Kengesi, xalq deputatlari viloyat, tuman va shahar Kengashlari, shuningdek, mahalla fuqarolar yig‘inlari raislari, Ichki ishlar profilaktika inspektorlari zimmasiga yuklanishi belgilanmoqda.

Ikkinchidan, to‘y-hashamlar, oilaviy tantanalar, ma’raka va marosimlar, marhumlarning xotirasiga bag‘ishlangan tadbirlar o‘tkazilishini tartibga solishga oid jamoatchilik fikrini o‘rganish bo‘yicha Respublika ishchi guruhining faoliyati tugatilib, uning negizida To‘y-hashamlar, oilaviy tantanalar, ma’raka va marosimlar, marhumlarning xotirasiga bag‘ishlangan tadbirlar o‘tkazilishini muvofiqlashtirish bo‘yicha Respublika komissiyasi tuzilishi taklif etilyapti.

Uchinchidan, to‘y-hashamlar, oilaviy tantanalar, ma’raka va marosimlar, marhumlarning xotirasiga bag‘ishlangan tadbirlarni ixcham va tartibli o‘tkazishni ta’minlash bo‘yicha chora-tadbirlar dasturi tasdiqlanishi ko‘zda tutilmoqda”, — deydi Oliy Majlis Senati a’zosi Iqboljon Mirzaaliyev.

Iqboljon Mirzaaliyev to‘y-ma’rakalar o‘tkazish vaqti belgilanayotganiga ham alohida to‘xtalib o‘tdi. Xususan, Nizomga ko‘ra, oilaviy tadbirlar faqat bir kun soat 06:00 va 23:00 oralig‘ida o‘tkaziladi. Dafn etish marosimi bundan mustasno.

Hududlarning sharoitlaridan kelib chiqib, xalq deputatlari tumanlar va shaharlar Kengashlari tomonidan osh berish marosimining vaqti alohida belgilanishi mumkin. Soat 23:00 dan keyin oilaviy tadbirlarni davom ettirishga yo‘l qo‘yilmaydi.

Oilaviy tadbirlarda 200 nafargacha, mazkur tadbirlar munosabati bilan osh berish marosimida 250 nafargacha kishi qatnashadi. Qo‘shaloq to‘y-hashamlarda 250 nafargacha, u bilan bog‘liq osh berish marosimida 300 nafargacha kishi qatnashishi mumkin.

To‘y-hashamlarni o‘tkazuvchi shaxslar tadbirlarni o‘tkazishdan kamida bir hafta oldin yashash joyidagi fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarini xabardor qilishi shart.

Shuningdek, nikohni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish, kelin-kuyovning to‘yxonaga kelishi va ketishi bilan bog‘liq oilaviy tadbirlarda 3 tadan ko‘p bo‘lgan yengil avtomashinadan yoki jamoat xavfsizligiga tahdid soluvchi boshqa transport vositalaridan foydalanishga ruxsat etilmaydi.

Oilaviy tadbirlarda (dafn etish marosimidan tashqari) pulli avtotransport xizmati litsenziyaga ega bo‘lmagan tashuvchilar tomonidan ko‘rsatilishiga yo‘l qo‘yilmydi, to‘y egalarining shaxsiy avtomashinalaridan hamda homiylar yordamida jalb etilgan avtotransport vositalaridan foydalanilgan hollar bundan mustasno.

“Oilaviy tadbirlarda diniy mavzuda ma’ruza ko‘zda tutilgan bo‘lsa, ushbu ma’ruza din idorasining vakolatli vakili tomonidan o‘qiladi.

Milliy an’analarga yot, odob-axloq qoidalariga zid bo‘lgan turli shoularni, ortiqcha vaqt va xarajat talab qiladigan oilaviy tadbirlardan oldingi, tadbir davomidagi va undan keyingi qo‘shimcha rasm-rusumlarni (‘kelin navkari’, ‘chorlar’, ‘ota ko‘rdi’, ‘sep yoydi’, ‘quda chaqirdi’, ‘kuyov chaqirdi’, ‘kelin chaqirdi’, ‘tog‘ora yuborish’ va hokazolarni) o‘tkazishga yo‘l qo‘yilmaydi.

Dafn etish va motam marosimlari bilan bog‘liq ortiqcha tadbirlarni (‘yetti’, ‘payshanbalik’, ‘yakshanbalik’, ‘yigirma’, ‘qirq’, ‘hayit’, ‘yil oshi’, ‘pul tarqatish’, ‘mato ulashish’ va hokazolarni) o‘tkazishga ruxsat berilmaydi.

To‘yxona, kafe va restoranlarda 50 nafar va undan ortiq shaxslar ishtirokida oilaviy tadbirlar o‘tkazish uchun tadbir o‘tkazuvchi shaxs hamda to‘yxona, kafe va restoran rahbari o‘rtasida shartnoma tuziladi”, – deydi Iqboljon Mirzaaliyev.