• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12880.35
    • RUB156.68
    • EUR14535.47
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ilm-fan

    Oyda qancha texnik chiqindi bor?

    Oyni tadqiq qilish jarayoni davom etayotgan so‘nggi bir necha o‘n yillik mobaynida tabiiy yo‘ldoshimiz sathida ancha-muncha chiqindi yig‘ilib qoldi. Yaqinda yana bir necha ishdan chiqqan o‘ziyurar apparatlar uyumi bu chiqindilar qatoriga qo‘shildi. Biz Oyda jami qancha chiqindi to‘planganini aniq bila olamizmi? FunScience ilmiy kanali ushbu savolga javob beradi.

    Foto: NASA

    Foto: NASA

    Qancha chiqindi borligini aniq aytish qiyin, biroq Oydagi barcha texnik tashlandiq chiqitlarni yig‘sa, ular Yerda taxminan 181 000 kilogramm tosh bosgan bo‘lardi. Harholda Wikipedia’da shunday deyilgan. NASA bosh solnomachisi Uilyam Barrining so‘zlariga qaraganda, bu raqam haqiqatga yaqin bo‘lib, ayniqsa Oyda bir necha yirik matohlar, xususan, beshta Oy avtomobili – roverlar qoldirib ketilgani inobatga olinsa, unga ishonish mumkinligi oydinlashadi.

    Oydagi chiqindilarning asosiy qismini 1969–1972-yillarda “Apollon” dasturi doirasida Oyga qadam bosgan astronavtlar tomonidan qoldirib ketilgan. Qolgan barcha chiqitlar esa AQSh, Yevropa Ittifoqi, Rossiya, Yaponiya, Hindiston va boshqa mamlakatlarning qachonlardir Oyga yuborgan uchuvchisiz apparatlarining qoldiqlaridir.

    Eng birinchi chiqindilar Oy sathini o‘rganish ilinjida uchirilgan ilk zondlar bo‘lgan edi. 1960-yillargacha kelib urilgan asteroidlar soniga ko‘ra Oy sirti qandaydir suzib yuruvchi qum uyumidan iborat bo‘lsa kerak degan fikr bor edi. O‘sha ilk zondlar inson qo‘li bilan yasalgan harakatlanuvchi apparatlar Oy sirtiga bemalol qo‘na olishini va yuza bo‘ylab harakatlanishi mumkinligini ko‘rsatib bergan.

    Shuningdek, Oyda orbital apparatlar, ya’ni uning atrofida uchib yurib tadqiqot olib borgan va yakunda ishdan chiqqan Oy sirtiga qulagan apparatlar g‘arami bor. So‘nggi paytlarda uchirilgan apparatlar endilikda asosan regolit tarkibini o‘rganish va suv izlash bilan shug‘ullangan. Masalan, LCROSS (Lunar Crater Observation and Sensing Satellite) vodorod qidirish bilan mashg‘ul bo‘lgan.

    NASA astronavtlariga keladigan bo‘lsak, ularning Oyga parvozlari avval boshdan shunday rejalashtirilganki, ortga qaytishda hech qanday ortiqcha narsani yuk qilib olmaslik kerak edi. Ishlatilgan barcha narsa o‘sha joyning o‘zida tashlab ketilgan. Bundan maqsad, parvoz uchun eng zarur narsa – yoqilg‘ini tejash bo‘lgan. Qo‘yilgan asosiy vazifa astronavtlarni Oyga eltish, zaruriy namunalarni olish va yana ortga bexatar qaytishdan iborat bo‘lgan.

    Aytgancha, NASA nuqtai nazariga ko‘ra, Oyda qoldirib ketilgan narsalarni chiqindi deb emas, uzoq muddatli eksperiment obyekti deb qaraladi. Unga ko‘ra, olimlar keyinchalik ushbu narsalarni tekshirish orqali vakuum va kosmik nurlanishlarning bu materiallarga qanday ta’sir qilganini o‘rganishi mumkin ekan. Rejaga ko‘ra, kelajakda Oyda doimiy baza barpo etilgach va u yoqqa sayyohlar qatnay boshlaganidan so‘ng “Apollon” kemalari qo‘ngan joylar muzeyga aylantirilar emish.

