• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.32
    • RUB161.89
    • EUR14822.1
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +23°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Jurnalist va amaldor. Xayp va etika masalasi

    Olmazor tumani hokimi o‘rinbosari Abdurasul Vahobov va “Kun.uz” sayti o‘rtasidagi mojaro jamiyatda jiddiy bahslarni keltirib chiqardi. Jurnalistlar, blogerlar, faol internet foydalanuvchilari bu vaziyatda “Kun.uz” vakillarining tomonini yoqlab chiqdi. Lekin “narigi” tomonni himoya qilganlar yoki o‘rtada turib, betaraflik saqlashga uringanlar ham yetarli bo‘ldi. Tafsilotlarni o‘tgan hafta dayjestidan topishingiz mumkin.

    Tahririyatimizga jurnalist Rahimjon Mahkamovning shu mavzudagi maqolasi kelib tushdi. Unda muallif, yuqorida aytganimizdek, “o‘rtaliq”ni topishga urinadi. Maqoladagi ko‘pgina fikrlar bahsli, ayrimlari internet ahlining e’tiroziga ham sabab bo‘lishi mumkin. Shunga qaramay, “Daryo” ochiq minbar sifatida har qanday nuqtai nazarni o‘quvchilariga yetkazishga tayyor. O‘qib xulosa qilish esa har kimning o‘zidan.

    G‘irt mashmasha. Olmazor tumani hokimi o‘rinbosari Abdurasul Vahobov “Kun.uz” sayti tasvirga olish guruhiga tegishli kamera shtativini sindirdi, intervyu berishdan bosh tortdi va jurnalistga hamla qildi. Tarmoq “portlab” ketdi: matbuot erkinligi qani? OAVning axborot olishga bo‘lgan huquqining himoyasi qani? hokim o‘rinbosari daf bo‘lsin! arizasini yozib qo‘ysin!

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Barcha blogerlar amaldorga qarshi oyoqqa qalqdi, shuningdek, jamiyatning ilg‘or va “ilg‘or” qatlamlari ham. Garchi ular, hokim o‘rinbosarining vaj-korsonlariga ishonadigan bo‘lsak, mashmashaning deyarli jinoiy muqaddimasi bo‘lganidan bexabar bo‘lsa-da, harholda amaldorga qarshi oyoqqa turdi.

    Aslida xaloyiq orasida gap-so‘zlarni battar urchitgan narsa ham shu. Ya’ni Vahobov hokimiyatning matbuot xizmati qarshisida “tazarru” qildi va videolavha Youtube’ga joylandi. Undan ma’lum bo‘lishicha, “Kun.uz” muxbiri R. Isroilov avval ham bu amaldorga bir “nozik masala” yuzasidan murojaat qilganmish. Ya’ni, emishki, jurnalist bu amaldordan o‘ziga yer maydoni ajratib berilishini va bu yerning bir qismini keyinchalik o‘z tanishiga restoran (to‘yxona) qurish uchun berib yuborishini aytgan ekan.

    Buning nima ekanini hammamiz yaxshi bilamiz. Go‘yoki amaldor, mo‘maygina pul va’da qilinganiga qaramay, ushbu “tijoriy” taklifni rad etgan. Shunga ko‘ra, tasvirga olish jarayonida bo‘lib o‘tgan janjalni ham o‘sha “taklif”ning rad qilinganiga nisbatan o‘ch olish deb qarashimiz kerak ekan. Xo‘sh, endi kimni nima uchun va qanday javobgarlikka tortish kerak? Bu haqda shu masalalar bo‘yicha vakolatli kishilar bosh qotirgani ma’qul. AOKA allaqachon hokim o‘rinbosarining xatti-harakatlarini qoralab chiqdi. “Kun.uz” muxbirining tashabbusiga binoan ishga prokuratura ham qo‘shilishi kerak edi.

    Mohiyatan, bu voqea mamlakat mediamaydonini qoplab olgan yalpi xayp sharoitida “to‘rtinchi hokimiyat” va ijro hokimiyati orasidagi o‘zaro munosabatlar xarakterining yana bir yorqin misoli o‘laroq katta sahnaga chiqmoqda. Jarayonda qonun doirasidagi konstruktiv dialog yoki xolis tanqidga joy qolmagandek go‘yo. Chunki ikkala taraf ham o‘zini bunga mos tutayotgani yo‘q. Bu o‘sish kasalligi. Mamlakat o‘zgarmoqda, biroq amaldorlarning va, shuningdek, jurnalistlarning ham ongi birdaniga o‘sishini kutish soddalik bo‘lgan bo‘lardi. Bunga vaqt kerak. Lekin baribir...

