O‘zbekistonda inflyatsiya 1992-yildan 2018-yilgacha qanday o‘zgardi? Iqtisodchi sharhi

Ushbu jadvalda inflyatsiya yillik YIM deflyatorida foizlarda taqdim etilgan. “Anhor.uz” iqtisodchi Abdulla Abduqodirovning sharhini keltirgan.

— Narxlar indeksining deflyatori o‘zi nima? Bu yalpi ichki mahsulotning real o‘sishini taqqoslayotganingizda joriy narxlar darajasini ololmasligingiz, chunki narxlar ishlab chiqarish hajmlari oshmasa ham o‘sgan bo‘lishi mumkin. Shu bois YIM o‘sishini hisoblaganda, asosiy mahsulotlar va xizmatlarni ishlab chiqarishning absolyut miqdori solishtiriladigan o‘tgan davr (yil, chorak, oy) davomida amalda bo‘lgan o‘rtacha o‘lchangan narxlarda olinadi.

Agar, masalan, paxta ishlab chiqarishning umumiy o‘sish hajmi 110 milliard so‘mga yetgan holda, 10 milliard so‘mni (shartli ravishda) tashkil qilib, o‘tgan yil bilan solishtirganda esa xuddi shu hajm uchun narxlar 8 milliard so‘mga oshgan bo‘lsa, unda ishlab chiqarishning haqiqiy o‘sishi (YIMda hisoblaganda) bor-yo‘g‘i 2 milliard so‘mga oshgan, xolos yoki o‘sish bor-yo‘g‘i 2 foizni tashkil qilgan.

Jahon banki xabarida YIM o‘sishini hisoblash uchun narxlar indeksining deflyatori O‘zbekistonda 2018-yilda 28,1 foizni tashkil qilgani aytiladi. Bu O‘zbekiston statistika qo‘mitasining xabariga mutlaq to‘g‘ri keladi. Boshqacha qilib aytganda, narxlar 28,1 foizga oshgan, shu bilan birga, narxlar o‘sishi omilini hisobga olmagan holda, sof o‘sishning o‘zi 5,1 foizni tashkil qilgan.