    18.08.2019, 09:45   Izoh (0)   58923
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    AQShda DNKni tezkor tahlil qilish usulini kashf etgan Nobel sovrindori vafot etdi

    16.08.2019, 21:35

    Innovatsion rivojlanish vazirligi 15 nafar yosh olimni Germaniyaga yuboradi

    13.08.2019, 22:27

    Toshkentda Mirzo Ulug‘bek nomidagi maktab-internatga ulkan teleskop o‘rnatildi (foto)

    07.08.2019, 16:35

    Olimlar chuchuk suvda yashovchi dunyoda eng keksa — 112 yoshli baliqni tutdi(foto)

    07.08.2019, 14:43

    O‘zbekistonlik yosh olimlar Belarusda superkompyuter imkoniyatlarini o‘rganmoqda

    02.08.2019, 19:54

    Insoniyat 2019-yil uchun Yer resurslari zaxirasini tugatdi

    30.07.2019, 08:58
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Fonon zargarlik uyi "Brilliantlar olamiga sayohat" mavzusida navbatdagi master-klassni Intercontinental mehmonxonasida o‘tkazdi  


    “Orzudagi uy” — bugunoq zamonaviy uy egasi bo‘lishni istaganlar uchun ipoteka!


    Kapitalbank 2024-yilgi Brand Awards International mukofotiga sazovor bo‘ldi


    Parvoz — katta shahar xarakteriga ega qulay biznes-klass turar joy


    TENET butik-developer debyut loyiha — Stellar Residence sotuvi boshlanganini e’lon qiladi


    OKMK 2,3 milliard dollar kredit mablag‘larini jalb qildi va 125 million dollar moliyaviy xarajatlarni iqtisod qildi


    Silk Avia Shahrisabzga ko‘proq parvoz qiladi


    UZTELECOM Toshkentdagi IWTC 2025 da faol ishtirok etmoqda


    Coca-Cola 139 yillik ilhom, ajoyib kashfiyotlar, mashhur kampaniyalar va butun dunyo sevib qolgan ta’mni taqdim etmoqda 


    CHERY bilan o‘z orzungizni amalga oshiring: barcha modellar uchun boshlang‘ich to‘lov pasaytirildi! 


    UZCARD SHERDOR premium kartasi endi MKBANKda mavjud


    Moliyaviy firibgarlik: murakkab sxemalar bo‘yicha sodda tushunchalar 


    HONOR kompaniyasi HONOR 400 Lite smartfonini taqdim etdi. Qiziq, u nimasi bilan lol qoldira oladi?


    Ziffler‘dan katta taqdimot: yangi qiyofa, zamonaviy dizayn va aqlli maishiy texnikalar


    InfinBANK Global Money Week 2025 da ishtirok etdi

     

    Tavsiya etamiz

    “AQSH yordam bermaganida, g‘alabaga erisha olmasdik” — Ikkinchi jahon urushida SSSR yutug‘ini ta’minlagan yashirin haqiqatlar

    10 may, 15:00

    “Ular o‘z vatani mustaqil bo‘lishi uchun kurashgan edi” — Turkiston legionining ayanchli tarixi

    8 may, 15:09

    Rashidov, gazli ichimliklar zavodi, Qizil maydon. 9-may — Toshkent tarixidan fotolavhalar

    7 may, 14:40

    Mashhur patir, hamma biladigan qabriston, tor ko‘chali mahallalar. Kadrlarda Olmazor

    10 aprel, 10:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Dunyodagi eng katta Lego shaharchasi qurildi (foto)

    Dunyo | 11 may, 23:50

    “Putinni payshanba kuni Turkiyada kutaman” — Zelenskiy

    Dunyo | 11 may, 23:25

    Superliga. “So‘g‘diyona” o‘z maydonida “Sho‘rtan” bilan durang o‘ynadi

    Sport | 11 may, 22:51

    Qatar Trampga 400 mln dollarlik “uchar saroy” sovg‘a qilmoqchi — OAV

    Dunyo | 11 may, 22:50

    Shveysariyada ayol qo‘shni mushukni boqqani uchun sudlandi

    Dunyo | 11 may, 22:10

    La Liga. “Barselona” — “Real” uchrashuvida “gollar otishmasi” bo‘ldi

    Sport | 11 may, 21:35
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.