    Men hech qachon jurnalist etikasi kodeksi va shunga o‘xshash mass-media vakillarining xatti-harakatlarini me’yorlashga qaratilgan qandaydir aql o‘rgatuvchi hujjat qabul qilinishiga tarafdor bo‘lmaganman. Buning uchun boshqa mexanizmlar mavjud. Bunga o‘xshash tashabbuslar esa o‘z mutaxassisligiga nisbatan quruq oliftagarchilik hamda beparvolik kayfiyatida qarovchilardan chiqsa kerak. Chunki boshqa kasblarning nimasi yomon unda? Geologning, pedagogning, avtochilangarning, bastakorning, olisga yuk tashuvchi haydovchining va hokazolarning etika kodeksi haqida hech eshitganmisiz? Mana men ham hecham eshitmaganman. Alaloqibat xulq-atvor eng avvalo tarbiya sifatiga ko‘ra shakllanadi, tarbiya esa u yoki bu kasbdagi tor mutaxassisliklarga mutlaqo aloqasi bo‘lmagan boshqa omillar ta’sirida olinadi. Balki endilikda o‘sha etika kodeksiga eng ashaddiy qarshi bo‘lganlar ham o‘zidan shubhalanib qolgan bo‘lsa kerak. Ehtimol, bu narsa bizning jurnalistlar uchun haqiqatan ham foydali va zaruriy narsa bo‘lib, endi usiz ish yurmay qolgan bo‘lsa-chi?

    O‘zbekiston mediamaydonidagi bir necha haftalik kuzatishlarimning o‘ziyoq shunday fikr uyg‘otmoqdaki, milliy matbuotimiz (ayniqsa internet manbalar) o‘ziga berilgan so‘z erkinligidan emas, balki “istagingni qil” qabilidagi holatdan “junbishga” kelyapti, bu esa OAVni muayyan qoidalar doirasiga solib qo‘yishga qaratilgan yangi tashabbuslar foydasiga xizmat qilmoqda.

    Masalan, Xotin-qizlar qo‘mitasi tomonidan qilingan tashabbuslar va ular ortidan qancha shovshuv ko‘tarilganini eslash kifoya (ko‘pchilik uchun o‘sha tashabbuslar qanchalik noma’qul ko‘ringan bo‘lmasin, hozir gap bu haqda emas). O‘sha shovshuvlar amalda yelkasida nafaqat kimlarningdir fikricha kalta o‘ylangan bayonotlar, balki  jamiyatga foydali bo‘lgan ko‘plab loyihalar va odamlarning foydasi uchun qilingan muttasil, lekin pinhona mehnat yuki bo‘lgan amaldorni ochiqchasiga obro‘sizlantirishga aylanib ketdi. O‘shanda hurmatga loyiq mutaxassisning ko‘p yillik vrachlik va rahbarlik faoliyatini birov eslamadi ham. Chunki istalgan narsani kulgiga olish osonligidan avvaliga xolis boshlangan munozara juda tezlik bilan beto‘xtov haqoratlar oqimiga aylanib ketdi.

    Ha, xayp hazrati oliylari mamlakat bo‘ylab zafarli odimlamoqda. Shuningdek, internetda atigi bir juft shubhali qayd yoki shovshuvli rolik qoldirib qo‘yganlardan eng erinchoqlarigina o‘zini professional bloger deb hisoblamayapti xolos. Shuning uchun ham davlat manfaatlari nuqtai nazaridan kelib chiqib yoki shuni vaj qilib ko‘rsatib vaziyatni nazoratga olishni istayotganlardan va ijtimoiy tarmoqlarda o‘zicha mustaqil kontent joylayotganlarning jilovini tortib qo‘yishga urinishlardan ajablanish to‘g‘rimi? Bunday choralarning “bolta usuli”da amalga oshirishga urinilishi esa (blogerning izohlar uchun javobgarligi singari) yana o‘sha xayp uchun bahona bo‘lmoqda. Bu esa, o‘z navbatida, matbuotga qarshi navbatdagi taqiqlar joriy qilinishiga turtki bermoqda. Shu tariqa, hammasi boshi berk ko‘chaga kirib qolyapti, aylana bekilmoqda. Aniqrog‘i, spiral yangitdan buralmoqda. Lekin uning har bir navbatdagi aylanishi milliy mediamuhitimizni qayoqqa yetaklab ketmoqda?

    “To‘rtinchi hokimiyat” va ijro hokimiyati orasidagi murosa qonunchilik bazasi va huquqiy amaliyot orqali aniqlanishi kerak. O‘zbekistonda bu boradagi qonunchilikka gap bo‘lishi mumkin emas; biroq huquqiy amaliyot borasida muammolar bor. Ayniqsa huquqlarning amalga oshirilishda hammaga bir xil imkoniyat yo‘qligiga jamiyat guvoh bo‘lib turgan zamonda, masalan, uylarning buzilishi bilan bog‘liq holatlar orqali bunday muammolar yanada yaqqol ko‘zga tashlanmoqda.

    Yangi ma’lumotlarga ko‘ra, bo‘lib o‘tgan voqealardan keyin O‘zbekistonda davlat idoralari xodimlari etika bo‘yicha kurslarni o‘tashga majbur qilib qo‘yilar ekan. Bu boradagi hukumat qarori loyihasi allaqachon e’lon qilindi. Boshqaruvchilarni professional etikaning o‘ziga xosliklar bilan tanishtirishadi, davlat xizmatchilarini esa fuqarolar bilan mojaroli vaziyatlarni hal qilish hamda matbuot bilan qonun doirasida muloqot qilish bo‘yicha o‘qitishadi.

    Ular bu qoidalarni o‘zlashtirishmagunicha Olmazordagi singari hodisalar takrorlanaveradi. Bunisidan keyin yana boshqa amaldor va jurnalist o‘rtasidagi navbatdagi mashmasha paydo bo‘laveradi. Hammaning ko‘z o‘ngida ochiqchasiga “razborkalar” paydo bo‘ladi. Milliy mediamaydonda esa, hech kimga yangilik bo‘lmay qolgan, hammaga odatiy bo‘lib qolgan xayp yana boshlanadi. Ko‘p narsa bo‘ladi. Odamlarga gap bo‘lsa bo‘ldi...

    Muallif fikri tahririyat nuqtai nazaridan farq qilishi mumkin.

    20.08.2019, 09:35   Izoh (0)   52191
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    InfinBANK’dan VISA kartasi endi Swoo Pay ilovasida


    CAEx Mebel & Decor 2025 ko‘rgazmasi 13-15-sentyabr kunlari Toshkentda bo‘lib o‘tadi


    O‘zbekistonda yangilangan HAVAL H6 rasman ishga tushirildi


    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!  


    riitm aqlli platformasi O‘zbekiston tinglovchilariga 30 million trek taklif etmoqda


    Kapitalbank Top Employers Institute talqini bo‘yicha O‘zbekistonning eng yaxshi ish beruvchisi maqomini yana bir bor tasdiqladi


    Ichkaridan nazar: Imzo fabrikasi qanday ishlaydi?


    Farg‘ona viloyatida mo‘l hosil: fermerlar 95 sentnerdan ortiq g‘alla yetishtirdi 


    SonetUzStyle – ijodiy kontent uchun Kia Sonet sovg‘a qilamiz


    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi


    Central Asian University RUR va THE Impact Rankings 2025 xalqaro reytinglarida o‘z mavqeini mustahkamlamoqda


    Imzodan Engelberg premium romlari hashamatlikning timsolidir


    BI Sad’O Business loyihasida ochiq eshiklar kuni bo‘lib o‘tdi va CHILLA aksiyasi boshlandi


    Chiroyli davlat raqami va 1 yillik transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urtasiga ega HAVAL


    “KAFOLAT sug‘urta kompaniyasi” AJning moliyaviy barqarorlik reytingi “Fitch Ratings” tomonidan “Ijobiy” prognozi bilan “B+” darajasida tasdiqlandi

     

    Tavsiya etamiz

    “O‘lim sharbati”: SSSRda Stalindan so‘ng ikkinchi qudratli shaxs nomi berilgan qurol qanday paydo bo‘lgandi?

    6 iyul, 15:23

    SSSRning qo‘shni davlatga bosqini tarixi: Afg‘onistonda yodgorlik o‘rnatilgan yagona sovet askari kim edi?

    5 iyul, 15:22

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    4 iyul, 22:11

    “AQSH o‘yindan chiqmoqchi”. Ukraina Qo‘shma Shtatlar yordamisiz qayergacha bora oladi?

    4 iyul, 19:55
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Latviya davlat xizmatchilarining Rossiya va Belarusiyaga borishini taqiqladi

    Dunyo | 10 iyul, 00:05

    Ozarbayjon va Rossiya o‘rtasidagi mojaro: nega bu ikki tomonlama ziddiyat Markaziy Osiyoda aks-sado bermoqda?

    Dunyo | 9 iyul, 23:45

    Joze Mourinyo sobiq shogirdini “Fenerbahche”ga olib kelmoqchi

    Sport | 9 iyul, 23:30

    “Ikki marta ko‘rgan insonimga turmushga chiqqanman”. Shahzoda Muhammedova oilasi, farzandlari va biznesi haqida gapirdi

    Shou-biznes | 9 iyul, 23:25

    Toshkent 20 yildan keyin qay ko‘rinishda bo‘ladi? Prezidentga yangi reja taqdim etildi

    O‘zbekiston | 9 iyul, 22:50

    The Guardian: Grok sun’iy intellekti natsistga aylandi va o‘zini MexaGitler deb atadi

    Dunyo | 9 iyul, 22:45

    O‘zbekistonga go‘sht importi keskin ko‘paydi

    O‘zbekiston | 9 iyul, 22:25
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.